Thanks to visit codestin.com
Credit goes to www.scribd.com

0% found this document useful (0 votes)
5K views87 pages

Dancing Grade 06 TextBook

1. The document is the teacher guide for the Grade 6 textbook on Natural Sciences. 2. It provides guidance for teachers on teaching key concepts and conducting activities outlined in the textbook to help students understand the subject better. 3. The guide also includes additional information and examples for teachers to facilitate student learning and assessment of if learning objectives are achieved.

Uploaded by

thisaradhenuwan
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
5K views87 pages

Dancing Grade 06 TextBook

1. The document is the teacher guide for the Grade 6 textbook on Natural Sciences. 2. It provides guidance for teachers on teaching key concepts and conducting activities outlined in the textbook to help students understand the subject better. 3. The guide also includes additional information and examples for teachers to facilitate student learning and assessment of if learning objectives are achieved.

Uploaded by

thisaradhenuwan
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 87

k¾;kh

w;sf¾l lshùï fmd;


6 fYa%Ksh

fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j


cd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.u
Y%S ,xldj
www.nie.lk
[email protected]

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


k¾;kh
6 jk fY%aKsh
w;sf¾l lshùï fmd;
^2015 isg l%shd;aul fõ&

m%:u uqøKh 2016

© cd;sl wOHdmk wdh;kh

ISBN

fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j


NdId" udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
Y%S ,xldj

fjí wvúh ( www.nie.lk


úoHq;a ;emE, ( [email protected]

uqøKh ( uqøKd,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


wOHlaI ckrd,af.a mKsjqvh

wOHdmkfha .=Kd;aul ixj¾Okh i|yd cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska


ldf,daÑ; j úúO ls%hdud¾. wkq.ukh lrkq ,nk w;r ta ta úIhhkag wod< j
w;sf¾l lshùï fmd;a iïmdokh tys tla m%;sM,hls'

ta wkqj 6 isg 13 fY%aKs úIh ks¾foaY yd .=re ud¾f.damfoaY mka;s ldurh ;=<
id¾:l j ls%hd;aul lsÍu i|yd cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska w;sf¾l lshùï fmd;a
iïmdokh lr we;'

w;sf¾l lshùï fmd;a uÕsska úIh ks¾foaYhg wod< WoaOD; .=re YsIH fomd¾Yajh
fj; iemhSfuka wod< úIh Odrdj myiqfjka wOHhkh lsÍug myiqlï ie,fikq we;s
nj wmf.a úYajdih hs'

fuu w;sf¾l lshùï fmd;a mßYS,kh fldg bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh


id¾:l lr .kakd f,i .=re Nj;=kaf.ka o" isiq ore ±ßhkaf.ka o b,a,d isáñ'

fuu w;sf¾l lshùï fmd;a Tn w;g m;a lsÍu i|yd Ydia;%Sh odhl;ajh iemiQ
wdh;ksl ld¾h uKav,h iy ndysr úoaj;=ka fj; udf.a lD;{;dj ysñ fõ'

wdpd¾h chka;s .=Kfialr


wOHlaI ckrd,a
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;

i
ksfhdacH wOHlaI ckrd,af.a mKsjqvh

bf.kqu ksr;=re j we.ehSu iu. iïnkaO l< yels h' by< we.ehSï idOkhla
i|yd w;a±lSu mq¿,a úh hq;= h' úyso .sh mq¿,a mrdihla iys; by< we.ehSul ysñlu
ieug u Wmßu i;=gla Wreu lrhs' ta i|yd fiajkhg wod< mqoa.," ia:dk" jia;=" isoaê
nyq, ùu wjYH h'

tfia bf.kqï w;a±lSï mq¿,a lsÍu i|yd w;sf¾l iïm;a fmd;a ilia lsÍug
yelsùu cd;sl wOHdmk wdh;khg i;=gls' ta i|yd lem ù ls%hd l< ieug wmf.a
ia;;
= sh msßkefï'

YsIH m%cdj fuu w;sf¾l iïm;a fmd; mßyrKh lrñka tuÕska bÈßm;a lrk
fjk;a ±kqï uQ,hka o ióm lr .;fyd;a by< idOkhla fj; <Õd ùug yels ùu
ksiel h' tneúka YsIH" .=re fo.=re" ieuf.a wjOdkh fhduq úh hq;= h' fuu w;sf¾l
iïm;a fmd;a ;jÿrg;a ixj¾Okh lsÍug Wla; ieuf.a wjOdkh fhduq ùu o wm úiska
wfmalaId flf¾' wod< hï lreKla fjf;d;a wm ±kqïj;a lrk f,i b,a,d isák w;r
±fha ¥ orejkaf.a bf.kqï mrdihka mq¿,a fjñka wNsudkj;a ±hla f.dv kefÕa jdz hs
m%d¾:kd lrñ'

wdpd¾h mQcH udUq,af.dv iqukr;k ysñ


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a
NdId udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


ii
ye¢kaùu
YS% ,xldfõ mdi,a moaO;sh ;=< yr fyj;a m%Odk úIhhka f,i ms<s.;a ujqni"
.Ks;h" úoHdj jeks úIhhka i|yd fndfyda lf,l isg úIh ks¾foaYhg iu.dó j .=re
ud¾f.damfoaYhg ^Teacher Guide& wu;r j fm< fmd;a ^Text books& Ndú;fha mj;S' ta
wkqj .=re ud¾f.damfoaY .=rejrhdg o" fm< fmd; isiq mßyrKhg o ,nd foñka isiqka
;=< keK myka b;d Wiia f,i o,ajkakg iefjdu ls%hd;aul fj;s'

wOHdmk m%;sm;a;s uÕska ;ju;a yr úIhhla f,i fkd ms<s.;a fi!kao¾h


úIhh iqNdIs; l;= lS f,i zz.=K keK fnf,ka hq;= mq;= u h b;d .reZZ hk fmfoys
z.=KZ jvkg fokq ,nkqfha woaú;Sh odhl;ajfhls' keK jefvkqfha úIh noaO ±kqu
yd yelshd jevqu uq,a fldg h' ñksid .=Kj;a kï udkj hymeje;aug" mßirhg fidnd
oyug ixfõ§ mqrjeisfhla nj fya p¾hdfjka u m< lrhs' z.=KZ m<uq fldg o" keK
Bg iß,k muKska o hq;= jQ mqrjeishl= wo fufoig jvd;a wjeis h' ta .re lghq;=
mqrjeishd ;ekqug kï fi!kao¾h úIhhka yr úIh l=,lfhys ;nkq jà' ta neõ
fndfyda lf,l isg y÷kd fuu úIh lafIa;f % ha keÕ=u Wfoid fjfyfik wms fuf;la
ms<s.ekqug ,laj we;s yr úIhhkag fia u óg o isiq le, i|yd fm< fmd;a
ksmoùfuys w.h fmkajd ÿkafkuq' wms ;j u;a zzyrZZ fkdjk neúka Bg bvlvla fkd
,o uq;a .=rejrhdg b.ekaùug Wmldrl w;afmd;la f,i fujka fmd;la moaO;shg
ms<s.ekaùug kï bv m%ia;dj ,Èuq' ñka bgq jkqfha fm< fmdf;ys ld¾hNdrh u fkd
jk uq;a fuh isiq mig o" .=re mig o" buy;a Yla;shla yd cd;sl jYfhka iïu;"
iumd; njla we;s lsÍug fkdu| M,odhl iïm;la jkq we;'

mka;sldurhg yrj;a jQ fuu bf.kqï iïm; fyg ojfia moaO;s .; lsÍfuka


wm imqrd .kakg wfmalaIs; iqúfYaI M, fufia fõ'

1' .=r ejrhdg w;HjYH úIh lreKq tl f.dkq jla fldg imhd §fuka .=r e
ld¾hlaIu;dj by< kexùu'
2' .=re ud¾f.damfoaYfhys iúia;rd;aul j bÈßm;a fkd flfrk úIh wka;¾.;h
fuu fmd; weiqßka ,nd§u'
3' .=re ud¾f.damfoaYh m%udKfhka msgq úYd, .Kklg hdu je<elaùu yd Bg w;HjYH
u lreKq muKla we;=<;a lsÍu'
4' u;fNaohkag ;=vq fok úIh lreKq fjf;d;a ta ms<sn| cd;sl jYfhka talu;sl
Ndjhla we;s lsÍug wjYH ksYaÑ; lreKq$;¾l iïmdokh lsÍu'
5' úIh lreKqj, iu;=,s; nj yd iSud ks¾Khkays m%ñ;s .; nj we;s lsÍfuka we.ehSï
ld¾h myiq lrùu'
6' .=rejrhdf.a ±kqu ks¾foaYfhka u|la Tíng m%idrKh lrñka úIhdkqnoaO ±kqu
ms<sn| úYajikSh;ajh ;yjqre lsÍu'
7' .=re isiq fomsßig u bf.kqï$b.ekaùï ls%hdj,sh rij;a yd yrj;a w;a±lSula njg
m;a lsÍu'

ta id buy;a iïm;la f,i fuu fmd; wm foi ore le,f.a hy .=K keK
jvkakg fuka u rij;a bf.kqï mßirhla ks¾udKh lr .kakg .=re Tng msysg jkq
we;' .=re Tfí ls%hdYS,S nj yd ±kqïj;a nj ñka ;j ;j;a jefâ jd! tfuka u j;auka
ore le,g fi!kao¾h úIhh bf.kqu rij;a yd yrj;a Ôú; w;a±lSula fõ jd! hs uu
m;ñ'

Ydia;%m;s iqo;a iurisxy


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ^je$n&
úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;

iii
úIhud,d lñgqj

WmfoaYl;ajh yd
wkque;sh ( Ydia;S%h lghq;= uKav,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh

wëlaIKh ( Ydia;%m;s iqo;a iurisxy


ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ^je' n'&
úl,am wOHdmk yd .=re wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh

úIh wëlaIKh ( tia' j¾Kisxy


wOHlaI ^je' wd'&
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

jHdmD;s kdhl ( î' uÍkd Ysrdka;s o fidhsid


lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

f,aLl uKav,h
wNHka;r ( tia' j¾Kisxy - wOHlaI ^je' wd'&
nqoaê l,HdKs uq;=l=udrK - fcH' lÓldpd¾h
î' uÍkd Ysrdka;s o fidhsid - lÓldpd¾h

ndysr ( .=Kfiak rdcmlaI - fcH' lÓldpd¾h ^úY%dñl&


isß,a ó.u - fcH' lÓldpd¾h ^úY%dñl&
fi!kao¾h wOHdmk .=re úÿy," .srd.u
iuka fmf¾rd - iyldr wOHdmk wOHlaI - le,Ksh
fla iqika; .=Kj¾Ok -iyldr wOHdmk wOHlaI - fokqjr
wOHdmk l,dmh
u,a,sld l=,iQßh -iyldr wOHdmk wOHlaI - fydrK
wOHdmk l,dmh
hQ' Ô' fma%ur;ak- iyldr wOHdmk wOHla I - y,dj;
wOHdmk l,dmh ^úY%dñl&
oïñ;a m%kdkaÿ - .=re WmfoaYl yd úIh iïnkaëldrl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - l¿;r
pkaøsld ueKsfla - .=re WmfoaYl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - ñkqjkaf.dv

fla' t,a'ta' Orau,;d ñh'.=re WmfoaYl- l,dm wOHdmk


ld¾hd,h - foys´úg'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;

iv
fÊ'tï'ã' YHdud - .=re WmfoaYl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h - ñkqjkaf.dv
tï' fyajdú;drK
.=re fiajh - n'm' úoHdlr nd,sld úoHd,h - uyr.u
ta'tï' ìhxld tï' wfíisxy
.=re fiajh - n'm' O¾umd, úoHd,h - mkaksmsáh
tï'tï'tia'mS'fla' udrisxy
.=re fiajh - yxje,a, rdcisxy u'u' úoHd,h - yxje,a,
tÉ't,a' iuka l=udr
.=re fiajh - om$.d$YS% foajdkkao u' úoHd,h
wïn,kaf.dv

úIh ixialdrl
uKav,h ( fcHIaG uydpd¾h uqÈhkafia Èidkdhl
fcHIaG lÓldpd¾h úl%uisxy nKavdr
fcHIaG lÓldpd¾h wfidald Èidkdhl
wdpd¾h Ys%hdks rdcmlaI
fcHIaG lÓldpd¾h iqks,d rEmiair
fi!kao¾h l,d ú'ú' - fld<U 07

NdId ixialrKh ( uydpd¾h r;ak úfÊ;=x. - úY%dñl


YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h
tia'´' m%kdkaÿ - wOHlaI ^úY%dñl&" cd'w'wd'
YS%kd;a .fKaj;a; - NdId ixialdrl

lxpql ks¾udKh ( B't,a'ta'fla' ,shkf.a uy;d


cd;sl wOHdmk wdh;kh

mß.Kl joka ieliqu( ã'iS' chfldä uy;añh


cd;sl wOHdmk wdh;kh

úúO iydh ( §md YsfrdauKS fufKúh


fla'Ô' fmf¾rd uy;d
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;

v
mgqk

msgj
q

wOHlaI ckrd,af.a mKsjvq h i


ksfhdacH wOHlaI ckrd,af.a mKsjv
q h ii
ye|skaùu iii
f,aLl uKav,h iv-v
mgqk vi

1 mrsÉfþoh
1'0 mßirh weiqre lr.ksñka k¾;k ks¾udKh 1

2 mrsÉfþoh
2'0 k¾;k m%dfhda.sl l=i,;d m%o¾Ykh 16

3 mrsÉfþoh
3'0 idïm%odhsl jdoH NdKav yd úl,am jdoH WmlrK 44

4 mrsÉfþoh
4'0 YS% ,dxflah ixialD;sh yd ine¢ .dhkdj, miqìu 51
yd .dhkh

5 mrsÉfþoh
5'0 YS% ,dxflah k¾;k iïm%odh yd ine¢ ft;sydisl yd 53
ixialD;sl miqìu

6 mrsÉfþoh
6'0 l,dx.j, fi!kao¾hd;aul jákdlï 59

7 mrsÉfþoh
7'0 w;a±lSï weiqre lr.ksñka m%dix.sl l,dx. 73
ks¾udKh

wdYs%; .%ka: kdudj,sh 79

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;

vi
1 mßÉfþoh

1'0 mßirh weiqre lr.ksñka k¾;k ks¾udKh

• mßirh y÷kd .ekSu

mßirh ms<sn| wjfndaOh tys fi!kao¾h we.hSug Wmldrs fõ' wmg ióm
mßirh ksÍlaIKh lsÍfï § tys úúOdldr iajNdjhka ±l .; yels h' fufia iqkoa r;ajh
w.hk ksÍlaIKh" úúO ks¾udK lsÍug ukd msájy,la fõ' w;S;fha ñksid mßirfha
olakg ,efnk iajdNdúl jia;= foaj;ajfhka ie,l=fõ" tys w.h ms<n
s | ukd jegySulsks'
Tjqka úiska br y|" .ia je,a" ;drld" fmdf<dj hkdÈ jia;+ka i|yd úúO wdldrfhka
mQcd mj;ajkq ,enQ njg o úYajdihla mj;S' ta nj .eñ ck lúj, o i|yka h'

br foúhkaf.a br., .djd


i| foúhkaf.a i| ., .djd
.K foúhkaf.a fldaú, .djd
wms;a lshuq lú f.dúm< .djd

ñksid iy mßirh w;r iïnkaO;dj - ñksidf.a mßKduh ;rï u merKs jQjls'


ovhlalrejl= yd wdydr tla/ia lrkakl= f,i Ôj;a jQ ñksid tl, mßirfha u
fldgila úh' fuhska meyeÈ,s jkafka tl, ñksid mßirhg ydkshla fkd jk mßÈ
th m%fhdackhg .;a nj hs'

fuf,i udkj j¾.hdf.a ÈhqKqj;a iuÕ u ñksid yd mßirh w;r we;s


iïnkaO;dj fjkia jkakg úh' tod mßirhg wkq.; j Ôj;a jQ ñksid miq j mßirh
ch .ekSug úúOdldr idOl Wmfhda. lr .;af;a h'

WodyrK f,i ud¾. ;ekSu" ckdjdi bÈ lsÍu" lDIsld¾ñl lghq;= i|yd jeõ
yd c, iïmdok l%u f.dvkeÕSu" l¾udka;Yd,d" Lksc iïm;a ,nd .ekSu wdosh oelaúh
yels h' fï fya;=fjka úúOdldr mdßißl .eg¨j,g uqyqK mdkakg;a" úúO mßir
ixrlaIK ls%hdud¾. f,i jk j.dj we;s lsrSu" rlaIs; wNhN+ñ msysgqùu iy mßirh
iq/lSfï mk;a jeks foa ls%hd;aul lsrSug;a isÿ úh'

úfoaY ixpdrlhka mjd YS% ,xldfõ mßirh ri ú£u i|yd meñfKkafka mßirfha
we;s iqkaor;ajh fya;=fjks'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


1
YS% ,xldfõ tla tla m%foaYj, úúO jeo.;alñka hq;a úIu;d iys; .iaje,a
olakg ,efí' fuu .iaje,aj,ska ñksid ,nk m%fhdack úúOdldr h'

• wdydr imhd .ekSu


• wdhq¾fõo fnfy;a j¾. imhd .ekSu
• ±j wjYH;d imqrd .ekSu
• or imhd .ekSu
• .iaj, m;% uÕska msg lrk c,jdIam ksid we;s jk j,dl=¿ uÕska
j¾Idj ,nd .ekSu hkdÈh i|yka l< yels h'

YS% ,xldfõ úYd, jkdka;r jk isxyrdc" iuk, lkao" msÿre;,d., wdÈfhys


yd wfkl=;a jkdka;rj, fkdfhl=;a j¾.fha .iaje,a olakg we;' tajd wmg fijK
,nd fok w;r" WIaK;ajfhka wm wdrlaId lr isis,i o ,nd fohs'

• fi!kao¾h yd ßoau rgd

wm wjg mßirh ksÍlaIKh lsÍfï § olakg ,efnk .iaje,aj, iqkaor;ajfha


meje;aug úúO idOl n,md we;'

mßirh

j¾K yev;, p,k kdo

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


2
mßirfha we;s úúO;d uÕska tys fi!kao¾hh u;= fjhs' iEu .ila u thg
wdfõKsl ,laIKj,ska hqla; jk w;r" tajdfha yev;, úúOdldr h' .y fld<j,ska
msreKq mßirh ukig ;Dma;shla ,nd fok w;r" .;g isis,ila o f.k fohs' hï
ßoauhlg wkqj w;= ßls,s" fld< iq<Õg fi,fjk wdldrh" tfuka u úúO j¾.fha
.iaje,aj, m;% úúO yev;, rgdj,ska ieliS ;sîu wdÈfhka o mßirhg iqkaor;ajhla
,efí'

fndfyda úg .iaj, m;%" fld< meyefhka hqla; h' o¿" <d meyefhka hqla; jk
w;r" fïrE m;% ;o fld< meyefhka o" bÿKq m;% ly fyda r;= meyefhka o hq;= fõ'
iq<Õ yuk úg bÿKq m;% ìug jefgk whqre ksÍlaIKh l<fyd;a lsishï ßoauhlg
wkqj p,kh jk wdldrh o ±l .; yels h' th iq<fÕa iajNdjh wkqj fjkia fõ'
fuu p,kh ksid we;s jk Yío úúOdldr fõ'

iajdNdúl mßirfha Ôj;a ùug wdYdjla we;s jkafka yev;," ßoau rgd" j¾K"
kdo yd Yío wdÈfhka th w,xldr ù we;s ksid h'

WodyrK (
.x.djla wdrïN jkafka l÷ uqÿkl isg h' l=vd c, myrla f,i wdrïN ù th
flfuka m%udKfhka úYd, fõ' my<g weo yef,k c,h .,a ;,d ueÈka .,d
nisoa§ fld;rï pu;aldr ckl o@

.,al=¿ w;r yefmk c,l| ishqï y~la kxjñka iqÿ fmK ms~q u;= lrñka
,;djlg fuka u ßoauhlg wkqj .,d nisk wdldrh fld;rï ukialdka; jkafka o@
l÷ uqÿfka isg úúO yev;, Tiafia .,d tk c,h ;eks;,d m%foaYfha § b;d u fifuka
.,dhkakg mgka .kS' fufia .,k c,h yuk iq<Õg uqiq fjoa§ /<s kxjk wdldrh
b;d u pu;aldrckl h' fuys § úúO ßoau rgd u;= lrkafka tys fi!kao¾hd;aul
jákdlu wmg fmkajd foñks'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
3
.x bjqr fomiska we;s .iaj,ska jßka jr jefgk ly" oï" iqÿ" ks,a" r;= mdg u,a
ysñysg .,k c,hg tl;= ù my<g we§ hkafka mdjdvhla fia h'

fufia .,d tk .x.d c,h" uqyqog jefgk ia:dkfha ^.x fudah& ksy~ j /£
mj;S' wjáka yuk isis,a iq<Õska isyska /<s kxjñka úúO Yío yd kdo u;= lrñka
ßoauhlg wkqj p,kh jk wdldrh iqkaor o¾Ykhla ujd mdhs'

fujka mßirhla ;=< wmg wefik úúO Yío yd kdo lsysmhlg WodyrK (

• c,h .,d nisk Yíoh


• jeis wjia:djl we;s jk Yío yd kdo
• iq<Õ ksid .iaje,a tlg .eàfuka yd weUÍfuka we;s jk Yío
• úúO i;=kaf.a Yío yd kdo
• ñksiqkaf.a úúO Yío yd kdo
• l¾udka;" jdyk jeks ñksid úiska ks¾udKh lrk ,o foa uÕska
we;s jk Yío yd kdo

ls%hdldrlu ( mßirh y÷kd .ekSu

fhdað; lsh
% dldrlu i|yd Wmfoia

1' Tn ÿgq mßirfha wisßh ms<sn| lú" .S; ke;fyd;a is;=jula ks¾udKh lrkak'
2' mßirfha fi!kao¾hd;aul jákdlï ms<sn| j l;djla lrkak'
3' my; ±lafjk ls%hdldrlï p,k udOHfhka bÈßm;a lrkak'
• .iaje,a fi,ùu yd weUÍu
• we<fod< .x.d .,d neiSu
• weú§u" Èùu" mekSu

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


4
• mßirfhka ,efnk w;a±lSï uÕska ks¾udK lruq

iajdNdúl mßirh ;=< olakg ,efnk uqyqo fi!kao¾hd;aul ,laIKj,ska


wkQk h' ßoaudkql+, j p,kh jk wE; uqyqfoa we;s ksi, c, l| wkql%ufhka úYd,
fjñka biais biaiS /<s kxjñka fjr< lrd .uka lrhs' fjrf<a yefmk c,h kej;
uqyqog .,d hhs' fuu wjia:dj ksÍlaIKh lsÍfï § iqÿ mdg fmK f.dnhla Wvg u;=
jkakd fia fmfka' iq<fÕa iajNdjh wkqj kefÕk uyd r<f.ä tlsfkl .efgk úg
we;s jk f>daIdj wjg mßirfha pu;aldrh úoyd mdhs'

i;a;aj pß; ksrEmKfha § ta ta pß;j,g wkkH iqúfYaI ,laIK ^wYajhd"


bínd" ydjd" w,shd jeks i;a;aj pß;& weiqre lr .ekSu;a" ta ta pß;hg wkqj ;d, yd
ßoau wkq.ukh lsÍu;a úúO Ndjhka ksrEmKfha § b;d jeo.;a fjhs'

i;a;aj pß; muKla fkdj úúO ñksia pß; o mßirfha olakg we;' zmqyq,a
fydrd lfrka ±fkhsZ l:dfõ mqyq,a fydrdf.a pß;fhys my; i|yka ,laIK biau;=
fjhs'

• úuis,su;a j .uka lrk wdldrh ^fyñka fyñka jgmsg n,ñka&


• keuqK isrerla iys; ùu
• WmlrK Ndú;h ^msysh&

ls%hdldrlu ( úúO p,k ks¾udKh lruq'

fhdað; lsh
% dldrlu i|yd Wmfoia

1' iqúfYaI ,laIK y÷kd .ksñka ñksia yd i;a;aj pß; lSmhla ksrEmKh lrkak'
2' tla tla pß; i|yd fhdod .; yels w,xldr mo lSmhla f.dvkÕkak'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
5
• pß; ksrEmKfha § i;=g m%o¾Ykh lsÍu

mßirfha iqkaor;ajh w.h lrk ñksid ksrka;rfhka i;=gg m;a jkafka tys
we;s iqúfYaI ,laIK wkqj h' u,aj;=" tajdfhys ta fï w; mshdUk iuk<hka fuka
u" l=re¨ kdo ksid mßirfha iqkaor;ajh ;j;a jeä fõ' tajd wdiajdokfhka isf;a we;s
jk mS%;sh ksrEmKh jkafka uqyqfKa yd YÍrfha úúO bßhjq u.sks'

i;=g m%o¾Ykh ùug isf;a we;s jk is;sú,s n,mdhs' m%ikak nj fuka u


úfkdaoh ±kùfuka i;=g m%o¾Ykh fjhs' fuys § YÍrfha wx. - Wmdx.j, ,laIK
krUkak' weia" weys neu" lg" fof;d,a wdÈfhys yeisrùu krUkak' fujeks wjia:d
mßirfha § ±lsh yels h' k¾;kh lsÍfï § m%ikak nj w;HjYH fõ' k¾;kfhka
krUkakdf.a isf;ys i;=g úfkdaoh cks; jk w;r" ta i|yd k¾;k Ys,amSka ;u
uqyqfKka i;=g m%o¾Ykh lsÍu w;HjYH lreKls'

ì;= is;=jï" uQ¾;s yd Ñ;% wdÈfha o i;=g fmkajk wjia:d olakg we;' tys
iqúfYaI;d wOHhkh lsÍu b;d jeo.;a fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


6
• i;=g ksrEmKh lrk whqre y÷kd .ksuq

fuu rEm fol ksÍlaIKh lrkak'

1 rEmh 2 rEmh

1 rEmhg jvd 2 rEmfha fjkialï


2 rEmfha weysneu by<g .sh nj fmfka'
2 mska;+rfha weia m%dKj;a njla we;'
tys f;d,a fol fomig úys§ we;'
lïuq,a by<g biaiS we;'

±ka Tng 1 rEmfha yd 2 rEmfha fjki y÷kd .; yels h' ñksid Ôú;fha iEu
wjia:djl § u úúO Ndj ^uqqyqfKa iajNdjhka& ksrEmKh lrhs' i;=g ksrEmKh
lrk whqre yd tajd k¾;kfha § Ndú; lrk wdldrh by; f;dr;=re uÕska meyeÈ,s
lr.; yels h'

ls%hdldrlu ( i;=g ksrEmKh

fhdað; lsh
% dldrlu i|yd Wmfoia

1' Èk pßhdj ;=< i;=g ksrEmKh jk wjia:d lSmhla kï lrkak'


2' bka wjia:d 2la ksrEmKh lrkak'
3' ta wjia:d fhdod f.k isoaêhla bÈßm;a lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


7
• .eñ kegqï ms<n
s | ye¢kaùu

f,dalfha ieu rgl u ;u ixialD;sh yd ne÷Kq kegqï iïm%odhla we;' tfuka


u tu rgj, .eñ ck;dj úiska ks¾udKh lrk ,o yd Tjqka w;r Ndú; jQ kegqï
úfYaIhla o fjhs' tajd .eñ kegqï f,i ye¢kafõ' rgl wkkH;dj o .eñ kegqï uÕska
fmkakqï lrhs' .eñ ck;djf.a is;=ï me;=ï" weoys,s" wd.ï" Ôjk jD;a;Ska" w;a±lSï yd
úYajdi wdÈ lreKq rdYshla .eñ kegqï uÕska ms<sìUq fõ'

fndfyda .eñ kegqïj,g miqìï ù we;af;a iudcSh miqìu" Ôjk jD;a;s yd


úfkdaodiajdoh hs' Bg wod< .eñ kegqï lSmhla my; ±lafõ'

• ,S fl<s
• l<
• l=¨
• ijrka
• m;=re
• pdur
• fõje,a
• f.dhï
• fuda,a.ia
• rnka
• lvq

• .eñ kegqïj, olakg ,efnk iqúfYaI ,laIK

• ir, nj
• iduQysl nj
• WmlrK Ndú; lsÍu
• .dhkh iys; ùu
• tulu
• úfkdaoh

• ir, nj

.eñ kegqu i|yd ir, p,k Ndú; lrhs' k¾;kh ms<sn| úêu;a mqyqKqjla fkd
,enQ flfkl=g jqj o iyNd.s úh yels whqßka ir, p,k Ndú; lr k¾;k
ks¾udKh l< yels h' ir, rx. jia;%" ir, ;d, yd ne¢ kdoud,d yd ir,
NdIdj we;=<;a ù ;sîu iqúfYaI ,laIKhls'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


8
• iduQyl
s nj

.eñ kegqï bÈßm;a lsÍu i|yd fndfyda fofkl=f.a iyNd.s;ajh wjYH fõ'
lKavdhï jYfhka keàu fuys úfYaI;ajhls' tlsfkld w;r iïnkaO;d
mj;ajñka mo k¾;kh isÿ fõ'

• tulu

.eñ kegqul § WmlrK Ndú; lrk w;r tu WmlrK yd ne¢ ls%hdjka kegqu
uÕska bÈßm;a lsÍu .eñ kegqfï iajNdjh hs'

Wod ( •l< kegqu l<fhka flfrk ls%hdjka yd nef|a'


•l=,af,ka lrk ls%hdjka wx. p,k Tiafia ks¾udKh lsÍu l=¨
kegqfï § olakg ,efí'
fuu ,laIK .eñ kegqfuys olakg ,efnk tulu f,i ye¢kaúh yels h'

• úfkdaoh

.eñ kegqulska úfkdaodiajdoh ,eîu tla wruqKls'

• ,S fl<s kegqu yd l<f.ä kegqu ms<n


s | wjfndaOh

• ,S fl<s kegqu

zzfl<sZZ hk jpkfha woyi jkafka zzlS%vdjZZ hkak hs' fuh merKs


ld,fha lS%vdjla f,i o Ndú; lrkakg we;' tfy;a ,S fl<sh úfkdao kegqula
f,i fÊ'B' fiaoruka uy;df.a Wvrg kegqï l,dj lD;sfhys olajd we;' ,S
fl<s lKavdhï" úfõl ld,hkays § úydr u¿fõ yd j,õjl ñÿf,a kegQ nj
o tu lD;sfha u i|yka fõ'

j¾;udkfha ,S fl<s kegqu .eñ kegqï w;r b;d ckms%h;ajhg m;a j


we;' fuu k¾;kfha § Ndú; lrkq ,nk lú ,S fl<s lú f,i ye¢kafõ'
fuu lúj, wka;¾.;h foi ne,Sfï § thg wd.ñl ,laIK o we;=<;a ù we;s
nj fmfkhs'
zz fnda m;a;sks ug wjir fokafka ZZ
zz i;r jrï foú i;r fokdghs ZZ
br y|" .iaje,a foaj;ajfhka ie,lSu" foúhkaf.ka wjir .ekSu" l=, foúhkag
mska §u" kuialdr lsÍu tod .eñhd wu;l fkd l< w;r Tjqkaf.a weoys,s yd
úYajdi fuu lúj,ska meyeÈ,s fjhs' tfia u zz,S u,a,shZZ Ndú; lsÍu ,S fl<s
kegqfï úfYaI;ajhls' ta ms<sn| j lshefjk ,S fl<s .dhk o we;'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


9
,S fl<s kegqfï § lKavdhï follg fn§ ,S folla /f.k fofokd
ne.ska isg ,S .iñka rx.kh lsÍu fndfyda úg olakg ,efí' weïnelafla
foajd,fha ,S nd,alhl olakg we;s ,S fl<s kegqfï o¾Ykh fuys fm!rdKsl
njg lÈu idOlhls'

• weïnelafla foajd,fha ±j leghu

j¾;udkfha b;d w,xldr f,i ks¾udKh lr .kakd ,o ,S fl<s kegqï


wmg úúO wjia:dj, § ±l .; yels h' lKqjla ueog f.k ta jgd k¾;kfha
fhfoñka f.;a;ula lr kej; th ,syd ±óu ,S oÕh iys; u,a,shla f,i
jHjydr flf¾' fï nj Wvrg kegqï l,dj lD;sfha olajd we;af;a wgu,a,sh
yd ,KqoÕh f,i h'

,S fl<s lú

ud;%d 2 ;ks ;s; ;d,h

1' tl m÷frka ,S ihla lmd f.k


tl Wi we;s ifofkla f;dard f.k
.=reka w;g § ,S fnojd f.k
wms;a fl<suq ,S foms, ie§ f.k

2' fnda w;a;g je| isri kukafka


wdmiaig je| uqk fmr<kafka
ta me;af;a wh wm y÷kkafka
fnda m;a;sks ug wjir fokafka

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


10
3' wyfia foúfhda /ia j isákakhs
fmdf<dfõ foúhka ìu jeo.kakhs
i;r jrï foú n,d isákakhs
wo ,S fl<sfhka wm Èkjkakhs

ud;%d 3 ;ks ;s; ;d,h

1' brg Tìh br uqÿfka isáhd


i|g Tìh i| jg ;re isáhd
,shg Tìh iqÿ fia,h fkßhd
wmg Tìh in ueo ,S fl<shd

ud;%d 4 ;ks ;s; ;d,h

1' rg,ska wer,d má f.kakd,d oÕfrg ou,d f.d;k rfÕa


,S f.kakd,d oE;g §,d fma<sh ieÈ,d .ik rfÕa
fnr f.kakd,d iqr,;a od,d ;df, jÈk fldg kgk rfÕa
fufyu;a úia;r n,kak ;snqK ¨ fmdr u~f,a ,S fl<sh jf.a

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


11
lú mo m%ia;dr lsÍu

$ $ $ $
1 2 1 2 1 2 1 2
t l m ÷ frka - ,S -
i hla - l md - f. k
t l W i we ;s i fo
fkla - f;da - rd - f. k
.= reka - w ; g § -
,S - fn o jd - f. k
w ms;a - fl <s uq ,S -
fo ms , ie § - f. k

fyda

fnda - w;a - ; g je |
is r i k uka - fka -

• l<f.ä kegqu (

.eñ ldka;dj úiska ffoksl j isÿ lrkq ,nk ls%hdldrlula weiqre lr


.ksñka ks¾udKh ù we;s l<f.ä k¾;kh i|yd .dhkh lrkq ,nkafka
l<f.ä lú h' ir, kdo ud,d fuka u ir, ;s;a rEm l<f.ä lú .dhkh
i|yd fhdod f.k we;' Èhg hk ldka;djkaf.a .eñ ,d,s;Hh fuu lú
uÕska bÈßm;a lrkq ,efí'

l<f.ä k¾;kh ±lsh yels wjia:d (

• fmryerj, §
• wjqreÿ W;aijj, §
• ksoyia W;aijfha §
• úúO m%ix.j, §

l<f.ä lú

1' fma<s ie§ wÕfkda ieriS,d


kS, jr, l=iquka .jid,d
flda, fkdù in ueog je§,d
nd, ,sfhda l< msô;s ie§,d

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


12
2' cf,a fid|hs nei,d mSkkakg
úf,a fid|hs u,a .en fudarkakg
ñf,ag j;a l< §,d .kakg
lf<a fid|hs fï <|g msôkakg

3' ,;a muKg ueá bÈ lrjd f.k


m;a ì|,d l<f.ä iojd f.k
w;a kEr u l<f.ä f;dard f.k
is;a if;diska l< msôuq ie§ f.k

$ $ $ $
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
fma - <s ie § - w Õ - - - -
fkda - ie r iS - ,d - - - - -
kS - , j r , l= iq - - - -
uka - . j id - ,d - - - - -
flda - , fkd ù - i n - - - -
ue o g je § - ,d - - - - -
nd - , ,s fhda - l < - - - -
ms ô ;s ie § - ,d - - - - -

.eñ kegqï ks¾udK

• ,S fl<s k¾;k ks¾udK

• ,S fl<s kegqula ks¾udKh lsÍu'

,S fl<s kegqula ks¾udKh lsÍfï § .dhkh lrñka ;d,hg wkqj mo


^ud;%d& ks¾udKh l< hq;= h' mo ks¾udKfha § ir, p,k Ndú;hg .ekSu;a
tu p,k" fhdod .kakd fuj,ug .e<fmk mßÈ ilia lsÍu;a k¾;kh
w,xldr ùug fya;= fõ'

,S fl<s kegqfï § ,S yeisrùu úúO wdldrhg lrkq ,efí' ,S .eiSu


fuys m%Odk jk w;r" tlsfkld w;r ,S .eiSfuka k¾;kh w,xldr fjhs'
yia;" mdo p,k ;d,hg wkqj Ndú;hg .kakd kuq;a wx.ydr iunr lr
.ekSu o jeo.;a fõ' tfuka u YÍrfha wfkl=;a wx. Wmdx. ksis mßÈ Ndú;hg
.; hq;= h' rx. rgd" yev;, yd ;, Ndú;h wdosh ksis f,i lsÍfuka kegqfï
w,xldrh fuka u úêu;aa nj o ;Sj% fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


13
,S fl<s kegqu ilia lr .ekSfï §"
• mka;sfha isák YsIH ixLHdj wkqj lKavdhï ilia lr .; yels h'
• .dhkh lrñka ,S .eiSu l< hq;= fõ'
• w,xldr mo ^ud;%d& ks¾udKfha § ir, p,k Ndú;hg .; hq;= w;r fhdod
.kakd fuj,u myiq f,i yeisrùug yels mrsÈ mo ks¾udKh ùu jeo.;a fõ'
• lKavdhfï ish¨ fokd u kshñ; wx.ydr iys; j k¾;k l< hq;= h' ta i|yd
iqÿiq ud;%d ks¾udKh ùu jeo.;a fõ'
• rjqï f,i" ;sria f,i fyda isria f,i fyda fma<sh Ndú;hg .ekSu" óg wu;r
j úúO rgd Ndú;hg .ekSu o l< yels h'
• ,S .eiSfï § ixhufhka hq;= j iyfhda.fhka lghq;= l< hq;= w;r" fnr
jdokhg wkqj keàu l< hq;= fõ'
• fuys § i;=g" úfkdaoh we;s jk wdldrhg k¾;kh l< hq;= fõ'

l<f.ä k¾;k ks¾udK

• l<f.ä k¾;k ks¾udKh i|yd Wmfoia

ldka;d ,d,s;Hh u;=lr ±lafjk k¾;khla f,i l<f.ä kegqu


ye¢kaúh yels w;r" ,diH ,laIKh$,d,s;H u;= lr ±laùu iqúfYaI;ajhls'
ldka;djkag iqúfYaI k¾;khls' bK" w;" Wrysi" ysi wdÈ ia:dkj,
l<f.äh ;ndf.k k¾;kh l< yels h' Èh kEu" Èh f.k hEu wdÈ wx.
k¾;k ks¾udKfha § Ndú; lr .; yels h'

• l<f.ä kegqu ks¾udKfha § wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq"

• .e<fmk m%udKfha l<hla Ndú; lsÍu'


• fï i|yd l<hla ks¾udKh lr .ekSu'
Wod ( ne¨kh u; fld,dÊ l%uh Ndú;fhka l<hla ks¾udKh lsÍu'
• úúO rx. rgd yd ;, Ndú;h
• iduQysl nj olakg ,eîu'
• l<f.ä kegqu yd ne¢ .dhk fhdod .ekSu'
• Ndú; lrk l<h ksis mßÈ w,a,d .ekSu'
• l<h iqug f,i yeisrùu'
• k¾;kh lsÍug myiq jk mßÈ l<h yiqrejd .ekSu'
• bßhjq w,xldr f,i mssysgqjd k¾;kh lsÍu
• m%dix.sl j k¾;k wx.h bÈßm;a lsÍu'
• mo ^ud;%d& ks¾udKfha § ir, p,k Ndú;hg .ekSu'
• tlsfkld w;r mr;rh" iunr;dj we;s jk whqßka wx.ydr Ndú;hg
.ekSu'
• iyfhda.S j lKavdhula f,i úfkdaofhka k¾;kfha fh§u'
• rx. jia;% YÍrhg myiq jk mßÈ Ndú;hg .ekSu'
• is;a .kakd iq¨ j¾Kj,ska rx. jia;% ilia lr .ekSu'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
14
• .eñ ldka;djlf.a iajrEmhg .e<fmk mßÈ wdNrK ilid .ekSu'
• ukd mqyqKqjlska hq;= j k¾;k bÈßm;a lsÍu yd ta i|yd wNHdifha
fh§u'
• lKavdhfï ish¨ fokdg u k¾;kh l< yels ir, ud;%d ^mo& ks¾udKh
lsÍu'
• .dhkh lrñka fnr moj,g wkqj k¾;kfha fh§u'

ld¾h m;%sldj

my; i|yka lshuka yß kï ^ & ,l=K o jerÈ kï ^ & ,l=K o bÈß fldgqfõ i|yka
lrkak'

1' .eñ ck;djf.a is;=ï me;=ï weoys,s yd úYajdi .eñ kegqï ks¾udKh
i|yd n,md ;sfí'

2' zz fnda w;a;g je| isri kukafka ZZ hk lúh l<f.ä lúhls'

3' ,S fl<s kegqul wjia:djla leghï lr we;af;a weïnelafla


foajd,fha h'

4' tulu .eñ kegqïj, olakg ,efnk iqúfYaI ,laIKhls'

5' ,S fl<sh ms<sn| j i|yka jkafka fÊ'B' fiaoruka uy;df.a Wvrg kegqï
l,d lD;sfhys h'

6' ir, p,k jqj o ks¾udKd;aul j bÈßm;a lsÍu .eñ kegqul úÑ;%;ajhg
fya;= fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


15
2 mßÉfþoh
2'0 k¾;k m%dfhda.sl l=i,;d m%o¾Ykh

• k¾;khg fmr YÍr wx. yev.iajd .ekSu

ksis f,i ls%hdldrlï lsÍug wjYH kuH;dj i|yd YdÍßl wNHdi jeo.;a
fjhs' k¾;kfha § fuh b;d jeo.;a jkafka k¾;khg wjYH YdÍßl yev;,
ks¾udKhg isref¾ kuH;dj jeo.;a jk fyhsks' k¾;kfha § isref¾ fldgia
úúOdldrhg p,kh ùu isÿ fjhs'

k¾;kh i|yd wjYH iunr;dj" ieye,a¨j" ord .ekSu" bßhjq mEu wdÈh
ksjerÈ lr.ekSu i|yd wNHdi jeo.;a fõ' ta ta k¾;k iïm%odhg wjYH ksjerÈ
wx.ydrhka ilia lr .ekSug kuH;d wNHdi bjy,a fõ'

• isref¾ kuH;dj
• úúO yev;, ks¾udKh
• ßoauhlg wkqj wNHdi lsÍu jeo.;a fõ'

• YdÍßl kuH;d i|yd p,k wNHdi

1' ksoyfia weú§u" ksoyfia mksñka hEu" Èùu" fmr<Su" nv.Eu" ßx.Su'''''''''
2' tl ;ek Wv mekSu" tl ;ek Èùu" bK lerleùu" YÍrh yels<Su''''''

fuys wxl ^1& hgf;a olajd we;s ls%hdldrlï ixpdß p,k kñka o wxl ^2& hgf;a
olajd we;s ls%hdldrlï iaÓ;sl p,k kñka o ye¢kafõ' fuu p,k j¾. folg
u .e<fmk f,i ls%hdldrlï ks¾udKh lr .; yels h' by; p,k j¾. fol
i|yd ir, ls%hdldrlï folla my; ±lafõ' fujeks ls%hdldrlï ks¾udKh lr
.ekSug yelshdjka o ;sìh hq;= h'

ls%hdldrlu 01

• idudkH .uka lsÍu" weÕs,s ;=vqj,ska weú§u" jus ll=, jug iy ol=Kq ll=,
ol=Kg yrjd weú§u wdÈ iEu weú§ul § u bÈßhg iy miaig weú§u l< yels h'

• idfjda rxpqjla ksoyfia mek mek hñka" jgmsg n,ñka" W÷msh,sh l;s' bka miq
wi, we;s Èh lä;a;lska j;=r î" .ila hgg ù ks|kakg fj;s' kßhl=f.a
Yíohla weiS ìh jqKq idfjda fõ.fhka ÿjkakg mgka .ks;s'

ls%hdldrlu 02

• fldaÉÑfha .uka iajNdjh wkqj meoa§u" YÍrh by< hdu" YÍrh yels<Su jeks
p,k i|yd o l=vd ls%hdldrlï ks¾udKh lr .; hq;= h'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
16
wxl ^1& hgf;a we;s ls%hdldrlï lS%vdjla f,i;a" jHdhduhla f,i;a ±laúh yels
jqj o" th ;d,hg ßoauhlg lsÍfuka Bg;a jvd pu;aldrhla ±kùug yels fõ'

fï ls%hdldrlï fnr mohg wkqj ls%hd;aul lruq' fuys È ud;%d 2 + 2" ud;%d
2 + 3 iy ud;%d 4 + 4 ;d,j,g wh;a fnr mo Ndú; lr .; yels h'

fnr moh fjkia lsÍfuka ls%hdldrlu o fjkia l< yels h'

WodyrK ( weú§u lrk w;r fnr mofha fjki iuÕ Èùu" mekSu" fmr<Su"
ßx.Su wdÈ úúO ls%hd o isÿ jk w;r" ;d,fha úúO;ajh yd fnr mofha úúO;ajh
±kùfuka tu wNHdi i;=áka yd úfkdaofhka l< yels h' fï uÕska udkisl i;=gla
o ,efí' fujeks ls%hdldrlï ;d,hg" ßoauhg wkqj lsÍfuka i;=g" udkisl iqjh we;s
fõ' th udkisl fi!LHhg fnfyúka u n,mdkq we;'

;j o fujeks ls%hdldrlï lsÍfuka YdÍßl iunr;dj o" bjiSu" iuÕsh jeks


.=Kdx. o j¾Okh fõ'

• kuH;d wNHdi lsÍfï jeo.;alu

• k¾;khg wjYH bßhjq ^yev;,& ksjerÈ lr .ekSu'


• hym;a fi!LH iïmkak kSfrda.S mqoa.,hl= ùu'
• mS%;su;a j" kuH;d wNHdij, fh§u ksid udkisl iqjhla we;s ùu'
• wNssfhda.j,g uqyqK §u yd ord .ekSfï yelshdj we;s ùu'
• YdÍßl m%ikak nj we;s ùu'
• k¾;khg WÑ; ldhsl j¾Okhla we;s ùu'
• lKavdhï yeÕSfuka hq;= j lghq;= lsÍfï yelshdj j¾Okh ùu'

• kuialdrh y÷kd .ksuq

kuialdrh hk jpkh iudch ;=< úúO wjia:dj, § úúO wdldrfhka w¾:


.ekafõ' tkï wdpdr lsÍu" .re lsÍu" ms<s.ekSu jeks wjia:d h' nqÿoyfï § ;=kqrejka
je£u i|yd kuialdr mdGh ;=ka jrla y~ kÕd lshkq ,efí'

k¾;kfha § kuialdrh fï ish,a,g u jvd iqúfYaI h' tys § Bg u wdfõKsl


ksjerÈ úêl%u Ndú; lrñka kuialdrh isÿ lrkq ,efí' foaYSh k¾;k iïm%odhhka
jk Wvrg$my;rg$inr.uq hk k¾;k iïm%odhhka ;=fkys u fuu kuialdrh hk
moh Ndú; lrkq ,efí' k¾;khla wdrïN lsÍug m%:u fuu kuialdrh isÿ lsÍu
idïm%odhsl ,laIKhls'
kuialdrh lsÍug m%:u udkisl tald.%;dj ^uki tla;eka lsÍu& we;s lr .ekSu
b;d jeo.;a fõ' tfuka u ksjerÈ wx.ydr iys; j th isÿ l< hq;= hs' fufia ksjerÈ
úêl%u wkq.ukh lrñka ixhuhlska hq;= j kuialdrh lsÍu b;d jeo.;a fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


17
Wvrg" my;rg" inr.uq hk iïm%odhhka ;=fkys kuialdr mofha fjkia ,laIK
olakg we;'

• Wvrg k¾;k iïm%odhfha kuialdr moh (


f;hsh;a" f;hsh;a" f;hsh;a ;dï $$$

kuialdrh lsÍfï § fnr jdokh isÿ fkd lrk w;r" by; moh y~
kÕd ksjerÈ j lsj hq;= h' fuu mohg wkqj YsIHhd fyda Ys,amshd fyda
ksrEmKh lrk m%ldYkd;aul p,khkays .eí jQ jákd woyila we;'
tkï"

• kuialdrfha woyi (
1' fodfyd;a uqÿfka ;nd je£u
m<uq je÷u - uu ;s%úO r;akfha msysg wdrlaIdj m;ñ
2' fodfyd;a k<,; ;nd je£u
fojk je÷u - uu yoj;ska u foúhka j¢ñ$uu
ish¨ u foúhkaf.a msysg m;ñ'
3' fodfyd;a mmqjg ;nd je£u
;=kajk je÷u - uu yoj;ska u ujqmsh" .=rejre j¢ñ$uu
.=rejr foujqmshkaf.ka yd infhka o
msysg wdrlaIdj m;ñ'

• my;rg iïm%odhfha kuialdrh (


.oaÈßlsg" .=xÈßlsg" .;a;ï" .;ï fodï .;a oeysx$$$

óg wu;r j my;rg k¾;k iïm%odhfha flá kuialdr mo o we;'

1' .oaÈßlsg" .=xÈßlsg" .;a;ï" .;ï fodï$$$


fr.;a;ï .;ï fodï $$$
wdÈ jYfhks'

• inr.uq iïm%odhfha kuialdr moh (


f;hs ;d .;;a$$$
f;hs f;hs f;hs ;
f;hsh;a ;dï
f;ahs;dï

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


18
• kuialdrh lsÍfï wfmalaId

• ixialD;sl Wreuhla f,i f.dvkeÕ=Kq k¾;k l,dfõ f.!rjh yd


.=re isiq in|;dfjys iodpdrd;aul w.h wdrlaId lsÍu'
• k¾;kh wdrïN lsÍug fmr hym;a udkisl;ajfhka hq;= m%úIaghla
,nd .ekSu'
• isref¾ fldgia ksjerÈ bßhjqj,ska hqla; j msysgqjd .ekSug wjldYh
ie,iSu'
• k¾;kh i|yd wd.ñl jYfhka wdYS¾jdoh ,nd .ekSu jeo.;a nj
wjfndaO lr .ekSu'

uKaäh ilid .ksuq

uKaäfha uQ,l
s ,laIK

• k¾;kfha § uQ,sl bßhõj uKaäh f,i ye¢kaùu'


• uKaäh i|yd ú¨ï fol w;r mr;rh ñáßhkla ùu'
• mdoj, weÕs,s iy oKysia fol fomig úys§u iqúfYaI ùu'
• uq¿ isrer iDcq j ;nd .ekSu b;d jeo.;a fõ'

md irU ^Wvrg&

m<uqfjka fï moh ;d, ;nñka lsj hq;= h' fuys § ;d, ;eîu i|yd
;d,ïmgla Ndú; lrkak' fufia ;d, ;nñka moh lshoa§ kshñ; bßhõjl
isg ;d,ïmg ksjerÈ j w,a,d f.k ksje/È j y~ u;=jk mßÈ jdokh l<
hq;= h' iu.=K iy fo.=K hk ,h folg irUh wNHdi l< hq;= fõ'

m<uq md irUh ^Wvrg&

irU kduh ( wäh


irU moh ( f;hs
;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&
$ $ $ $
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - -

fo.=K f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs -

ksjerÈ wx.ydr y÷kd f.k mdo by<g biaiSfï § ksjerÈ wx.ydr


Ndú; lsÍu jeo.;a fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


19
fojk md irUh

irU kduh ( oEäh


irU moh ( f;hs lsg f;hs ;dï
;d,h ( ud;%d 4 g ^uy ;ks;s;&

ksjerÈ wx.ydr wkq.ukh lrñka irU wNHdi l< hq;= h' iu.=K iy
fo.=K hk ,hj,g md irU k¾;kh l< hq;= hs'
$ $ $ $
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - - - ls - g - f;hs - - - ;dï - - -

fo.=K f;hs - lsg - f;hs - ;dï - f;hs - lsg - f;hs - ;dï -

;=kj
a k md irUh

irU kduh ( ;=ka wäh


irU moh ( f;hs lsg f;hslsg f;hslsg f;hs ;dï
;d,h ( ud;%d 4 g ^uy ;ks;s;&
$ $ $ $
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - - - ls - g - f;hs - - - ls - g -

f;hs - - - ls - g - f;hs - - - ;dï - - -

fo.=K f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - ls g f;hs - ;dï -

yudr lsÍfï moh

iEu md irUhla u kgd wjidkfha zzyudr mohZZ kñka mo fldgila


kgkq ,nhs' fuu moh iEu md irUhlg u fmdÿ h' ta wkqj iEu md irUhla
wjidkfha u fuu yudr moh keáh hq;= h'

yudr moh ( ^ud;%d 4 ;ks ;s;& ^uy ;ks ;s;&

f;hsh;a" f;hsh;a" f;hsh;a ;dï


f;ahs ;dï
f;hs f;hs ;;a ;;a ;dï

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


20
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
f;hs - h;a - f;hs - h;a - f;hs - h;a - ;dï - - -

f;hs - - - ;dï - - f;hs - f;hs - ;;a - ;;a -

;dï

my;rg k¾;k iïm%odh

• my;rg md irU
m<uq md irUh

m<uq md irU moh ksjerÈ j ;d, ;nñka fyd¢ka lshñka tu


moh yqre lr .; hq;= hs' fnr jdokfhka f;dr j lshd f.k irU keàu l<
hq;= h' ;d,h ;eîug ;d,ï mg Ndú; l< yels h'

fuu moh uÕska ksjerÈ wx.ydr iys; j mo mE.Su jeo.;a fõ'

moh ( f;hsh;a f;hs


;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - h;a - f;hs - - - f;hs - h;a - f;hs - - -

fo.=K f;hs h;a f;hs - f;hs h;a f;hs - f;hs h;a f;hs - f;hs h;a f;hs -

fojk md irUh

moh ;d, ;nñka fyd¢ka lshjd yqre úh hq;= hs'

moh ( f;hs lsg f;hs ;d


;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - ls g f;hs - ;d - f;hs - ls g f;hs - ;d -

fo.=K f;hs lsg f;hs ;d f;hs lsg f;hs ;d f;hs lsg f;hs ;d f;hs lsg f;hs ;d

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


21
;=kj
a k md irUh
moh ( f;hs lsg f;hs fodï
;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K f;hs - ls g f;hs - fodï - f;hs - ls g f;hs - fodï -

fo.=K f;hs lsg f;hs fodï f;hs lsg f;hs fodï f;hs lsg f;hs fodï f;hs lsg f;hs fodï

my;rg iïm%odhfha md irU yudr lsÍfï moh

moh ( f;hs f;hs ;d lsg f;hsh;a ;d


;d,h ( ud;%d 4 + 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

f;hs - f;hs - ;d - ls g f;hs - h;a - ;d - - -

fuu yudr moh lSm j;djla u fyd¢ka ;d, ;nñka ksjerÈ j Yío kÕd
lsj hq;= hs' wk;=re j moh ksjerÈ wx.ydr iys; j wNHdi l< hq;= hs'

inr.uq k¾;k iïm%odh

• inr.uq iïm%odhfha uKaä mo

inr.uq k¾;k iïm%odhfha md irUj,ska ^ zzuKaä moZZ& flfrkqfha


úúO mdo p,k yqre lrùu hs' m%dfoaYSh fuka u úúO .=rel=, w;r fulS irU
lÜg, .Kkdjla Ndú; fõ' .=re mrïmrd w;r ±lsh yels irUj, fjkialï
±lsh yels jqj o fuhska isÿ lrkqfha mdo p,k k¾;khg WÑ; mßÈ l%udkql+,
j mqreÿ mqyqKq lsÍu hs' uKaäfha isg l%udkql+, j yrnr f,i p,k yqre lsÍu
ksid fuh uKaä mo f,i jHjydrfha mj;S' oKaä l| Wmfhda. lr .ksñka
tlS irU yqre ùu iïm%odhfha ±lsh yels h'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


22
m<uq uKaä moh

mo lshñka ksjerÈ f,i uKaäfha isg zzf;hsZZ hk moh mdo yqre lr


.ekSu i|yd m<uq j kgkq ,efí' ksjerÈ f,i mdo p,kh lrñka wNHdifha
fhfoñka m<uq uKaä moh m%.=K lrkq ,efí'

moh ( f;hs
;d,h ( ud;%d 4 ;d,h ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
iu.=K
f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - -
fo.=K
f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs -

fojk uKaä moh

f;hs ;l

fuh fojk uKaä moh fõ' m<uq mofha § uq¿ mdoh u fmdf<djg m;s;
jk fia f;hs hkqfjka ;nkq ,efí' fojk irUfhka weÕs,sj,g yqrejla
,efnk wdldrhg mdo msysgqjk wdldrh;a ±lsh yels h'

moh ( f;hs ;l
;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ;d, ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

iu.=K f;hs - - - ; - l - f;hs - - - ; - l -

fo.=K f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


23
;=ka jk uKaä moh

moh ( f;hs ;l$$$ f;hs


;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

iu.=K f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - - -

fo.=K f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs - f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs -

f;hs ;l$$$ f;hs


;=ka jk uKaä moh fuh fõ' mdofha ú¨U fldgi fmdf<djg m;s;
jk fia f;hs hkqfjka ;nkq ,efí' ;"l hk mo fol mdo fofla uq¿ mdoh
u fmdf<djg m;s; jk fia ;nkq ,efí'

• 6 jk fYa%Ksh .=re ud¾f.damfoaYfha ;=ka jk uKaä moh fuf,i ixfYdaOkh


úh hq;= hs'

uKaä mo yudrh (
f;hd" f;hd" f;hd" f;hd" f;hd
f;hs ;dï - f;hsh;a ;dï

ld¾h m;s%ldj

m%Yak wxl 1 - 4 olajd ysia;ekg iqÿiq moh f;dard iïmQ¾K lrkak'

1' md irU$uKaä mo keàfï § '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''tys iqúfYaI ,laIKhls'


^fnr jdokhg wkqj keàu$láka mo lshd keàu&

2' iEu md irUhla$uKaä mohla wjidkfha § u kgkq ,nk mo fldgi


'''''''''''''''''''''''''''' kñka ye¢kafõ' ^lia;sru$yudr moh&

3' md irU$uKaä mo keàfï § ;d, ;eîu i|yd ''''''''''''''''''''''''''''''''''''' fhdod .kS'


^;d,ïmg$fnrh&

4' irU wNHdifha § k¾;k Ys,amshd isák uQ,sl bßhõj'''''''''''''''''''''''' kñka y÷kajhs'
^oKaäh$uKaäh&

5' Wvrg$my;rg$inr.uq m<uq yd fojk md irU ;d, ;nd lshkak'


k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
24
• irU wNHdifhka ksjerÈ wx.ydr m%o¾Ykh lrhs

Wvrg f.dv irU$my;rg b,x.ï irU$inr.uq fodôk mo

Wvrg" my;rg" inr.uq hk iïm%odhj, § mdo yqre lr .ekSu i|yd


irU wNHdi Ndú; lrkq ,efí' tajd Wvrg yd my;rg iïm%odhfha md irU
f,i;a" inr.uq iïm%odhfha uKaä mo f,i;a Ndú; lrkq ,efí' tu irU
12la wjidkfha § yia; yd mdo iïm%odhhg iqÿiq mßÈ p,kh lsÍu i|yd
;j;a irU wNHdi 12la lrkq ,nhs' tajd Wvrg iïm%odhfha § f.dv irU
fyj;a w;a irU f,i;a" my;rg iïm%odhfha § b,x.ï irU f,i;a" inr.uq
iïm%odhfha § fodôk mo f,i;a ye¢kafõ' Wvrg iïm%odhfha irU kdu
;snqK o my;rg iy inr.uq iïm%odhj, irU kdu fjkqjg m<uq irUh"
fojk irUh wdÈ jYfhka Ndú; flf¾'

md irUj, § tl yudr mohla Ndú; l< o f.dv irUj, § mohla


wjidkfha § lia;sru o b,x.ï irU mohla wjidkfha § brÜáh o Ndú;
lrhs' inr.uq iïm%odhfha fodôk mo 12 kgd wjidkfha yudr moh keàu
iqúfYaI ,laIKhls'

• f.dv irUh y÷kd .ksuq

1' irU kduh ( wäh


fnr moh ( fodñ lsg lsg fodï
;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&
lia;sru ( ;;a ð;a f;dx kx ;d
/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

fod ñ ls g ls g fod ñ fod ñ ls g ls g fod ñ

fodñ lsg lsg fodñ fodñ lsg lsg fodñ fodñ lsg lsgfodñ fodñ lsg lsg fodñ

/ / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

;;a - cs;a - f;dx - kx - ;d

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


25
2' irU kduh ( oEäh
fnr moh ( fodñ lsg lsg fodï
;d,h ( ud;%d 4 ;ks ;s; ^uy ;ks ;s;&
lia;sru ( ;;a cs;a ;l cs;a ;;a cs;a f;dx kx ;d

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

fod ñ ls g ls g fod ñ fod ñ ls g ls g fod ñ

fodñ lsg lsg fodñ fodñ lsg lsg fodñ fodñ lsg lsgfodñ fodñ lsg lsg fodñ

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

;;a - ð;a - ; l ð;a - ;;a - ð;a - f;dx - kx -


;d

• k¾;kh lsÍug m%:u fnr moh fyd¢ka ;d, ;nd lshkak'


• fnr jdokh;a iuÕ fnr moh ;d, ;nd lshkak'
• ksjerÈ wx.ydr iys; j uKaähg isákak'
• m<uq irUh keófï § ol=Kq mdoh bÈßhg ;eîfuka wdrïN lsrSu iqúfYaI
fõ'
• fojk irUh keàfï § mdoh msgqmig ;eîfuka wdrïN ùu isÿ úh
hq;= h'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


26
b,x.ï irU

1' m<uq b,x.ï irUh


/ / / /
1 2 3 moh4 1 - f;hs
2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - -

f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs - f;hs -

brÜáh - ls"g" ;d
/ /
1 2 3 4 1 2 3 4

ls - g - ;d - - -
-
brÜáhg kshñ; wlaIr ;=kg yia; p,k yd mdodx. úê ;=k m%o¾Ykh
úh hq;= h'

2' fojk b,x.ï irUh

yia; p,k yd mdodx. iu. l|" ysi" fk; wdÈ Wmdx. p,kh lsÍug
yqre ùu fuu irUh keàfuka wfmalaId flf¾'

È;a ;d (

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

È;a - - - ;d - - - È;a - - - f;hs - -

È;a - ;d - È;a - f;hs - È;a - ;d - È;a - f;hs -

brÜáh ( È; .=| ;d

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

È - ; - .= - | - ;d - - - - - - -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


27
inr.uq fodôk mo
1'm<uq fodôk moh

f;hs

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - - f;hs - - -

f;hs - f;hs - f;hs - - f;hs f;hs - - f;hs f;hs - - f;hs

ksjerÈ wx.ydr iys; j uKaähg isg oE;a inr.uq iïm%odhg wkqj yeisrúh
hq;= fõ' tkï mmqj bÈßfha jl% wdldrhg .kakd w;a fofla jï w; w,a,
Ys,amh
s d foig;a ol=Kq w; w,a, bÈßhg;a isák f,i;a ;eìh hq;= h' ju" ol=Kq
fjka fjka jYfhka w; yerùu fuys § isÿ flf¾'

2' fojk fodôk moh

f;hs ;l

/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l f;hs - ; l

f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l f;hs ;l

tla w;la ;ukaf.a me;a;g yd bÈßhg yerùu fuys § isÿ flf¾' mdodx.
iu. l|" ysi wdÈ Wmdx. p,kh lsÍug yqre ùu fuhska isÿ flf¾'

fhdað; ls%hdldrlu i|yd Wmfoia

1' m<uq$fojk irU moh" lia;sru ;d, ;nd lshkak'


2' ksjerÈ wx.ydr Ndú; lrñka fnr jdokhg wkqj k¾;kfha
fhfokak'
3' fnr jdokhg wkqj m<uq yd fojk irU mo k¾;kh lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


28
• isref¾ uQ,l
s dx. y÷kd .ekSu

YdÍßl ir, ixp,k weiqßka lrk ,o ks¾udK mqrd;kfha isg k¾;kh


jYfhka bÈßm;a lr ;sfí' tfia u YdÍßl ßoauh iuÕ kdo ßoauh tl;= lrñka tajd
;j;a w,xldr rx.k njg m;a lr .ekSug o yels ù we;' wka ish¨ l,djkag jvd
k¾;kfha we;s úfYaI;ajh kï YÍrfha ysi isg mdodka;h olajd ish¨ fldgia Ndú;hg
.efkk l,djla ùu h' k¾;k ls%hdj,sfha § isÿ jkafka uQ,sl jYfhka úúOdldr
p,kj,ska YÍrh yeisrùuls'

YrSrfha m%Odk fldgia f,i ysi" oE;a" bÕáh ^Wl=<& mmqj" fomd" n| jYfhka
fldgia 6ls' fuu m%Odk wx. Tiafia woyia f.k yer ±laùula flfrk w;r fïjd
YÍrfha m%Odk wx. f,i ye¢kafõ' óg wu;r j isref¾ wfkl=;a fldgia o p,kh ùu
isÿ jk w;r tajd m%;Hx. yd Wmdx. f,i y÷kajhs' k¾;kh lrk flfkl= ;=< olakg
,efnk ,laIK ksÍlaIKh lsÍfuka fuh meyeÈ,s lr .; yels h' w;a yd mdo p,kh"
keóu" È. yeÍu" weÕs,sj,ska lrkq ,nk p,k" ysi keóu È. yeÍu" uqyqfKka bÈßh
n,k whqre ksÍlaIKh lsÍu fuys § jeo.;a fõ'

Bg wu;r j YÍrh úúO whqßka yiqrejk whqre ksÍlaIKh lsÍu o jeo.;a fõ'
b| .ekSu" mekSu" u|la my;a ùu" my;a ùu" Wv mekSu jeks ls%hdldrlï i|yd YÍrfha
úYd, fldgia fuka u l=vd fldgia o Ndú;hg .ekSu isÿfjhs' YÍrfha fldgia wx."
m%;Hx. yd Wmdx. f,i ye¢kafjhs'
wx. ( ysi" l| w;a" mdo
m%;Hx. ( je<ñg" weÕs,s" fn,a," oKysi''''
Wmdx. ( weys neu" lïuq,a" f;d,a" weiafnda,h

YÍrfha úúO fldgia ßoauhlg$;d,hlg p,kh lsÍu kegqula fyj;a k¾;kh


lsÍula f,i ye¢kafjhs' ;d,h yd ßoauh wkqj isÿ ùu úfYaI;ajhls' tfuka u
;d,hg" ßoauhg wkqj fuu m%ldYkhka lsÍug YÍrfha wx." m%;Hx." Wmdx. Ndú;hg
.; yels fõ'

k¾;kfha pu;aldrh jvd;a ;Sj% jk f,i bÈßm;a lsÍug kï wx." m%;Hx. yd


Wmdx.hkays iudfhdackh b;d jeo.;a fõ'

foaYSh k¾;k l,dj yeoEÍfï § wdOqksl Ys,amshl=g uQ,sl irU wNHdi lsÍug
fmr kuH;d wNHdi lsÍfuka wx." m%;Hx. yd Wmdx. k¾;khg wjYH mßÈ isrer
yiqrejd .ekSfï l=i,;dj j¾Okh lr.ekSug yels jkq we;' Wvrg" my;rg" inr.uq
k¾;k iïm%odhj, ta ta iïm%odhg wdfõKsl wx. ,laIK olakg we;' yia;" mdo
yeisrùfï úê l%u iïm%odhfhka iïm%odhhg fjkia fõ' tfuka u pß; ksrEmKhka
bÈßm;a lsÍu" .S;hlg wkqj k¾;k ks¾udK bÈßm;a lsÍu jeks wjia:d .ek wjOdkh
fhduq lruq' pß; ksrEmKhl § pß;fha yeisÍï rgdj" .ufka ßoauh" yevh .S;hkag
k¾;k bÈßm;a lsÍfï § .S;fha ßoauh" woyi ^Ndjd;aul yeÕSu& wx. m%;Hx. Wmdx.
ksjerÈ j yeisrùu uÕska id¾:l ks¾udKhla f.dvkÕd .; yels h'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
29
ls%hdldrlï (

• wx. m%;Hx. Wmdx.j,g wh;a fldgia fjka lr olajkak'


• f.dv irU$b,x.ï irU$fodôk mo tlla k¾;kh lrkak'
• ksjerÈ wx.ydr wkq.ukh lrñka w,xldr ud;%hla ks¾udKh lr bÈßm;a
lrkak'
• .Shlg wkqj k¾;khla ks¾udKh lr m%o¾Ykh lrkak'

• w,xldr mo k¾;kfha jeo.;alu

Ôj;a jk mßirfha we;s .iaje,a w,xldr ù we;af;a tys we;s úúO jia;=j,
yevh yd j¾K wkqj h' tfuka u fkdfhl=;a yevfhka yd j¾Kj,ska hqla; we÷ï
me,÷ï yd wdNrKj,ska YÍrfha ndysr fmkqu w,xldr lr .; yels h' Ôú;hg b;d
jeo.;a jk YÍr fi!LHh b;d hym;a f,i mj;ajd .ekSug;a" YÍrfha yevh mj;ajd
.ekSug;a WmldÍ jk ;j;a tla idOlhla jkafka k¾;kh hs'

u,aj,g fm;s tl;= ùfuka uf,ys iqkaor;ajh jeä jkakd fia W.;a irUj,g
mekSu" lerlSu" jdä ùu jeks úúO p,k tl;= fldg mo ks¾udKh lr .; yels h'
thska k¾;kfha w,xldrh ;j ;j;a jeä lr .; yels fõ'

W.;a irU mo lSmhla weiqfrka fyda fjk;a idïm%odhsl p,k tl;= lsÍfukq;a
úúO w,xldr mo ks¾udKh lr .; yels h'

w,xldr mo ks¾udKfha § fnr jdokhg wkqj ksjerÈ wx.ydr mj;ajd .ksñka


k¾;kfha fh§u l< hq;= fõ'

fuys § ,eî we;s bv m%udKh ksishdldr j m%fhdackhg .ekSu flfrys wjOdkh


fhduq lsÍu jvd jeo.;a h' ks¾udKh lr.;a w,xldr mo ksrka;r wNHdifha fh§fuka
m%dfhda.sl l=i,;dj j¾Okh fõ'

tla tla k¾;k iïm%odhhkag wdfõKsl p,k weiqßka lrkq ,nk w,xldr mo
ks¾udKfha § YsIH YlH;d ie,ls,a,g .; hq;= fõ' tfia fmdaIKh lr .;a yelshd
fjk;a k¾;k ks¾udK lsÍfï § Wmfhda. lr .; yels fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


30
fhdað; ls%hdldrlu i|yd Wmfoia

mka;s ldurfha § fyda fjk;a wjia:dj, § Tn weiqre lr .;a idïm%odhsl p,k weiqßka
my; i|yka ls%hdldrlfuys fhfokak'

• W.;a f.dv irU$b,x.ï irU$fodôk mo weiqre lr .ksñka tal, fyda iuQy fyda
jYfhka w,xldr mo ks¾udKh lr bÈßm;a lrkak'

• w,xldr mo ks¾udKh i|yd Ndú; l< úê l%u kï lrkak'

• zzjkakï .hñka kguqZZ

• Wvrg - ykqud jkaku


• my;rg - ykquka;d ;d,h iskaÿ jkaku
• inr.uq - wks,d jkaku

jkakï hkq Wvrg$my;rg$inr.uq k¾;k iïm%odhhka ;=kg u fmdÿ idïm%odhsl


k¾;k úfYaIhls' Wvrg k¾;k iïm%odhhg wh;a jkakï bf.k .ekSfï § .dhkhg"
k¾;khg yd ;d, ;eîug myiq u jkaku f,i ykqud jkaku ye¢kaúh yels fõ'
ykqud jkaku bf.k .ekSfï § m<uqfjka u tys ;d, rEmhg wkqj fnr moh ;d, ;nd
lSfuka jkakfï ;d, rgdj uekúka .%yKh lr .ekSug yelshdj ,efí' ta wkqj ud;%d
2 ;ks ;s;g fodñ$lsg$lsg$fodñ ke;fyd;a l=|$.;$.;$fodï fnr moh lshñka ;d,
;eîfï § fnr jdokh o Bg tla lr .ekSu jvd;a id¾:l fõ'

ykqud jkaku k¾;kh lsÍfï § ol=Kq mdoh bÈßfhka ;nd tkï .S uKaäfha
isg ;dkug wkqj yia; p,k lrkq ,efí'

;dkfï § w,xldr mo keàu isÿ flf¾' ms<sfj<ska m<uq w,xldr moh kgd .S
uKaäfha isg lú mohg wkqj yia; p,k muKla isÿ flf¾' fï wdldrhg lú mo 4la
iy w,xldr mo 5la kshñ; wx.ydr wkq.ukh lrñka k¾;kfha fhÈúh yels h'
wjidkfha lia;sru" iSreudrej" wvõj k¾;kh lsÍu isÿ fõ'

;j o jkakï keàfï § lú .dhkh i|yd lrkq ,nkafka ir, fnr jdokhls'


mo keàfï § w,xldr fnr jdokhla lsÍu Wvrg jkakï k¾;kfha § ±l .; yels
iqúfYaI ,laIKhls'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


31
ykqud jkaku

;s; ( ud;%d 2 ;ks ;s; ^iq¿ ;ks;s;&


;d, rEmh ( $ $ $ $
1 2 1 2 1 2 1 2
fnr moh ( l=o .; .; fodï

;dku ( ;kï ok;a ;ï ok;a ;kïok


;kï ok;a ;fkkd - f;hs'
;kï ok;a ;ï ok;a ;kïok
;kï ok;a ;fkkd

lúh ( .sfrka .srg mek ,e.=ï fidhd mqnqÈñka


wreK l< ud - f.dr
foñka kej; jgmsáka n,;s fkl
Wiq¿ úiq¿ mqÿud

;dku ( ;kï ok;a ;ï '''''

lúh ( thska kej; m,;=ßka ;=rg mek


u,ska m, o o¿ ud - w;
foñka /f.k lg fldkska nqÈ;s jg
msáka ìhe;s ne¨ud

;dku ( ;kï ok;a ;ï '''''

lúh ( ÿáka wfhla igmáka mekqï /<s


fmdáka fkrd fijqud - nh
ÿáka túg w;=m;ska jid uqj
b;ska kef;hs fmkqud

;dku ( ;kï ok;a ;ï '''''

lúh ( u;ska WvÕ= is; .;ska jeä j fmr


me;=ï ú,i ±reud - keK
hlska fuf,i bisu;ska fhÿj fmr
fujka jreK ykqud

;dku ( ;kï ok;a ;ï '''''

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


32
lia;sru ( rex;l ðx;l ;ßlsg l=xo;a
;d.a. ðx;l ;ßlsg l=xo;a
rex;l ðx;l ;ßlsg l=xo;a ;d ^ke;fyd;a §¾> lia;sru&

lia;sru keàug fmr by; olajd we;s lia;sru ;d, ;nd lSfuka miq
k¾;kfha fh§u jeo.;a h'

;ks ;ks j yd iduQysl jYfhka lrkq ,nk mqyK


q q ùfuka ykqud jkaku
keàfï l=i,;dj j¾Okh lr .; yels h'

my;rg iskaÿ jkaku - ykquka;d ;d,h

Wvrg k¾;k iïm%odhfha fuka my;rg k¾;k iïm%odhfha o jkakï


olakg we;' tajd zziskaÿ jkakïZZ f,i ye¢kafõ' úh;a NdIdjlska my;rg
jkakï rpkd lr we;' my;rg iïm%odfha tk ykquka;d ;d,h iskaÿ
jkaku rpkd lsÍfï § iajNdj O¾ufha Wmud" w,xldr f,i fhdod f.k
we;' fuh ud;%d 2 iq¿ ;ks;s;g k¾;kh flf¾'

my;rg iskaÿ jkakï k¾;kfha § ;dkug;a lúhg;a hk wx. folg u


w,xldr ud;%d k¾;kh lsÍu úfYaI fõ' ta i|yd my;rg ir, w,xldr mo
fhdod .ekSu iqÿiq h' jkakfï mo fldgia k¾;kh lsÍfï § kshñ; wx.ydr
wkq.ukh lsÍu jeo.;a h' ish¨ mo fldgia kgd wjidkfha brÜáh keàu
isÿ flf¾'

my;rg ykquka;d ;d,h isxÿ jkaku

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


33
;s; ( ud;%d 2 ;ks ;s;
fnr moh ( .;slsg .;fodx .=Èlsg .; fodx
;dku ( f;fkkï f;k f;fkkd f;kïf;k
f;fkkï f;k f;fkkd

lúh ( i;rlsfka w;a w;= fid¢fka È,s rka ;,sfka


kj m¨ ú,fia
fk;rlsfka m;a l=iqu frdfka .;a ìÕ= f,isfka
ñKs nrK Èfia
ks;r rfka .;a is; fid¢fka úialï iqßf|a
.;a ;=Õ= m,fia
i; f;Èfka foõrc isßfka ish l=, forfKa
jeä iqr ;=r fia

brÜáh ( .;slsg .;fodx .=.=|;ß


;;aÈ;a f;dx kx .=ys;s.Èßlsg .;a;;a
fodï;l Èl= |l ±ysï

wks,d jkaku

Wvrg my;rg k¾;k iïm%odhj, fuka u inr.uq k¾;k iïm%odhfha o


jkakï olakg ,efí' inr.uq k¾;k iïm%odhhg wh;a jkakï w;=ßka
wks,d jkaku .dhkh fuka u k¾;kh l< hq;= h'

ud;%d 2 ;ks;s;g ðñ$; l=$od -$fodï - ojq,a moh lshñka ;d, ;eîfï §
ojqf,ka th jdokh lsÍu jvd;a id¾:l h'

inr.uq jkakï k¾;kfha § ;dkug iy lú moj,g yia;mdo p,kh


lrñka w,xldr mo kghs' ta i|yd ud;%d mfya w,xldr mo" msg ud;%d mo wdÈh
weiqre lrñka iqÿiq w,xldr mo ie,iqï lr .; yels h' jkakfï mo fldgia
kgd wjidkfha l,diu yd wvõj kgkq ,efí'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


34
wks,d jkaku

;s; ( ud;%d 2 ;ks ;s;

$ $ $ $
;d, rEmh ( 1 2$ 1 2$ 1 2$ 1 2

ojq,a moh ( ðñ; l= |d fodx

;dku ( ;fkkd ;k ;dk ;kïok$$$


;fkkd ;k ;ïok ;dkd

lúh ( tl,d uyrdc krdÈm - jev,d b| isxydik msg


wks,d y~fok fuka .=jk; - lsh,d hk kdo wid isg
±l,d lsõ k¿fjda jev isg - tl,d lS jkaku uq,a fldg
wks,d jkaku wK uq,alr - mjka fõ.fhka lSfõ fuf,ig

l,diu ( ðñlsg lsá;l ;ßlsg lsá;l$$$


.;s; l=¢;a;;a

ld¾h m;s%ldj

1' Wvrg ykqud$my;rg ykquka;d$inr.uq wks,d"$jkaku$ iskaÿ jkaku k¾;kh


lrkqfha ud;%d ''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ;s;g h'

2' Wvrg ykqud$my;rg ykquka;d ;d,h iskÿa jkaku$inr.uq wks,d $ jkaku$iskÿa


jkaku i|yd '''''''''''''''''''''''''''''''''' fnr moh$ojq,a moh fhdod .efka'

3' ksjerÈ kdoud,djg wkqj jkaku$iskaÿ jkaku ;d, ;nd .dhkh lrkak'

4' wod< jkaku$iskÿa jkaku i|yd mo lsysmhla fhdod .ksñka k¾;kfha fhfokak'

5' jkaku$iskaÿ jkaku k¾;k i|yd Ndú; l< lia;r


s u$brÜáh$l,diu ,shkak'

6' iduQysl k¾;khla f,i jkaku$iskaÿ jkaku úúO m%ix.hg bÈßm;a lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


35
• m%ia;dr lsÍfï úê l%uh

;d,h

wurfldaI kï .%ka:fha i|yka jkafka zzls%hdfõ ld,h uekSu ;d,hZZ


njhs' fuys § ls%hdj hkq k¾;kh" .dhkh" jdokj, ksr; ùu hs'

k¾;kh" .dhkh" jdokh wjia:dj, § ;d, ;eîu i|yd fhdod .kq


,nk WmlrKh ;d,ïmg kï fõ' w;S;fha ;d,ïmg ye¢kajf Q ha ffl;d,u
hkqfjks' ffl hkq øúv jpkhls' tys w¾:h zzw;ZZ hkakhs' w;af,ka w;a,
;e,Sfï úl,amhla jYfhka ;d,ïmg ks¾udKh jQjd o hkak is;sh yels h'

óg wu;r j ;d,h ;eîug w;añKsh" mkaf;arej" f.Êð" ryq" is,ïnq"


.s.sß j<¨ jeks f,day NdKav úfYaI o fhdod .efka'

Tn ;d,ïmgla w;g f.k jdokh lrkak' túg ;d,ïmg úúO wdldrhg


jdokh l< yels nj Tng jgyd .; yels h' tu y~g fyd¢ka lka§ug
wjia:dj ,nd .kak' túg tla y~la úys § hk nj;a" ;j;a úfgl y~
laIKfhka we;s ù ke;s jk nj;a wikakg ,efí'

;d,ïmg mshka fol tlg jid kdo lrk úg ksl=;a jk Yíoh zz;s;aZZ
Yíoh nj;a" laIKfhka úys § hk fia ;d,ïmfÜ mshka fol tlsfklg
,siaid jdokh lsÍfuka WmÈkafka zzf;hsZZ hk y~ nj;a fmkS hhs'

ud;%d
• iqÿ r;= ly u,a
• wr f.k mka i,a

Tn by; mo fm< ;d,ïmg /f.k tla jpkhlg tla ;e<Sula muKla


lrñka ls%hdfõ fhfokak' tu jpkj, § ;d,ïmg jÈk wlaIrh rjqï lr
.kak' tu rjqï lrk ,o wlaIr wxl ^1& f,i kï lr b;sß wl=rej,g wxl
^2& hkdÈfhka kï lrkak'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
36
$ $ $
1 2 1 2 1 2 1 2
iq ÿ r ;= l y u ,a

wd>d;h

hï lsis jia;= folla tlg .eàfï wjia:dj wd>d;h jYfhka fmkajd


Èh yels h' k¾;kh" .dhkh" jdokh hk wjia:dj, § fï i|yd ;d,ïmg
fhdod .kq ,efí' ;d,ïmfÜ ;s;a iy f;hs f,i jÈk wjia:djka wd>d;
ia:dk jYfhka y÷kajd Èh yels h'

tla ud;%d leáhla i|yd tla wd>d;hla fhdokq ,efí' ud;%d 2" ud;%d 3"
ud;%d 4 wdÈ ;d, i|yd tla wd>d;hla fhoSu isÿ fõ'

Wod ( $ $ $ $
1 2 $ 1 2 $ 1 2 $ 1 2

tl ^1& hk i,l=K ;=< wd>d;h ;eîu ksjerÈ l%uhhs'

$ $ $ $
1 2 1 2 1 2 1 2
iq ÿ r ;= l y u ,a

by; m%ia;drlrKfha § olakg ,efnk zziqÿZZ hk jpkfha ud;%d 2l


ld, iSudj .;a úg úNd.hla jYfhka fmkajd Èh yels h' tu m%ia;drfhka
zziqÿZZ zzr;=ZZ zzlyZZ zzu,aZZ jYfhka úNd. 4la fmkajd fokq ,efí'

ix{d i,l=Kq

m%ia;drlrKfha § Ndú; lrkakd jQ thg u úfYaI jQ ix{d fyj;a


ixfla; my; ±lafõ'

;s;a - ^
f;hs - $
wefok wlaIrhka ±laùu - - -
ksYaYío;ajh - +
wlaIr leá lr ±laùu -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


37
m%ia;drlrKfha § ixfla; Ndú; lrk wjia:d i|yka WodyrKhla
my; ±lafõ'

^ $ ^ $
1 2 1 2 3 1 2 1 2 3

W v f. o r iq ÿ md - g

lúh
/ / / /
1 2 1 2 1 2 1 2
+ .s ßka .s r g me k

,e .=ï - fid hd - mq nq

;ks ;sf;a fnr mo" lú mo" rnka mo m%ia;dr lsÍu

;ks ;sf;a m%fNao (

;ks ;sf;a m%fNao fldgia 03hs

iq¿ ;ks ;s; ueÿï ;ks ;s; uy ;ks ;s;

ud;%d 2+2 ud;%d 3+3 ud;%d4+4

Wod ( Wod ( Wod (


lúh lúh lúh
iqÿ r;= ly u,a boao iuka msÉp f;,au,a wrf.k
lel=¿ wms huq mkai,a

iq¿ ;ks ;s;g wh;a fnr mo m%ia;dr lsÍu ^ud;%d 2+2&

/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

Wvrg fnr mo fod ñ ls ; ls ; fodï -

my;rg fnr mo re | ls g . ; fodï -

inr.uq ojq,a mo ð ñ ; . ;d - l= |

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


38
ud;%d 2 + 2 ;d,hg ^iq¿ ;ks ;s;g& wod< rnka mo m%ia;dr lsÍu
/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

Wv m, .;a ;;a jÜ gla ld -

ìu m, .;a ;;a jÜ gla ld -

Wv m, .;a ;;a ìu m, .;a ;;a

mq x Ñmqx -Ñ f.ä jÜ gla ld -

ud;%d 2 + 2 ;d,hg ^iq¿ ;ks ;s;g& wod< ,S fl<s .dhkhla m%ia;dr lsÍu

/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

t l m ÷ frka - ,S -
i hla - l md - f. k
t l W i we ;s i fo
fkla - f;da - rd - f. k
.= reka - w ; g § -
,S - fn o jd - f. k
w ms;a - fl <s uq ,S -
fo ms , ie § - f. k

ud;%d 3 + 3 ;d,hg ^ueÿï ;ks ;s;& wod< ,S fl<s .dhkhla m%ia;dr lsÍu
/ / / /
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
+ br g T ì h b r uq ÿ fka -
+ is á hd - - - - - - - -

ud;%d 4 + 4 ;d,hg ^uy ;ks ;s;& wod< ,S fl<s .dhkhla m%ia;dr lsÍu
/ / / /
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

+ rg ,ska - we r ,d - m á f.ka - kd - ,d -
+ oÕ fr g o u ,d - f.d ; k r f.a - - -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


39
• jkakï m%ia;dr
Wvrg ykqud jkaku

;d, rEmh ud;%d 2+ 2 ;ks ;s; ;d, rEmh

/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

l= | . ; . ; fodï -

;dku + ; kï o k;a - ;ï -

o k;a - ; kï - o k

+ ; kï o k;a - ; fk

kd - - - - - f;hs -

+ ; kï o k;a - ;ï -

o k;a - ; kï - o k

+ ; kï o k;a - ; fk

kd - - - - - - -

lúh + .s ßka .s r g me k

,e .=ï - fid hd - mq nq

+ o ñka w re K l <

ud - - - - - f.d r

+ fo ñka ke j ; j g

ms áka - n , ;s fk l

+ Wiq ¿ ú iq ¿ mq ÿ

ud - - - - - - -

lia;sru rex ;l ðx ;l ;ß lsg l=x o;a

;d.a -. ðx ;l ;ß lsg l=x o;a

rex ;l ðx ;l ;ß lsg l=x o;a

;d -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


40
my;rg ykquka;d ;d,h isxÿ jkaku

;d, rEmh 2 + 2 ;ks ;s; ;d, rEmh

/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

fnr moh . ;s ls g . ; fodï -

.= ¢ ls g . ; fodï -

;dku f; fk kï - f; k f; fk

kd - - f; kï - f; k

f; fk kï - f; k f; fk

kd - - - - - - -

lúh i ; r ls fka - w;a -

w ;= fid ¢ fka - È ,s

rka - ; ,s fka - k j

m ¨ ú , fia - - -

brÜáh . ys ;s - . ; fodx -

.= .= | ; ß - - -

;;a - È;a - f;dx - kx -

.=ys ;s. Èß lsg .;a - ;;a -

fodï - ; l È l= | l

±ysï -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


41
inr.uq wks,d jkaku m%ia;drlrKh

;d, ( 2 + 2 ;ks ;s; ;d, rEmh

/ $ / $
1 2 1 2 1 2 1 2

ojq,a moh ð ñ ; . ;d - l= |

;dku ; fk kd - - - ; k

;d - k ; kï - o k

; fk kd - - - ; k

;ï - o k ;d - kd -

lúh t l ,d - - - u y

rd - c k rd - È m

je v ,d - - - b |

isx - yd - i k ms g

w ks ,d - - - y ~

fo k fuka - .= j k ;

ls h ,d - - - h k

kd - o w id - is g

l,diu ðñ lsg lsá ;l ;ß lsg lsá ;l

ðñ lsg lsá ;l ;ß lsg lsá ;l

ðñ lsg lsá ;l ;ß lsg lsá ;l

. ;s ; l= È;a - ;;a -

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


42
• wks,d jkaku i|yd my; i|yka ojq,a moh o Ndú; l< yels h'
ðx; ðñ;a;la ;lalsg lsá;l$$$
ðx; ðñ;a;la ;s;a f;hs

ld¾h m;s%ldj

iqÿiq ms<s;=r fhdod ysia;eka mqrjkak'

1' ;ks ;sf;ys m%fNao ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ls'

2' ud;%d 2la leá ùfuka ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ;ks ;s; iEfoa'

3' ;d, ;eîu ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ;eîu hkqfjka o ye¢kafjhs'

iqÿiq ms<s;=r 4 isg 8 olajd m%Yakj,g B fldgiska f;dard hd lrkak'

A B

4' ;s;a $

5' wefok wlaIrh ±laùu

6' f;hs ^

7' ksYaYío h;sh - -

8' ud;%d leá lr ±laùu +

9' l=| .; .; fodx fnr moh ud;%d 2 + 2 ;d,hg m%ia;dr lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


43
3 mßÉfþoh

3'0 idïm%odhsl jdoH NdKav yd úl,am jdoH WmlrK

• idïm%odhsl jdoH NdKav

Wvrg" my;rg" inr.uq k¾;k iïm%odhhkag wdfõKsl jQ jdoH NdKav idïm%odhsl


jdoH NdKav f,i ye¢kaúh yels h' .egfnrh" my;rg fnrh" ojq," ;ïueÜgu"
Wvelalsh" w;a rndk" ;d,ïmg fï .Khg wh;a fõ' fuu NdKav jdokh lsÍfï § thska
ksmofjk wlaIr úúO fõ' idïm%odhsl jdok NdKav ieliSfï § iïu; l%u Ys,am
wkq.ukh l< hq;= fõ' jdok NdKavh ieliSug .kakd ±j j¾." iï j¾." È." m<,
mrsudKhka" fnr wefiys úIalïNh ksYaÑ; mßÈ fhdod .efka' jdok NdKavfha èjks
^Yío& .=Kh r|d mj;skafka ta wkqj h' jdoH NdKavfha jHQyh o fï i|yd n,mdhs'

.eg fnrh fofjd,a fnrh

ojq, ;ïueÜgu
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
44
Wvelalsh rndk

;d,ïmg fydrKEj

• idïm%odhsl jdok NdKav jdok wjia:d

• mkai,a - úydr - foajd,j, f;ajd fyaúis jdokhg ojq," ;ïueÜgu fydrKEj


fhdod .efka'
• foaYSh k¾;k iïm%odhj, m%Odk jdoH NdKav f,i .egfnrh" my;rg
fnrh ^fofjd,a fnrh& iy ojq, Ndú; fõ'
• Wvelalhs /f.k jdokh lrñka Wvelals k¾;k ks¾udKfha fh§u idïm%odhsl
Wvrg k¾;kfha ,laIKh hs'
• k¾;k iïm%odhhkays ;d, ;eîu i|yd ;d,ïmg Ndú; lrkq ,efí'
• rnka k¾;kfha § w;a rndk jdokh lrñka k¾;kfha fhfokq ,efí'
• ;d, ;eîu i|yd ;d,ïmg Ndú; lrkq ,efí'
• fmryer yd úúO W;aijj, jdokh iy k¾;k ks¾udK i|yd WÑ; mßÈ
by; i|yka NdKav jdokh olakg yels h'
• wd.ñl yd iudÔh W;aij wjia:dj, § fuu idïm%odhsl jdoH NdKav .dhk"
jdok yd k¾;k i|yd Ndú; fõ'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
45
• úl,am jdoH WmlrK

mßirfhka ,nd.;a øjH yd ks¾ñ; øjH Ndú; lrñka úl,am jdoH WmlrK
ks¾udKh lr .; yels h' WodyrK ( tlaiaf¾ rndk" áka fnrh" o~q fnrh ^WK ,S
fnrh& fgdksla mshka j<,a," .ia,nq ng k<dj" f.dma fld< k<dj" mkd k<dj" ,S
len,s wdÈh fõ' tu úl,am jdoH WmlrK ieliSfï § úúO Ys,am l%u Ndú; l< yels
h' ta i|yd wjYH jkafka ks¾udKd;aul Ñka;kh uÕska fufyhjk m%dfhda.l
s lrKfha
fh§u h' ta wkqj úl,am jdoH WmlrKj,ska y~ Wmojd .ekSug we;s,a,Su" fi,ùu"
;Ügq lsÍu$;e<Su yd msöu wdÈ úúO l%u Ys,am Ndú; l< yels fõ'

we;s,,
a Sfuka - • áka mshka m;a folla tlg we;s,a,Su
• .,a folla tlg we;s,a,Su
• áka tlla ìu we;s,a,Su
• ßðf*daï len,s folla tlg we;s,a,Su

fi,ùfuka - • áka tllg .,a leg$je,s oud fi,ùu'


• úúO m%udKfha tlaiaf¾ fld< fi,ùu yd is,s ljr
fi,ùu ^fmd,s;Ska nE.a&
• fmd,af.äfha uoh bj;a lr thg .,a leg oud fi,ùu'
• fgdksla mshka j<,a, fi,ùu'

;Ügq lsÍfuka$- • ,S folla tlg ;Ügq lsÍu$;e<Su


;e<Sfuka • tlaiaf¾ fld<hlg ;Ügq lsÍu
• ,S fmÜáhlg fyda ldâfndaâ fmÜáhlg fyda ;Ügq lsÍu
ke;fyd;a ma,diaála lEkaj,g ^nQ,sj,g& ;Ügq lsÍu'

;e<Su • l=vd ùÿre fnda;,aj,g úúO m%udKfhka c,h oud f,day


l+rlska fnda;,hg ;Ügq lsÍu'

msöfuka - • .ia,nq oKafâ uq,a fl<jrg bmshla oud msöu'


• tiaf,daka nghl isÿre ilid ngk<djla fuka ilia
lr msöu'
• .iaj, fld< j¾.j,ska k<d ieliSu'

jdok NdKav ks¾udKh lr .ekSug WodyrK lSmhla

fnrh (

fnrh fjkqjg ilia lr .; yels NdKav rdYshls' th úúO whqßka ilid


.; yels h' fnrfhys f>daIdldÍ y~ biau;= jk wdldrhg fuh ilid .;
yels h' f,dl= ma,diaála n÷klg fldagqjlska .eiSfuka úYd, Yíohla ksl=;a

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


46
fõ' fuu fldgqfjys uq,a fldgi frÈ má t;Sfuka Yíoh úêu;a fõ'
fuf,i úúO m%udKfhka hq;a ma,diaála n÷ka jdokh i|yd fhdod .;
yels h'

úúO Yío we;s jk mßÈ jdokh


l< yels ia:dk n,kak' ^x ,l=Kq
fhdod we;s ia:dk&

áka fnrh (

áka fnr Yíoh ;shqKq h' th fldagqjlska fyda weÕs,sj,ska fyda jdokh l<
yels h' óg wu;r j úúO Yío we;s jk mßÈ jqj o ilia lr .; yels h'

áka tlla fyda fjk;a ljdldr l=yr iys; n÷kla fyda f.k tys fome;a;g
lmd .;a ne¨khlska fnr weia ilia lr .; yels h' my; i|yka mska;+rh
n,kak'

idok l%uh (

áka tflys fyda fjk;a l=yr iys; n÷fkys fyda fome;a; ysia j ;sìh hq;=
h' ne¨ka folla f.k tys uq,a fldgi lmd ljdldr fldgi" ilia lr .;a
n÷fkys fome;a;g fhdod uQK; rn¾ máhlska fyda kQ,lska ;o lr n¢kak'
fuh fldagqjlska fyda w;ska fyda jdokh l< yels h' jdoH WmlrKfha rn¾
ojgkh ueÈka weo" w;yeß úg Yíohla ksl=;a fõ' ^x i,l=K n,kak'&
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
47
tlaif
a ¾ fnrh (

tlaiaf¾ fld<j,ska ilia l< yels rndkls' fï i|yd rjqï ke;fyd;a y;/
ia wjldYhla wjYH fõ'

idok l%uh (

wÕ,a 2-3 olajd jQ ljdldr fyda y;/ia fyda wjldYhla ilid .; hq;= h' ,S
lene,s lSmhla ta i|yd wjYH fõ' mska;+rfha mßÈ ilid .kak'

fojkq j th u;g tlaiaf¾ fld<hla ;nd ,S l| u; l=vd weK .id ;o lr


.kak' fuys § tlaiaf¾ fld<h ;og isák mßÈ ilid .; hq;= h'

fid,jkh (

áka tllg fyda ma,diaála n÷klg fyda l=vd .,a lSmhla oud .ekSfuka fuh
ilid .; yels h' Bg wu;r j me;,s Ndckhlg ^áka$ma,diaála& .,aleg
oud o ilia lr .; yels h' thg ;Ügq lsÍfuka Yío ksl=;a fõ'

úêu;a Yío ksmoúh yels NdKav

1' l=vd .ï fnda;,a lsysmhla f.k thg úúO uÜgïj,g j;=r mqrjd msöfuka
Yío bmoúh yels h' fuh isiqka lSm fofkl=g § úêu;a úúO Yío bmoúh
yels h' Bg wu;r j msôk .uka fnda;,h ;o lsÍfuka yd nqre,a lsÍfuka
Yíoh Wia my;a fõ

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


48
2' áka tlla ^ieuka ke;fyd;a lsß áka & f.k tys tla
me;a;la újD; j wfkla me;af;a wäh ueo l=vd isÿrla lr
.kak' miq j tu isÿr ueÈka l=vd yK ,Kqjla fyda ;rula
úYd, kQ,la fyda oud w. .eg .id my<ska t,af,k fia .egh
ilia lr .kak' kQ,g N+ñf;,a iaj,amhla oud weÕs,s
follska my<g wÈkak' Yío ksl=;a fõ'
 weÕs,sj,ska
kQ, my<g
w¢kak

3' wÕ,a 1$2lska hq;a È. wä 2 - 3 olajd jQ


nghla j;=r Ndckhlg oud ngh uqLh u;
;nd f;d,aj,ska msöfuka Yío ksl=;a fjhs'

• iuQy jdok ks¾udKh

idïm%odhsl yd úl,am jdoH WmlrK Ndú; lrñka iuQy jdokhla ks¾udKh


lsÍfï § Ndú;hg .kakd jdoH NdKavhkays y~ yd jdok lrk wdldrh ms<n
s | wjfndaOhla
,nd .; hq;= h'

f;audjla wkqj iuQy jdokhla ks¾udKh lrkafka kï" tys úúO wjia:d ms<sn|
wjfndaOh wjYH fõ' WodyrK f,i fldaÉÑh f;aud lr .ksñka jdok NdKavj,ska
jdokh lsÍfï § fldaÉÑfha k<d y~" fifuka .uka lsÍu" fõ.fhka .uka lsÍu" ;sßx.
;o lsÍu wdÈ Yío ms<sn| wjfndaOhla ;sìh hq;= h' tfuka u ta ta wjia:dj, Yío yd
kdo ud¾.fhka y~ ksmoùu i|yd iqÿiq jdoH NdKav f;dard .; hq;= h'

m%dix.sl wx.hla f,i bÈßm;a lsÍfï § ÿïßhfmd<ska uÕSkag ,nd fok mKsúv
jqj o jpkfhka lSfuka miq jdokh wdrïN l< yels h' ^Wod ( ;=ka jeks fõÈldfõ
kj;d we;s ÿïßh y,dj; n,d msg;a fõ' ÿïßh kj;ajkafka urodk" rd.u" cd we<"
lgqkdhl" ó.uqj hk ÿïßh ia:dkj, muKs'&

iuQy jdokh NdKavj, Yío yd kdo wkqj j¾. l< yels h' WodyrK ( fnr j¾."
áka fid,jk" k<d j¾.& jdokfha § ;d,h" ßoauh" fõ.h yd Yío kdo md,kh ms<sn|
wjfndaOh jeo.;a fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


49
ld¾h m;s%ldj

ksjerÈ ms<s;=re imhkak'

1' idïm%odhsl jdoH NdKav 4la kï lrkak'


2' idïm%odhsl jdoH NdKav ieliSfï § tys èjks .=Kfha r|d meje;aug Wmldr lr
.kakd oE kï lrkak'
3' idïm%odhsl jdoH NdKav jdokh lrk wjia:d kï fldg ta i|yd Ndú; lrk
jdoH NdKav fjk fjk u ,shd olajkak'
4' úl,am jdoH WmlrK fláfhka y÷kajkak'
5' úl,am jdoH WmlrK 5la kï lr" bka folla idod .kakd wdldrh úia;r
lrkak'
6' tlaiaf¾ fld<hla" ,S má" weK fhdod ilia lr .; yels úl,am jdoH WmlrKhl
rEm igykla w¢kak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


50
4 mßÉfþoh

4'0 YS% ,dxflah ixialD;sh yd ine¢ .dhkdj, miqìu yd .dhkh

• ,S fl<s lú .dhkd

.eñ ck;dj ;u úfkdaodiajdoh i|yd ,S fl<s lú .dhkh lrñka k¾;kfha


fh§ we;' .eñ Ôjk rgdj ;=< .eí j ;snQ weoys,"s úYajdi yd Tjqka ;=< ;snQ idrO¾u;a"
tluq;=lu yd iduQysl;ajh;a ,S fl<s lú uÕska úoHudk fõ' fï i|yd .eñhd ;u
woyia m%ldY lsÍug ir, nia jyrla fhdod f.k we;' tfia u" .dhkh i|yd ir, kdo
rgd yd ir, ;d, fhdod f.k ;sfí'

1' tl m÷frka ,S ihla lmd f.k


tl Wi we;s ifofkla f;dard f.k
.=reka w;g § ,S fnojd f.k
wms;a fl<suq ,S foms, ie§ f.k

2' Wohg mdhk ysre foúhka ghs


ijig mdhk i| foúhka ghs
udf.a .=rejr foudmshka ghs
je| je| mskafoñ ksjka olska ghs

3' wyfia foúfhda /ia j isákakhs


fmdf<dfõ foúfhda ìu je| .kakhs
i;r jrï foú n,d isákakhs
wo ,S fl<sfhka wm Èkjkakhs

4' brg Tìh br uqÿfka isáhd


i|g Tìh i| jg ;re isáhd
,shg Tìh iqÿ fia,h fkßhd
wmg Tìh in ueo ,S fl<shd

l<f.ä
•k¾;kh 6 fYa%Klú .dhkd
sh - w;s f¾l lshùï fmd;
51
úfkdaodiajdoh Wfoid ks¾udKh ù we;s lú úfYaIhla f,i l<f.ä lú
ye¢kafõ' fuu lúj,ska ldka;djka l<h /f.k Èhg hEu " ldka;d yevrej yd rEm
iajNdjh" Tjqka iakdkh lrñka Wiq¿ úiq¿ lsÍu' l<h ks¾udKh lr .kakd wdldrh
tys we;s jákdlu" iduQysl;ajh yd wfkHdakH iqyo;ajh wdÈh ms<sn| j lshefõ'

fuu lú l<f.ä kegqu i|yd fhdod .kakd w;r" tajd b;d ir, kdoud,dj,ska"
;d,rgdj,ska yd ir, nia jyrlska hqla; fõ'

1' wyig msôkd trka lf<ahd


fmdf<djg msôkd nQ+ñ lf<ahd
rkauiq oyila ják lf<ahd
fkdì¢ka kEfkda uf.a lf<ahd

2' cf,a fid|hs nei,d mSkka g


úf,a fid|hs u,a .en fudarkak g
ñf,ag j;a l< §,d .kak g
lf<a fid|hs fï <|g msôkak g

3' ,;a muKg ueá bÈ lrjd f.k


m;a ì|,d l<f.ä iojd f.k
w;a kEr u l<f.ä f;dard f.k
is;a if;diska l< msôuq ie§ f.k

• jkakï .dhkh

zzjkakïZZ hkq ( Wvrg" my;rg" inr.uq k¾;k iïm%odhhka ;=kg u fmdÿ jQjls'
fïjd rpkd ù we;af;a .dhkh i|yd jqj o" miqld,Sk j k¾;kh i|yd o fhdod f.k
we;' Wvrg yd inr.uq k¾;k iïm%odhj, § jkakï hk kñka o" my;rg k¾;k
iïm%odfha § ziskaÿ jkakïZ hk kñka o fïjd y÷kajkq ,efí'

Wvrg jkakï uykqjr lúldr uvqj o" my;rg iskaÿ jkakï fojqkaor Wmq,ajka
foajd,h o" inr.uq jkakï iuka foajd,h o wdYs%; j ks¾udKh ù we;'

ta wkqj" tla tla k¾;k iïm%odhh wkqj jkakïj, kdoud,d ieliS we;' iEu
jkakul u kdoud,dj zz;dkuZZ uÕska ms<sìUq fõ' tla tla jkakï i|yd idïm%odhsl
fnr mo we;'

^msgq wxl 32 isg 35 olajd we;=<;a lr we;s jkakï .dhkd Ndú;hg .kak'&

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


52
5 mßÉfþoh
5'0 YS%S ,dxflah k¾;k iïm%odh yd ine¢ ft;sydisl yd ixialD;sl
miqìu

• .=re f.or ms<n


s | f;dr;=re

w;S;fha .=re f.or" .%dóh wOHdmkfha flakaøia:dkh úh' tod .=rejrhd <Õg f.dia
bf.k .;a ld,h mßj¾;kh ù we;af;a fudk ;rï fjkia wdldrhg o@

wOHdmkh yeoErùug .=rejrhdf.a f.org f.dia ;u orejd Ndr fok foudmsfhdaa


orejdg .=rejrhdf.a ish¨ jev lghq;=j,g iyh fjñka wOHdmkh m%dfhda.sl j
w;aú£ug wjia:dj ,nd ÿkay' ta uÕska jrog o~qjï ,eîu" wKg lSlre ùu" ms<f
s j<lg
jev lsÍu wdÈ fndfyda hym;a Ôjk w;a±lSï Tyqg ,nd .; yels úh'

.=rekakdkafia iuÕ fnrh lf¾ ,d f.k miqmiska .uka .kakd f.da,hdg fnrfha
,lnqre, wkqj jdokh yqre lr.kakd wdldrh ms<sn| yi< ±kqula ,nd .ekSug ms<sjk'
tfia u" Ydka;sl¾u ieris,sj, § f.dmafld< we,a,Su" ishqï leghï lemSug fm,Uùu
wdÈ w;a±lSï uÕska wdOqksl Ys,amshd fyd| mkakrhla ,nd .kS' fufia l,la .;ùfuka
miq wdOqkslhd ish¨ Ydia;% m%.=K lr.;a Ys,amshl= njg m;a fõ'

.=re jkaokd .dhkd

1' jk.f;a msms u,a folla fuka


fu wm we;s l< ujq mshka
úydfrg ;enq rka fld;la fuka
Ys,am ÿka uf. .=re ;=uka

2' jg;a isákd ish¨ uy;=ks


k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
53
ÿg;a jrola iudjka
wo;a fuu fk¾;hg m<uqj
j¢ñ uu uf. .=re ;=uka

• .=re f.or yd ine|s k¾;k wOHdmkfha pdß;%

• .=re f.org foudmshka iuÕ f.dia nq,;a yqre,a,la § k¾;kh yeoErùug


orejd .=rejrhdg Ndr§u'
• .=re kuialdrh ^.=re jkaokd .d:d&
• oKaä l|g kuialdr lsÍu
• jeäysáhkag .re lsÍu
• jdoH NdKav iy rx. jia;%dNrKj,g .re lsÍu
• jeäysá wkqms<sfj< wkqj Ys,amSkag .re lsÍu'

.=re f.or wOHdmkh yd ine|s pdß;%" idrO¾u fndfyda úg foaYSh ixialD;sh yd


YS% ,dxflah wkkH;dj i|yd jeo.;a fõ'

mka;s ldurfha § f;rejka keu£u" fkd tfia kï wd.ug uq,a ;ek § lghq;=
lsÍu fuka u fjk;a ´kE u ld¾hhl § úfYaIfhka k¾;k$Ydka;sl¾u wdrïNfha §
tu idrO¾u tla lr .ekSu uÕska wd.u oyug <eÈhdjla we;s mqoa.,hl= f,i lghq;=
lsÍu ixialD;sl w.hla f,i ±laúh yels h'

mdjyka .,jd mka;s ldurhg m%fõY ùu" rÕuv,g m%fõY ùu wdÈ jYfhka ta
W;=ï ia:dk mdo iam¾Y lsÍu uÕska ta ta mú;% ia:dkj,g .re lsÍug mqreÿ mqyqKq ùu
jeo.;a fõ' .=re f.or § .=rejrhd keu| Tyqf.ka wdYs¾jdo ,nd f.k Ys,am wdrïN
lsÍfuka ´kE u hym;a ls%hdjl § jeäysáhka f.ka wdYS¾jdo ,nd f.k lghq;= lsÍug
fm,fUkq we;' .=re f.or § tfuka u mka;s ldurfha § fyda iudcfha § fyda jeäysáhkag
.re lrñka ta whf.a wdYS¾jdoh u; ;u lghq;= i|yd Ñ;a; ffO¾h we;s lr .kS'
ksr;=re k¾;kfha fhfok Ys,amshd mdif,a §" mka;s ldurfha §" iudcfha § m%cdj iuÕ
lghq;= lsÍfï § iduQysl yeÕSfuka hq;= j kdhl;ajhg .re lrñka lghq;= lrhs' tfia
u" YS% ,dxflah wkkH;dj wdrlaId jk mßÈ ixialD;sldx. wdrlaId lsÍug o fya fm,fò'

we.hSï ld¾h m;s%ldj

1' .=re f.or wOHdmkh uÕska Tn W.;a pdß;% 2la yd idrO¾u 2la kï lrkak'
2' .=re jkaokd .dhkhla ksjerÈ kdoud,djg wkqj .dhkh lrkak'

• foaYh
S k¾;k iïm%odh yd ine¢ f;dr;=re

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


54
foaYSh k¾;k iïm%odhfhda

foaYh
S k¾;k iïm%odhhka jYfhka y÷kajkafka Wvrg k¾;kh" my;rg
k¾;kh yd inr.uq k¾;kh hs' fuu k¾;k iïm%odhhka m%p,s; m%foaY"
Ndú; lrk rx. jia;%dNrK" jdokh lrk NdKav wdÈh tlsfklg fjkia
iajrEmhla .kS' th fufia j.= .; lr ±laúh yels h'

k¾;k iïm%odhh m%p,s; m%foaY m%Odk we÷ï lÜg, m% O dk jdµ


w;=ßka tlla NdKavh
uykqjr"
Wvrg k¾;k l=reKE.," lE.,a, fjia we÷ï lÜg,h .egfnrh
iïm%odhh ''''''''''
.d,a," ud;r" f;,afï$fofjd,a$ fofjd,a fnrh
my;rg k¾;k ;x.,a," fnka;r" jä.mgqk we÷ï ^my;rg fnrh"
iïm%odhh fydrK'''''''''' lÜg,h hla fnrh&

r;akmqr" l=reúg mn¿ we÷ï lÜg,h ojq,


inr.uq k¾;k l,jdk u,amoh we÷ï
iïm%odhh n,xf.dv'''' lÜg,h

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


55
f;,afu we÷ï lÜg,h
fjia we÷ï lÜg,h
^my;rg iïm%odhh&
^Wvrg iïm%odhh&

mn¿ we÷ï lÜg,h


^inr.uq iïm%odhh&

• foaYSh k¾;k iïm%odhhka m%j¾Okhg odhl jQfjda

foaYSh k¾;k iïm%odhhka m%j¾Okhg odhl;ajh

foaYSh k¾;k iïm%odhhka jk Wvrg k¾;k iïm%odhh" my;rg k¾;k


iïm%odhh iy inr.uq k¾;k iïm%odhh hk k¾;k iïm%odh ;s%;ajfha
k¾;k wx. Ydka;s l¾u u; mokï ù we;' tu Ydka;s l¾uj, .eí jQ
idïm%odhsl k¾;k wx. ta whqßka wdrlaId lr .ksñka yd ixj¾Okh lrñka
tajd bÈß mrïmrdjg odhdo lsÍug wfma merKs m%ùK k¾;k Ys,amSka buy;a
fjfyila ord we;'

ks ;;
a fj, .=Khd
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
56
1906 § Wm; ,o ks;a;fj, .=Khd .=re;=ud" Wvrg kegqu m%N+ iudcfha
wjOdkhg ,la fkdù ;snQ hq.hl th iudcfha wjOdkhg ,la l<d fia u"
idïm%odhsl Wvrg k¾;kh m%dix.sl fõÈldjg iqÿiq f,i ilia lsÍfï
mqfrda.dñhd o úh' tfia u" cd;Hka;r ;,hg Wvrg k¾;kh f.k hEug
lghq;= lf<a h' ks¾udKlrKhg Wr foñka jkakï 18g wu;r j iuk<
jkaku ks¾udKh lf<a h' fï wdldrhg bgq l< udyeÕs fiajh w.hñka
1950 jif¾ § t;=udf.a rej we;=<;a ;eme,a uqoaorhla ksl=;a lr we;'

tka' ta' isßfndaydñ

inr.uqfõ me,auvq,a," ikakia.u Ôj;a jQ fu;=ud inr.uq uvq iïm%odhfha"


ojq,a jdokhg yd .dhkhg w;s olaI weÿre;=fuls' inr.uq k¾;kh b.ekaùug
l,dh;khla mj;ajd f.k hñka tuÕska ;ukaf.a orejkag;a wfkl=;a ore
le,g;a inr.uq k¾;kh ms<sn| ±kqu yd m%dfhda.sl l=i,;dj ,nd §ug .;a
W;aidyh m%YxikSh fõ' foaYmd,ksl n,j;=kaf.a wdOdrh /f.k úhelS hk
inr.uq k¾;k iïm%odh mdi,a moaO;shg we;=¿ lsÍug mjd mqfrda.dó jQ
ks¾jHdc l,dlrefjls' Ydka;sl¾uj,g iSud ù ;snQ inr.uq k¾;k l,djg
l,t<shla ,nd foñka rislhkaf.a riúkaokhg md;% lrùug fjfyi ±rE
fu;=ud inr.uq kegqu W.;=kaf.a yd úpdrlhkaf.a wjOdkhg fhduq lsÍfï
;;a;ajhg f.k taug iqúYd, fufyhla bgq lf<a h'

fu;=ud k¾;khg fia u ojq,a jdokhg o w;solaI" yd Ydka;s l¾u ms<sn|


yi< ±kqula we;s weÿre;=fuls' Wiia wOHdmkh i|yd inr.uq k¾;k
iïm%odhh m%j¾Okhg uy;a W;aidyhla .;af;a h' rcfha kegqï yd uqødkdgH
úoHd,hfha ndysr lÓldpd¾hjrhl= f,i o fu;=ud lghq;= lf<a h' inr.uq
k¾;kh wo m%dix.sl fõÈldfõ mjd w;HjYH wx.hla ù ;sîfï f.!rjh
fu;=udg ysñ úh hq;= h'

tia'tÉ' iõßia is,ajd uy;d

iqj| yekakeÈf.a iõßia is,ajd uy;df.a Wmka .u ;x.,a, hs' 1896 j¾Ifha
Wm; ,o fu;=ud isxy," md,s" ixialD; NdId ms<sn| j o yi< ±kqula we;af;ls'
my;rg kegqï ms<sn| olaI k¾;k Ys,amsfhls' m%ùK .=rejrfhls' my;rg
k¾;k l,dj m%p,s; lsÍug;a" m%dix.sl l,djla f,i kQ;k fõÈldjg
f.k taug;a lghq;= l< fu;=ud" rcfha l,dh;kfhys ndysr lÓldpd¾hjrhl=
f,i o lghq;= lf<a h'

1948 § chka;s l,dh;kh ìys lrñka isiqkag ismai;r ,nd ÿkafka h' 1958

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


57
fojk t<sifn;a /ðk ,laÈjg meñKs wjia:dfõ meje;a jQ m%ix.fha m%Odk
k¾;k Ys,amshd jQfha o fu;=ud h' fu;=udf.a lD;s"

1965 - my;rg kegqï ^my;rg kegqï ms<sn| m%:u isxy, .%ka:h&


1971 - iQkshï Ydka;sh

1982 § wNdjm%dma; jQ fu;=udf.a k¾;k rx. jia;%dNrK lÜg,h ±kg cd;sl


fl!;=ld.drfha ;ekam;a fldg we;'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


58
6 mßÉfþoh

6'0 úúO l,dx.j, fi!kao¾hd;aul jákdlï

• uy iuka foajd, fmryer

uy iuka foajd,h msyg


s d we;af;a r;akmqr k.rhg kqÿßka foajdf,a.u kï .%dufha
h' inr.uq m<df;a mQckSh ia:dkh jQ fuh wdrïNfha § isßmd u¿fõ msysá njg
idlaIH ;sfí' fuu foajd,fha jd¾Isl j mj;ajkq ,nk m%Odk;u W;aijh f,i wei<
fmryer ±laúh yels h'

iuka foajd, fmryer yd ne¢ pdß;% (

fuu pdß;% m%Odk jYfhka fldgia ;=klg fnod ±lafõ'


1' Èkm;d mj;ajk pdß;%
2' i;sm;d zz zz
3' jd¾Isl j zz zz

Èkm;d mj;ajk pdß;%


1' w¨hï OQrfha f;ajdj
2' ys,au f;ajdj
3' uy f;ajdj ^oyj,a&
4' fnd,meka f;ajdj
5' yeka±ÿrfha f;ajdj
6' uy f;ajdj ^rd;s% ld,h&

i;sm;d mj;ajk pdß;%


1' nodod yd fikiqrdod mj;ajk mQcd

jd¾Isl mQcd
1' w¨;a iy,a ux.,Hh
2' w¨;a wjqreÿ W;aijh
3' b,auy ld¾;sl W;aijh
4' wei< fmryer W;aijh

• iuka foajd, fmryer yd ne¢ k¾;k jdok wjia:d

wei< udifha meje;afjk inr.uqfõ iuka foajd, fmryer l=U,a fmryer"


fofõf,a fmryer yd rkafoda,s fmryer hkqfjka fmryer ;=klska iukaú; fõ' Èk
15la mqrd wei< fmryer meje;afõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


59
fmryer meje;aùu i|yd kele;a ilia lsÍu" lma isgqùu" kdkquqr ux.,Hh jeks
uQ,sl pdß;% m<uqfjka isÿ lrkq ,efí'

msß;a iÊ®dhkd lsÍfuka fmryer pdß;% wdrïN lrkq ,efí' bka miq j
fmryerg iïnkaO jk ish¨ fokd u k¾;k Ys,amSka yd fm<.eiS fmryerg iQodkï
fj;s' fmryer msg;a ùu i|yd wKfok fjä,a, m;a;= lrhs'

fmryef¾ uq,ska u .uka lrkafkda lilrefjda yd .sksfnda,lrefjda h' bka miq


mqrdK pdß;%hla jQ uynUd /f.k hEu ^uynUd flda,u& j¾;udkfha o ±l .; yels h'
fuh iuka foajd, fmryef¾ olakg ,efnk úfYaI u wx.hls' uynUd flda,u
fmryef¾ uq,ska u .uka lrùfuka" isÿ jk ish¨ úm;a ÿre jk njg úYajdihla
ck;dj ;=< f.dvkeÕS we;'

fmruqfKa rd, yd fyaúis jdolfhda" k¾;k Ys,amSyq" w,s we;=ka iys; o<od lr~qj
/.;a yia;s rdchd Bg msgqmiska .uka lr;s'

bka miq m;a;sks fmryef¾ ldka;dfjda iqÿ jia;% we| foda,dj wi,ska .uka lr;s'

iuka foú fmryef¾ iuka foaj wdNrK" foda,dj yd l=udr r:h wdÈh /f.k hkq
,efí' th ìfida fmryer" l=udr fmryer" iuka foõ rc fmryer hkqfjka y÷kajkq
,efí' fuys § o fyaúis jdolfhda iy inr.uq k¾;k Ys,amSyq iyNd.s fj;s' fufia
fyaúis jdok lKavdhï fmrgq j inr.uq k¾;k we÷ï lÜg,fhka ieriqKq k¾;k
lKavdhï o iuka foajd, fmryerg iyNd.s jk w;r" Wvrg fjia kegqï" mkaf;are yd
Wvelals k¾;k lKavdhï fuka u úúO ck kegqï wdÈh o ±l .; yels h' tfia u"
my;rg f;,afu" fofjd,a" jä.mgqk wdÈ k¾;k yd úfYaIfhka fmryer wjidkfha
ks, we÷ñka ieriqKq ks,Odß uKav,h .uka lsÍu mqrdKfha isg mej; tk isß;ls'

rkafoda,s fmryer wjidk Èkhg miq Èk" oyj, Èh lemSfï pdß;%h isÿ lrkq
,efí' fmryer W;aijh iïmQ¾Kfhka u ksud jkafka .rdhl=u keàfuks'

w;S;fha fuu fmryer iufha § foajd,fhys meje;afjk pdß;% w;ßka ;j;a

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


60
jeo.;a pdß;%hls" È.af.hs kegqu' fï i|yd iyNd.s ù we;s lkHdjka y÷kajd we;af;a
udKslH uyf.,d kñks' fuh ,diH k¾;khls' tfuka u .dhkdjkag wkqj kgkq
,nk k¾;khla f,i o ±laúh yels h'

fufia n,k l," YS% ,xldfõ meje;afjk fmryer w;r iuka foajd, fmryerg
iqúfYaI ;ekla ysñ fõ'

ld¾h m;s%ldj

my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

1' inr.uq iuka foajd, fmryef¾ uQ,sl pdß;% úê 3la kï lrkak'


2' uynUd flda,u fmryef¾ /f.k hEfuka wfmalaId lrkafka l=ula o@
3' iuka foajd, fmryer .uka lrk wkqms<sfj< fláfhka olajkak'
4' iuka foajd,h yd ne¢ pdß;% úê j¾. fldg" bka tlla úia;r lrkak'

• øúv .eñ kegqï ms<n


s | ye¢kaùu

1' fiïnq 2' flda,dÜgï

.eñ kegqï f,dalfha iEu rgl u ±lsh yels h' .eñ ck;djf.a úúO Ôjk
jD;a;Ska yd w;a±lSï wkqj .eñ kegqï ks¾udKh ù we;' ta ta rgj,g wdfõKsl ,laIK
miqìï lr .ksñka .eñ kegqï ks¾udKh ù ;sfí'

ir, nj" iduQysl iyNd.s;ajh" tulu wdos iqúfYaI ,laIK fuu l,dx.hg fmdÿ
h' úúO cd;Ska w;r úúO .eñ kegqï ±lsh yels jqj;a" øúv ck;djf.a .eñ kegqï yd
isxy, ck;djf.a .eñ kegqï ta w;ßka úfYaI fõ' ljr fyhska o h;a isxy, .eñ
kegqïj,g iudk;d we;s øúv .eñ kegqï we;s neúks' ta w;ßka fiïnq yd flda,dÜgï
m%Odk fõ'

fiïnq" isxy, .eñ kegqïj, l< kegqug o" flda,dÜgï ,S fl<s kegqug o
iudk;d olajhs' fuu .eñ kegqï i|yd øúv .dhkd Ndú; lrhs'

fiïnq kegqï

• ldka;djka i|yd jQ kegqï úfYaIhla ùu'


• tÈfkod Ôú;fha mßyrKh lrkq ,nk fiïnqj fï i|yd Ndú; lsÍu'
• j;=r f.k tau" j;=r biSu jeks ir, ls%hd wdY%fhka fuu k¾;kdx.h
ks¾udKh lr f.k ;sîu'
• ir, .S; fhdod f.k ;sîu'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


61
• øúv ixialD;shg .e<fmk f,i rx. jia;% ks¾udKh ù ;sîu'
• ir, rgd Ndú; lsÍu'
• úfkdaodiajdoh

fiïnq kegqulg fhdod .; yels ir, mo 2la ks¾udKh lsÍu

• isiqka ixLHdj wkqj tla lKavdhula fyda


lKavdhï lsysmhla iefokak'
• .=re;=ud$.=re;=ñh iuÕ .S;h ;d, ;nñka
lsysm jdrhla .dhkh lrkak'
• fiïnqj Wrysfia fyda ysfia fyda ;nd f.k
w;ska th w,a,d f.k ;d,hg .uka lrkak'
^lKavdhu rjqul wdldrhg o .uka l<
yels h'&
• tla tla f lkd w;r ÿr m% u dKh iu
;;a;ajhlg mj;ajd .ekSug ie,ls,su;a
jkak'
• .e<fmk ;j;a p,khla ks¾udKh lsÍug lKavdhï yd tla fiïnq j ;= lrkak'
j lghq
• fï wdldrfhka .e<fmk p,k lKavdhï w;ßka u ks¾udKh jkq we;'
.=re;=udf.a iyh fï i|yd m%fhdackj;a jkq we;'
• fï wdldrfhka rx. rgd ;=< yeisfrñka iqÿiq p,k lsysmhla ;=<ska ksudjla
we;s fiïnq rx.khla ks¾udKh lr .; yels h'

flda,dÜgï

• merKs .eñ k¾;k


wx.hla jk w;r"
ldka ; dfjda fuu
kegq u g iyNd.s
fj;s'
• ,S folla ;d,hg
.iñka b;d u ir,
mo fhdod .ksñka
k¾;k ks¾udKh
lrkq ,efí'

• fï yd iïnkaO j
flda,dÜgï

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


62
m%nkaO jQ ir, .S; fhdod .ekSu iqúfYaI ,laIKhls'
• ir, rgd Ndú; lrñka w,xldrj;a whqßka ,S fol yiqrejñka k¾;k ks¾udKh
lrkq ,efí'
• øúv ixialD;shg .e<fmk f,i rx. jia;% ks¾udKh ù we;'

• mskak,a flda,dÜgï
hkqfjka o ;j;a k¾;k
wx.hla olakg ,efí'
• lKqjlg n¢k ,o
,Kq má ,Shlg
iïnkaO lrñka
lKqj jfÜ rgd
fudaia;rhla úhñka
rÕ ±laùu fuys
úfYaI;ajhhs'
• úfYaIfhka
ff;fmdx.,a jeks
wd.ñl W;aijhkays mskak,a flda,dÜgï
fuh olakg we;s w;r" wo úfkdaoh wruqKq lr .;a
iudc W;aijhkays § o Ndú; flf¾'

flda,dÜgï kegqulg fhdod .; yels ir, mo 2la ks¾udKh lsÍu'

• isiqka ixLHdj wkqj tla lKavdhula fyda lKavdhï lsyms hla fyda iEfokak'
• .=re;=ud$.=re;=ñh yd tla j .S;fha ;d, rEmh yd kdoud,dj y÷kd .kak'
• lsysm jdrhla .S;h fyd¢ka .dhkh lrñka mqyqKq jkak'
• m<uq j .S;fha kdoud,djg wkqj ,S w;g .;a oE; bk u; ;nd f.k rjqulg
.uka lrkak' ^m<uq j ú¿U fmdf<djg ;eîu;a" Wrysi bÈßhg" ol=Kg"
jug jYfhka yeÍu;a iys; j&
• l%ufhka ,S .iñka rjqfï hkak' fuys § my<g yd by<g jYfhka ,S .iñka
hEfuka rx.kh jvd;a w,xldr jkq we;'
• rjqu ;=< u ;j;a rgdjla ks¾udKh lr .; yels h' fuh o b;d u ir, h'
fuys § rjqï folla f,i ilia ù tla lKavdhula p,kh lrñka rjqfï tla
me;a;lg .uka lsÍu;a" wfkla lKavdhu rjqfï wfkla me;a;g;a ;d,hg
mdo ;nñka m<uq wdldrfhka u ,S .iñka ;d,hg .uka lsÍu'
• fuys § o tlsfkld w;r ÿr m%udKh iu j ;nd .ekSu ;=<ska ks¾udKh
jvd;a w,xldr jkq we;'
• .e<fmk ;j;a p,k lsysmhla u fï whqßka b;d ir, j ks¾udKh lr
.ekSug Tng yels jkq we;'
• fï i|yd .=re;=udf.a$.=re;=ñhf.a iydh jeo.;a jk w;r" ta ;=<ska jvd;a
w,xldrj;a k¾;k ks¾udKhlg iyNd.s ùug yels jkq we;'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
63
Tng Ndú;hg .; yels ir, rgd lsysmhla

1' lKavdhï fol A yd B jYfhka is;uq'


2' A lKavdhu rjqfï tla ÈYdjlg;a" B lKavdhu rjqfï wfkla ÈYdjg;a
;d,hg .uka l< yels h'

1' tla lKavdhula rjqfï we;=<g .uka lsÍu'


2' wfkla lKavdhu rjqfï isg msg;g .uka lsÍu' fuh lKavdhï folla tl
úg l< yels h'

1' A lKavdhu fma<sfha tla me;a;lg;a


2' B lKavdhu fma<sfha wfkla me;a;g;a ,S .iñka fyda l< /f.k fyda ;d,hg
.uka lsÍu'

óg wu;r j fjk;a iqÿiq rx. rgd yd fudaia;r ks¾udKh lr .; yels h'

• fjila W;aijh ye¢kaùu

nqÿ rcdKka jykafiaf.a Ôú;fha jeo.;a isÿ ùï ;=k jk bm§u" nqÿ ùu iy


msßksjka mEu hk f;uÕ=, isysm;a lsÍu i|yd fn!oaO ck;djg fjila fmdfyda Èkh
jeo.;a fõ' iEu jirla mdid u wfma rfÜ fuka u f,dalfha ;j;a fn!oaO rgj,a jk
cmdkh" ;dhs,ka;h" nqreuh ^ñhkaudrh& jeks rgj, o fjila fmdfydh w;sW;al¾Ij;a
f,i nqoaOd,ïnk mS%;sfhka iurk iqúfYaI wd.ñl W;aijhls'

bm§u

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


64
nqÿ ùu

msßksjka mEu

ieu jirl u uehs udifha § fjila fmdfyda Èkh fhfohs' fuu ld,fha § .ia je,a
u,ska m,ska nr ù mßirh o buy;a isßhdjlska Èia fjhs'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


65
fjila W;aij Èkhkays § Tn ±l we;s úúO wjia:djka u;lhg .ksñka my;
i|yka j.=j iïmQ¾K lrkak' fuys § j.= .; f;dr;=re i|yd tlÕ fõ kï yrs ;Srfha
o tlÕ fkdfõ kï jerÈ ;Srfha × i,l=Kq fhdokak'

yß jerÈ

1' fjila W;aijfha § ieris,s ks¾udKh lsÍu jeo.;a


wx.hls'

2' fjila Èkj, § wd.ï fNaofhka f;dr j wi,ajdiSyq


kEoE - ys;ñ;=frda talrdYs ù fjila isß krU;s'

3' fn!oaO ne;su;ayq muKla fjfyr úydr jkaokdudk


lsÍug pdßldjkays fhfo;s'

4' ish¨ fokdf.a iyfhda.fhka fmryer yd úúO


mskalï wdÈh mj;ajkq ,efí'

5' mdif,a fyda mkaif,a fyda YS, jHdmdrj,g iyNd.s


fj;s'

6' fjila W;aijh i|yd okai,la ixúOdkh lsÍu


jeo.;a wx.hls'

7' fjila Nla;s .S; .dhkh b;d jeo.;a ixialD;sl


wx.hls'

• fjila W;aijh yd ine¢ l,dx. ks¾udK

fjila W;aijh yd ine¢ ieris,s

úfYaIfhka fjila Èkfha § fkdfhla yevhg ilia l< w,xldr myka l+vq ieu
ksjil u o,ajkq ,efí' tÈkg úydr ìu msßisÿ fldg fn!oaO fldäj,ska irikq ,nk
w;r k.rfha ùÈj, o fn!oaO fldä t,a,kq ,efí' ieu ksjila u" ùÈhla u yd
k.rhla u rd;s% ld,fha § úÿ,s myka yd úÿ,s nqnq¿je,a wdÈfhka wdf,dalj;a lrkq
,efí'

;j o" myka l+vq ;r. meje;aùu isÿ lrk w;r" cd;l l;d iy nqÿ isß; miqìï
lr .ksñka o¾YkSh f;drK ks¾udKh lrkq o ±l .; yels h' fuu f;drK m%o¾Ykh
lrk ia:dkj, § úßÿ yd lú .dhkh o iqúfYaI wx.hls'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
66
• fjila W;aijh yd ine¢ k¾;k" .dhk" jdok wjia:d

fuu fmdfydh ksñ;s fldg mj;ajk ;j;a úÑ;%j;a wx.hka f,i Nla;s .S;
ikao¾Yk" fjila kdgH" mdi,a" oyï mdi,a iy úúO wdh;k uÕska ixúOdkh flf¾'

• fjila W;aijh yd ine¢ idrO¾u

fjila isß keröug hk ck;djg wdydrmdk wdÈh ,nd §u i|yd okai,a


ixúOdkh lsÍu iqúfYaI mqKH ls%hdjla f,i ±laúh yels h' óg wu;r j mqxÑ orejka
úiska u,a okai,a mj;ajkq ,nhs' weia fmkSu
ÿ¾j, wh i|yd weia lKaKdä ,nd §u" wdndê;
whg frdao mqgq yd lsy,
s l
s re jeks wdOdrl m%odkh
lsÍu yd f,a oka §u jeks mskalï o fuÈk
fkdfhl=;a ixúOdk uÕska isÿ flf¾'
hy¿ - fhfy<shka fuka u kEoE ys;
ñ;=rka iuÕ iqyo;ajh f.dvkeÕSug fjila
iqnme;=ï yqjudre lsÍula isÿ jk w;r" th
iudc iyÔjkh f.dvkeÕSug o fya;= fjhs'

w,xldr myka l+vq yd f;drK wdÈ


k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
67
l,dx. ks¾udKh fldg m%o¾Ykh lsÍu uÕska krUkakkag o uy;a wdiajdohla ,nd foa'

fuf,i fn!oaOhkag jeo.;a jQ fjila W;aijh w¾:j;a f,i iurkq ,efí'


tfia u fjila iuh wkH wd.ñlhkag o i;=g" úfkdaoh" Nla;sh we;s lrjk ld,hls'

zzffjYdLH ux.,HhZZ kñka y÷kajk fuu fjila W;aijh fn!oaO ck;djf.a


w;sW;al¾Ij;a b;d jeo.;a wd.ñl W;aijh fõ'

• ysreg l<.=K olajk ff;fmdx.,a

iuia; Ôùkag ;u Ôú;h wdrïN lsÍug;a Ôjh mj;ajd f.k hEug;a ysre
foúfhda Wmldr fj;s' ysre ^Èks÷& iajNdj O¾uhdf.a wmQ¾j ueùuls' iajNdj O¾uhdf.a
wmQ¾j ueùula jQ ßú u~,g ^ysre u~,g& mQfcdamydr olajk yskaÿkaf.a úfYaI Èkhla
f,i ff;fmdx.,a Èkh ye¢kaúh yels h'
lDIs l¾udka;fhka Ôj;a jk f.dùka ;u f.dú;ek ireidr lr .ekSug;a
jvd;a M,odhS wiajekakla ,nd §ug;a
ufyda m ldr jQ ys r e foúhka g fuu
W;aijfha § m%:ufhka mQfcdamydr olajkq
,efí' fuys § ;uka fk<d .;a
wiajekafka w.%Nd.h ^uq,a fldgi& iQ¾h
foúhka wìhi lsß W;=rejd lsßn;la iod
mqokq ,efí'

fuu Nla;s mQ¾jl wjia:dj uÕska


is ÿ jka f ka ys r e foúhka g lD;.= K
ie,lS u ls ' ys k a ÿ ixia l D;s l W;a i j
wj ia:djla jk fuu W;ai jh
ff;fmdx.,a kñka y÷kajhs'

• ff;fmdx.,a hkq (

wjqreoafoa uq,a udih jk ckjdß


udih zff;Z udih kñka y÷kajhs' ckjdß 15 Èkg fuu Èkh fh§ we;' lDIsl¾udka;fha
§ f.dùka w¨;a wjqreoafoa ;u Èúh wdrïN lrk Èkh fuka u jev wdrïN lrk Èkh
o fõ' lDIsl¾uhg ke;fyd;a f.dú;ekg Wmldr jk iajNdj O¾uhd jkaokdudk
lsÍug yska¥ka wjia:dj lr .kafka fuu ff;fmdx.,a Èk W;aijh hs'
• ff;fmdx.,a W;aij ieris,s (

ff;fmdx.,a Èkfha ksjeisfhda WoEikska u wjÈ fj;s' iakdkh fldg msßisÿ


ù ish ksji o mú;% fldg ysre foúhkag ;u ksjig meñfKk f,i lrk weßhqula
f,iska úÑ;%j;a f,i ieris,s lr;s' j¾Kj;a l< iy,a msá" lyl=vq fhdod .ksñka iqÿiq
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
68
ia:dkhl zflda,ïZ kï úÑ;%j;a rgd fmdf<dj u; ks¾udKh lr;s' fuu rgd ueo mqka
l,i" fmd,af;,a yd myka ;n;s' tfuka u ieris,s i|yd wU fld<" fldfydU fld<"
f.dma fld< hkdÈh o fhdod .ks;s' fmd,af;,a mykska ksjfia ish¨ ÿlaLfodaIdkaOldr
ksud ù f.dia kj wdf,dalhla Wod ùu;a" mqka l,iska ish¨ hi biqre <Õd ùu;a
ixfla;j;a flfrhs' fuu N+ñfha Wla .ia isgqùula o isÿ flf¾'

• W;aij yd ne¢ pdß;% (

ysre Wod jk fudfyd; ff;fmdx.,a Èkfha iqúfYaI kel; hs' ta fudfydf;a


ksjfiys fodrgqj wi, kef.kysr foig uqyqK ,d ;ekQ <smla u; lsß b;srùu flfrhs'
lsß W;=rejk wjia:dfõ w¨;a
yd,a uq Ü áhg ouk w;r"
ñksii a q iQ¾h foúhka foi n,d
;u ¥ o rej ka i uÕ
zzfmdx. f,da " fm dx., aZZ
hkqfjka Nla;sfhka hq;= j
iQ ¾ h jka o kfhys fhfo;s '
fmdx.,a n; fuu pdß;% -
jdß;% w;r iqúfYaI jQjls' uqx"
;," yl=re" iQlsß iy t<lsß
fhdod b;d rij;a j msi.kakd
fuu n; ilia lrkq ,nkafka
ksjiska msg; § h'

fufia iQ¾h jkaokdj ksud jqj;a miq Èk zzudÜgqmafmdx.,aZZ hkqfjka ye¢kafjk


;j;a W;aijhla ;u f.dú;ekg wdOdr Wmldr jk i;=ka Wfoid mj;ajkq ,efí' fuu
W;aijh yska¥ka úiska b;d by<ska mj;ajkq ,efí' zudvqZ hkq øúv niska iïm; hkak
hs' oñ< ixialD;sfhys .jhd iïm;la fia i,lkq ,nhs' fuÈk .jhka" t¿jka jeks
f.dú;eka lghq;=j,g Wmldr jk i;=ka kyjd w,xldr lr;s' mQfcdamydr mj;ajkq
,nkafka yjia hdufha § .jy,a
yd t¿ .d,aj, h' tu ia:dk
fyd¢ka Y=oO
a mú;% lr f.du msßhï
lr iqÿ yqkqj,ska rgd is;a;ï lr
w,xldr lr;s' w¨;a <smla ne|
kejq ï uq Ü áhl ls ß W;= r jd
lsßn;la msi .ks;s' tys § lsß
b;sfrk úg zzwdgqma fmdx.,a udÜgq
fmdx.,a fmdx.f,da fmdx.,a Z Z
hkq f jka hÈñka mQ f cda m ydr
mj;aj;s'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


69
mQfcdamydr mj;ajkq ,nkafka yjia hdufha § .jy,a yd t¿ .d,aj, h' tu ia:dk
fyd¢ka Y=oaO mú;% lr f.du msßhï lr iqÿ yqkqj,ska rgd is;a;ï lr w,xldr lr;s'
w¨;a <smla ne| kejqï uqÜáhl lsß W;=rjd lsßn;la msi .ks;s' tys § lsß b;sfrk úg
zzwdgqma fmdx.,a udÜgq fmdx.,a fmdx.f,da fmdx.,aZZ hkqfjka hÈñka mQfcdamydr mj;aj;s'

bka miq lsßn;a flfi,af.ä wdÈh ljd tu i;=ka i;=gq lrjk w;r" wi,ajdiSka
o fuu wjia:dj i|yd tla lr .ks;s'

we;eï .ïj, fuu .jhka lr;a;j, ne| zzfmdx.,a fmdx.,aZZ lshñka .fï
ixpdrh lrkq ,efí' mÜá fmdx.,a hkqfjka y÷kajkafka tu ixpdrh hs'

zzudÜgq fmdx.,aZZ Èkhg miq Èkh zz;kaks fmdx.,aZZ Èkh fõ' fuh YS% ,xldfõ
olakg ke;;a ol=Kq bkaÈhdfõ olakg ,efnk W;aijhls' tu Èkfha § Wia my;a
fNaohlska f;dr j tlsfkld uqK .eiS ÿl iem úuiñka i;=g fnod .ks;s' tfuka u
wm ÈkQ iïm; Èfka jd hk oñ< ixialD;sh wdrlaId lr .ekSug ljqre;a fï Èkfha §
tlsfkldg wdYS¾jdo lr .ks;s' ;u ksfjiaj,g lsß b;sf¾ jd hkak o m%d¾:kh lr;s'
;uka fj;g hula b,a,d f.k tk ish¨ fokdg u hula §u;a" kEoE ys;ñ;=rka w;r
lEu îu wdÈh § i;=gq lsÍu;a fuÈk isÿ fõ'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


70
ld¾h m;s%ldj

my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'

1' ff;fmdx.,a W;aijh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''' foúhkag mQfcdamydr i|yd meje;afõ'

2' ''''''''''''''''''''''''''''''''''' rgd ks¾udKh ff;fmdx.,a W;aijfha olakg ,efí'

3' ff;fmdx.,a ieris,s i|yd fhdod .kakd wuqøjH 3la kï lrkak'


1'
2'
3'

4' ff;fmdx.,a W;aijfha wjia:d 2la i|yka lrkak'


1'
2'

• k;a;,a W;aijh

k;a;,a W;aijh ls;= Wm; isysm;a lrkakls' ls;=kq ne;su;=kaf.a f.!rjdkaú;


Ydia;DjrhdKka jQ o" idufha mKsúvh f.k f,djg my< jQ foúhka jykafiaf.a
mq;%hdKka jQ o fÊiq iajdñ orejdKka f.a fyj;a ls%ia;=ia jykafiaf.a Wm; ksñ;s fldg
f.k k;a;,a W;aijh f,dalfha fndfyda rgj, fuka u YS% ,xldfõ o b;d W;al¾Ij;a
wkaoñka mj;akq ,nhs' fuh wd.ñl W;aijhla f,i meje;aùu m%Odk wruqK jqj o
ixialD;suh yd iudÔh jYfhka o jeo.;a jkakd jQ W;aijhls'

• k;a;,a W;aijh yd ine¢ wd.ñl j;ams<sfj;a (

lf;da,sl ne;su;=kaf.a wd.ñl W;aijhla f,i i,lkq ,nk k;a;, foieïn¾


ui 25 Èk uOHu rd;s% 12 g iurkq ,nhs' fuÈk b;d u w,xldr we÷ïme,÷ïj,ska ieriS
foõ ue÷re lrd f.dia foaj fufyhg iyNd.s ù fÊiq ;=ukaf.a W;am;a;sh iurñka"
jkaokdudk lsÍu" hdÉ[d lsÍu yd mQcl;=uka,df.a foaYkj,g ijka §u hkdÈh isÿ
lrkq ,efí'

fuÈk tlsfkldg iqn m;ñka ;E.s fnda. ,nd § pdß;% bgq lsÍfuka o" lf;da,sl
ne;su;=kaf.a Ydia;DjrhdKka jk fÊiq ;=ukaf.a o¾Ykh w.h lsÍu;a w¾:j;a lsÍu;a
isÿ lrkq ,efí' ;j o iduh" iu.sh" tluq;=lu yd l<.=K ie,lSu hkdÈh ;yjqre
flfrk iqúfYaI wjia:djla f,i k;a;,a W;aijh i|yka l< yels h'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


71
• k;a;,a W;aijfha ±lsh yels iqúfYaI ieris,s yd ls%hdldrlï (

k;a;,a W;aij iufha ls;k


= q ne;su;ayq ;u ksfjia yd wjg mßirh ;=< k;a;,a
.ia iy .jf,ka ilia lr úúO ieris,sj,ska w,xldr lr;s'

.j f,k k;a;,a .i
tfuka u k;a;,a .S .dhkh k;a;,a W;aijfha § iqúfYaI jQjls' lefrd,a .S
f,i y÷kajk fuu .S; ,xldfõ wdrïN ù we;af;a mD;=.Sis hq.fha § nj i|yka jk
w;r" fuu .S; idys;Hh wdrïN lsÍug lghq;= lr we;af;a bkaÈhdkq cd;sl zzcdfldafï
f.dkaid,afõiaZZ msh;=ud h'

Wod ( lefrd,a .S;


? ;re nn<kjd'''' - u,a msms,d jdf.a''''
t<sfhka keyefjkjd'''' - u,a jeye,d jdf.a''''

/õ ms<s/õ fokjd'''' - .S; kdo jdf.a''''


ì,s|l= yskefykjd'''' - uqyqol /,s jdf.a''''

k;a;f,a ;j;a iqúfYaI pß;hla jkafka k;a;,a iShd h' iqúfYaI we÷ulska
ieriS isák fudyq l=vd orejkag yd <ud <mákag ;E.s fnda. § i;=gq lsÍu isÿ lrhs'
fuh ;=¾lsfha úiQ Ydka; ksl,ia msh;=ud úiska wdrïN l< nj i|yka fõ'

ld¾h m;s%ldj

1' fjila$k;a;,a$fmdx.,a wdisß m;la ks¾udKh lrkak'


2' fjila$k;a;,a$fmdx.,a ieris,a,la lrkak'
3' Nla;s .S$lefrd,a .S;$ff;fmdx.,a .S;hla .dhkd lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


72
• .S;hg ijka § tys iqúfYaI7;d mßÉfþoh
ms<n
s | woyia ±laùu

Wfoka u mdi,a hk úg uqK.eiqK hy¿jka fofokl= w;r isÿ jQ l;dnyla'

rx.s ( fudlo Thd wo Wfoka u yß i;=áka jf.a@


wuß ( t*a'tï' tll fyd| iskaÿjla .shd fk'
rx.s ( fudlla o ta iskaÿj@
wuß ( mdkaoßka <uhs biafldaf,a .sh yeá .ek lshk iskaÿjla
rx.s ( wd''''' tal o' ud;a weyeõj fk ta jf.a u ,iaiK iskaÿjla' uu;a
ys;ys;d ysáfh tal .ek u ;uhs'
wuß ( wdfka''''' b;ska lshkakflda fudkjd .ek o lsh,d''
rx.s ( Wfoka u wmg jgmsgdfõ olskak ,efnk foaj,a .ek ;uhs ta iskaÿfjka
lshkafk' Thdg mq¿jka kï lshkakflda fudkjd .ek o lsh,d@
wuß ( fudkj o@ uÕ È wms olsk fohla .ek o@
rx.s ( Tõ" Tõ' ta jf.a fohla .ek ;ud
wuß ( l=re,a,ka .ek o@ ke;akï u,a .ek o@
rx.s ( álla yß" tfyu tlla ;ud
wuß ( tfyu kï b;sx lshkakflda n,kak'
rx.s ( ta iskaÿj ;uhs uf.a fmdä hd¿ fk<uq o ´¿ lshk iskaÿj
wuß ( uu wymq iskaÿj biafi,a, lshkakïfld

.S;h .dhkh lrhs'

mdkaoßka biafldaf,g

mdkaoßka biafldaf,g gekagq lr;af;ka


mq,a,s f.dkd biairyska ux msámiafika
yKs yKslg WU hk fldg$$
mdr lshkakE f;dafkka - mdr lshkakE flúfgka

mqxÑ ldf,a WUg fndkak - tßÉp lsß ìõj ¨ ux


j;a; my< Wfò uQK ±lal u yskeyqKd¨ ux
,dvx ke;s kqfU md l=r - .,a lkafo È ßfok ;rï
kqfò lÿ¿ ug lshoaÈ - kqUg fydfrx w~kjd ux

mdkaoßka'''''''

biafldaf,x Ys,am wrx - ux f,dl= ñksfyla fjkakï


ìõj lsrg weoao nrg - l< .=K ux i,lkakï
ners nr f.k fï úh l| - kqfò lfrka .,jkakï
Wcdrejg ÿj mkskak f.Êð je,la m,|kakï
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
73
mdr lshkakE ''''''''''''
rx.s ( Id '''''''''' yß ,iaiKhs
wuß ( ±ka b;sx Thd weyeõj iskaÿj lshkak'
rx.s ( Tkak wy.kakflda tfykï

^.S;h .dhkh lrhs'&

uf.a fmdä hd¿ - fk<uq o ´¨

uf.a fmdä hd¿ fk<uq o ´¿$$$


.Õg huq Tre mÈuq u,a fk<uq lú lshuq$$

y| jeá,d j;=f¾ fnd| fjkjd ñ;=f¾


;re bys,d w÷f¾ yskefykjd - bjqf¾
lsr, f.duq fj; wefouq f.ä lvuq f.dvg huq
uf.a fmdä ''''''''''''''''

msks jeye,d uq;= fia u, uqÿfka - È,sfia


ud jjqf,da ryfia b.sf<kjd - wyfia
lsr, f.duq fj; wefouq f.ä lvuq f.dvg huq
uf.a fmdä ''''''''''''''''

wußs ( Th lsõfõ ,iaiKg


rx.s ( okafk u ke;s j biafldaf,a <Õg u weú;a
wuß ( fï .S; fyd|hs wmsg mka;sfha kegqula yokak'
rx.s ( wkak yß" wms kegqï .=re;=ñhg lsh,d kegqula yod .kak úÈh
wy.uq'

.=re;=ñh ( ´kak mqf;a" tod rx.shs" wußhs ,iaiK .S; folla fydhd f.k weú,a,d
;snK
q fka' ta .S; fol u fyd|hs wmg k¾;k ks¾udK mdvug' uq,ska
u wms ta .S; fol .dhkd lruq' miq j má.; lrk ,o .S;h wyuq'

.=re;=ñh ( .S;h .dhkh lr,d ú;rla uÈ' wms n,uq ta .S;j, .dhkh" mo rpkh"
ix.S;h ks¾udKh lr,d ;sfhkafka ljqo lsh,d'
uhqr ( mdkaoßka biafldaf,a .S;h kï .dhkh lr,d ;sfhkafka y¾IK
Èidkdhl whshd'

mshqñ ( ksuka; fyaIdka whshd ;ud uf. fmdä hd¿ .S;h .dhkh lr,d
;sfhkafka'

.=re;=ñh ( tfykï fï úia;r ál;a wy.kak' uf.a fmdä hd¿ .S;fha mo rpkh
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
lr,d ;sfhkafka uydpd¾h
74 iqk,
s a wdßhr;ak uy;d' ix.S;h ks¾udKh
ir;a úl%u uy;d zmdkaoßka biafldaf,aZ .S;h mo rpkh lr,d
;sfhkafka fidau;s,l Èidkdhl uy;d" ix.S;h ks¾udKh lr,d
;sfhkafka iqks,a ohdkkao fldakdr' t;fldg n,kak ta .S;j,g
fhdod f.k ;sfhk NdIdj" wmsg f;afrk ir, NdIdjla fka o@
lshkakfld n,kak ta .S;j, ;sfhk jvd;a leu;s jpk álla'

<uhs ( u,a fk<uq" Tre mÈuq" f.dvg huq' wehs àp¾ y¾IK whshf. iskaÿfj
;sfhk yKs yKslg kqU hk fldg" lsß ìõj ¨" yskeyqKd ¨" taj;a
.kak mq¿jka fka o@

.=re;=ñh ( Tõ" Tõ'


tfykï ±ka fï m%Yakj,g;a W;a;r fokakflda n,kak'

1' fï .S; .dhkfha § Tn is;a .;a wjia:d kï lrkak'


2' fï rd;s% ld,hla nj weÕùug fhdod f.k we;af;a l=uk
jpk o@
3' WoEikl mßirfha ±lsh yels isÿ ùï lsysmhla m%ldY lrkak'
4' fuu .S;j,ska wmg ,nd .; yels wdo¾Y fudkjd o@

• .S;hg wkqj k¾;k ks¾udKh (

• mdkaoßka biafldaf,g $uf. fmdä hd¿ .S;j,g ijka §

u,a fk<uq" Tre mÈuq" f.ä lvuq$gekagq lr;af;a" yKs yKslg" kqUg fydfrka
w~kj ux" Wcdrejg hk wjia:d ksrEmKh lrñka rx.khl fhfokak' ±ka
ta .S;hg wjYH p,k fhdod .ksñka k¾;khka bÈßm;a lrkak'

fuys § my; i|yka Wmfoia wkqj k¾;kh ks¾udKh lr.kak'

Wmfoia

• .S;h Y%jKh lrkak'


• .S;fha woyig wkqj Tn leu;s wdldrhlg ksoyfia p,k ks¾udKh lrkak'
• tys § uqyqfKa bßhjq fjkia lsÍu ms<sn| j o ie,ls,su;a jkak'
• ix.S; LKav i|yd o tys ;d,hg wkqj iqÿiq p,k fhdod .kak'
• ks¾udKh w,xldr lr .ekSug ;," Èid rgd yd wjldY Ndú; lrkak'
• wjYH wjia:dj, § .=rejrhdf.a iyfhda.h ,nd .kak'
• wka whf.a woyiaj,g .re lrñka lKavdhï iyfhda.fhka hq;= j k¾;kfha
fhfokak'
• lKavdhï jYfhka fyda ;ks ;ks j fyda Tnf.a ks¾udKh bÈßm;a lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


75
• f.dma leghï l,dj ms<n
s | ye¢kaùu

w;S;fha .=ref.or uq,a lr f.k meje;s wOHdmk l%uh wkqj .=rejrhd iuÕ
YsIHfhda ^f.da,fhda& Ydka;sl¾u mj;ajk ia:dkhg iyNd.s fj;s' tys § m%ùK Ys,amSka
úiska bÈ lrkq ,nk ieris,s yd leghï ks¾udK i|yd iydh §fuka ,nk w;a±lSï yd
wkqlrKh uÕska ;udf.a lemùu yd l=i,;dj u; Tjqyq fuu leghï l,dfjys ksr;
fj;s' fï i|yd f.dma fld< fhdod .kq ,nkafka leghï lsÍfï myiq j i|yd h'
fuhg fya;=j jkafka wjYH wdldrhg f.dma fld<h yiqrejd .ekSug we;s yelshdj hs'
l=vd ;,hla iys; ishqï j lefmk msyshla leghï lemSug Ndú; lrk w;r" fuys §
m<mqreoao b;d u jeo.;a fõ'

leghï l,dfõ fh§fuka ñksidf.a udkisl iqjh" ixhuh" bjiSu hkdÈ .=Kdx.
ks;e;ska u j¾Okh jk nj i|yka l< yels h' mdi,a isikq a f,i fujeks lsh
% dldrlïj,
fh§u uÕska by; .=Kdx. wm ;=< o j¾Okh lr .; yels w;r" tjeks ks¾udKj, ksr;
ùfï yelshd o j¾Okh lr .; yels h' tfuka u fï uÕska krUkakkaf.a is;a i;ka
m%fndaOj;a jk w;r" YS% ,dxflah leghï Ys,amSkaf.a wkkH;dj o m%o¾Ykh l< yels
h'

• f.dma fld< ieris,s

f.dma w;a; ieris,s i|yd Ndú; lsÍu úúOdldr fõ' tkï f.dma /yeka we§fï
isg f;drK" msß;a uKavm" ux., fmdare" wjux.,H wjia:d" Ydka;sl¾uj, ieris,s
olajd jQ úúO ks¾udK yd leghï l%u hkdÈh isxy, ieris,sj,g iy fudaia;rj,g
wh;a úfYaIdx. fõ' WodyrK (

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


76
• f.dma fld<fhka ks¾udK lsrSu

fï w;ßka f.dmafld< ks¾udKhla ^leghula& ilid .ekSug W;aidy lruq'

wjYH øjH (
• f.dmafld< fkdue;s kï iqÿiq wdfoaYlhla
• msyshla$lvodis lmk msyshla$l;=r
• msysh Ndú; lsÍfï § .=re Wmfoia wkqj lghq;= l< hq;= h'

fuys § rEx fm;a;la" f.dma fld< k<djla u,la" wdÈh myiqfjka idod .; yels
ks¾udK jk w;r" my; i|yka mska;+r wdOdrlhla f,i Ndú; lrñka tjeks
ls%hdldrlula isÿ lsÍug W;aidy lruq'

óg wu;r j f.dma fld< ieris,sj, § ir, leghula ilia lr .ekSug my;


i|yka Wmfoia ms<sn| wjOdkh fhduq lrkak'

• leghï yd ieris,s ks¾udKj,g f.dma fld< lmd .ekSfï § f.dma w;af;a


brgq ;ud me;a;g isák fia yrjd f.k yria w;g ;nd f.k lemSu isÿ
lrkak'

fuys § flfi,a nv lene,a,la Ndú; lrñka Tn úiska lmd .kakd ,o


leghï fhdod .ksñka my; mska;+rj,ska ±lafjk ir, ks¾udKhla lsÍug
W;aidy lrkak' th mka;shg o m%o¾Ykh lrkak'
óg wu;r j m%ùK Ys,amSyq f.dma fld< leghï i|yd my; i|yka l%ufõo
wkq.ukh lr;s'

• f.dma fld< i;r ne.ska lmd tys w.g idudkH .eghla ou;s' tfia lrkqfha
f.dmafld< w;a; ;snQ mßÈ tlsfklg fjkia fkdù ;nd .ekSu i|yd h'
k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;
77
tfuka u wjYH fld< m%udKh .Kka lr .ekSug;a blaukska lmd .ekSug;a
fuu l%uh wkq.ukh lrkq ,efí' m<uq j lmd .;a fld<h .eg.id .kakd
,o wfkla fld< u; ;nd lmd .ekSu isÿ lrkq ,nkafka tl yd iudk
yevfhka ish,a, lmd .ekSu i|yd h' fuys § leghug wh;a úfYaI ia:dk
ksh.ska fyda msys;=äka fyda i,l=Kq lr lemSu isÿ lrkq ,efí'

oE;a yqre lr .ekSfuka wk;=re j Tng leghula lr .eksug yelshdj ,efí'

Wod (

we.hSï ld¾h m;s%ldj

1' by; ks¾udKh l< leghï weiqre lr f.k W;aij wjia:djlg iqÿiq f.dma fld<
ks¾udKhla ie,iqï lrkak'

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


78
wdYs%; .%ka: kdudj,sh

Wvrg kegqï l,dj - fiaoruka" fÊ'B'


weï'ã' .=Kfiak iy iud.u
fld<U 1979
k¾;khg w;aje,la - cd'w'wd'
YS% ,xld cd;sl mqia;ld,h 2000
k¾;kh 10 fYa%Ksh - u,a,jwdrÉÑ" iageka,s f.a%Ika
u,amsh<s 2000
my;rg kegqï - iõßia is,ajd" tia'tÉ'
tï'ã' .=Kfiak 1965
inr.uq kegqï l,dj - fla'B' iqis,r;ak
fikr;a m%ldYk 2006
isxy, k¾;k l,dj - Èidkdhl" uqÈhkafia
weia' f.dvf.a iy ifydaorfhda
1998
inr.uq uy iuka foajd,h - rdcmlaI" Ys%hdks ^2008&

k¾;kh 6 fYa%Ksh - w;sf¾l lshùï fmd;


79

You might also like