Supplement
Supplement
k af zmf
onf/
&efuek Nf rKd UawmfvQypf pf"mwf
tm;ay;tzGUJ u ar29&ufrpS wif
Zkerf sm;udk ,ciftwdik ;f nae5em&DrS
n11em&DtwGi;f "mwftm;oH;k pGcJ iG h f
rjyK&efuefo Y wfxm;aMumif; &efuek f
jrefrmtpdk;&opftaejzifh EsLuvD;,m;qkdif&mokawoevkyfief;udk &yfqkdif;xm;NyD;jzpf[kqdk
vdkufNyDjzpfaMumif; od&onf/ jyorIrsm; &yfem;vdu k Nf yjD zpfonf/
&efuek w f iG f 24em&Dr;D &&Sad &; ]],cktcg &efuek NfrKdUudk 17em&D um n11em&DrS eHeuf5em&Dtxd NrKd UawmfvQypf pf"mwftm;ay;tzGUJ pifumyl? ZGef - 4 onf/ od&onf/
twGuf ql;avbk&m;wGif za,mif; txd rD;&&Sad tmifaqmif&u G af y;wJh aemufqHk;tBudrftjzpf za,mif;wdkifxGef;í vQypf pfr;D yHrk eS tf jynft h 0ay;vsuf rS od&onf/ pifumylwGifusif;yaom (11)Budrf jynfaxmifp0k efBu;D u ,if;vkyif ef; umuG,af &;0efBu;D 'kw, d Adv k cf sKyBf u;D
wdik rf ;D xGe;f um qE´xw k af zmfaeol twGuf uReaf wmfw&Y k d UJ qE´xw k af zmf Nidrf;csrf;pGmqExkwfazmfaeolrsm;tm; awGU&pOf/ &SNd y;D ZGe2f &ufrpS wifum zsuq f ;D cH ajrmuftm&SvNHkcKaH &;qdik &f m xdyo f ;D aqG;aEG; pOfukd ,cifu okawoejyK½o Hk ufouf vSrif;u jrefrmESihf ajrmufu&kd ;D ,m;Edik if t H
yGw
J iG f jrefrmEdik if rH S umuG,af &;0efBuXD me jzifo h mvkyaf qmifcahJ Mumif;? jrefrmEkid if w H iG f umuG,af &;0efBuD; Mum; yHrk eS q f ufqaH &;om&Sad Mumif;ajymMum;
UNDP \ jynfaxmifp0k efBu;D 'kw, d Advk cf sKyBfu;D vSrif; xkEd sLuvD;,m;qkid &f m&nfreS ;f csurf sm;udk 'kw, d Advk cf sKyfBuD;vSrif; cJo
h nf/
&cdkifjynfe,fwGifjzpfyGm;cJhaomrIcif;rsm;ESifhywfoufí EdkifiHydkifrD'D,mrSowif;xkwfjyef u jrefrmtpd;k &onf EsLuvD;,m;pGr;f tifukd
Nird ;f csr;f pGmtok;H jyK&ef&nf&, G cf sujf zifh vkyf
atmifjrif&ef vufawGUtcGit
r&Syd gaMumif;? ,cifuvnf; xkEd sLuvD;,m;
hf vrf;rsm; pifumylwGifusif;yaom
(11)Budrfajrmuf
0efBu;D u jrefrmEdik if o H Ykd Edik if w
tEkjrLpGr;f tifat*sipf rD S ppfaq;a&;rSL;
H um
yHrk eS tf ultnDrsm; &cdkifjynfe,fwGifjzpfyGm;cJhaom roDwmaxG; pd;k rd;k a&;twGuf aqmif&u G cf MhJ uaMumif;? ,if;jyif ar30&uf cJ&h m nae6em&D rdepf50wGif vlpu k o JG mG ;cJah Mumif; od&onf/
aqmifcahJ om EsLuvD;,m;qkid &f mokaw
oevkyif ef;udk &yfqikd ;f xm;cJNh yjD zpfonf [k
pDru H ed ;f udq k ufvufaqmif&u
csKdUwJhrI&SdcJhygaMumif; ajymMum;cJhonf/
G &f ef &efyaHk iG tm&SvkHNcKHa&;qdkif&m
xdyfoD;tpnf;ta0;yGJwGif
rsm;vma&mufciG jhf yKa&;udyk ,fcscNhJ y;D rdrw
wGif bmrQppfaq;Munf½h pI &mr&Sad Mumif;?
d Ykd
towfcH&rI xda&mufpGmjypf'PfcsrSwfEdkifa&; nae4em&DwiG f &rf;NANJ rKd Ue,ftyk cf sKyaf &;rSL;½H;k &r®m0wDcef;r aoqH;k olrsm;onf bmoma&;udpjö zihf oHwNJG rKd UodaYk &muf&cdS hJ rdefYcGef;ajymMum;aepOf/
,ckv aqmif&u G v f suf&dS
arv28&uf nae5em&D15rdepfwiG f &rf;NANJrKdUe,f? ausmuf
wGif c½dik Nf rKd Ue,ftqifXh meqdik &f m wm0ef&o
e,fjynfoUl vTwaf wmfu, k d pf m;vS,f OD;bMunfwu
dS rl sm;ESihf &rf;NANJ rKd U
Y k d qlyt l <ku H rI
aom awmifwiG ;f Bu;D rS ajcmufO;D ? ajrmif;jr ESpOf ;D ? oHwrJG S ESpOf ;D
wdjYzk pfonf/ aoqH;k olrsm;\½kyt f avmif;udk oHwNJrG KdU rGwpf vif
ajymMum;cJah Mumif;attufzyf o
azmfjycJhonf/
D wif;wGif 2010jynfEh pS w
or*¾\tpD&ifcHpmwpfapmifwGifvnf;
f iG x
f w
k jf yefaom ukv
cef;wpf&yfwiG f or®wOD;ode;f pdeu f jrefrmEdik if H orkid ;f wGirf nft h vnftywfc&D;vma&muf
,if;rSm qDavsmrf rI &Sad omudpo
ajymMum;cJhonf[k od&onf/
ö mjzpfaMumif;
jynfaxmifp0k efBu;D uajymMum;&mwGif ajrmufu&kd ;D ,m;onf jrefrm? tD&efEiS hf qD; onf ajrmufu&kd ;D ,m;xHrS EsLuvD;,m; cJah om tar&duefEik d if jHcm;a&;0efBu;D [Dvm jrefrmtpd;k &onf &mESichf saD om Edik if H
pwiftaumiftxnf eDarmfaus;&Gmtkyfpk oajyacsmif;aus;&Gmae roDwmaxG;
touf27ESpf (b-OD;vSwif)onf ausmufeaD rmfaus;&Gm pHjy
rjzpfapa&;twGuf &Si;f vif;ajymMum;cJo
aus;&GmrS &Gmol&mG om;rsm;onf nae 5em&D rdepf40cefw
h jzifh ausmufeaD rmf
Y iG f
ocsKØ i;f wGif ZGe4f &ufwiG f oN*Kd vcf NhJ y;D aMumif;? jzpfpOfEiS yhf wf
oufí w&m;Oya'ESit h f nDjzpfap&ef vdt k yfaompHpk rf;ppfaq;
,cktpd;k &opfvufxufwiG f rdrw
EsLuvD;,m;qdik &f mvkyaf qmifrrI sm;udk pGeYf
d oYkd nf &D;,m;odYk wm;jrpfxm;aom EsLuvD;,m;
ESihf 'k;H usnq f idk &f m tpdwt f ydik ;f ypön;f rsm;
vufeufrsm;ud&k ,l&ef BuKd ;pm;aeonfqkd
aom pGypf cJG suu f kd jiif;qdck NhJ y;D xdkpyG pf aJG jym
&Duvifwefu jrefrmEkid if t
,m;ESihf Oya'ESiq hf efu
H m; ajrmufu&kd ;D
Y siaf omqufqaH &;
a&;qdik &f mtusO;f om;rsm;vTwaf y;jcif;? rD
'D,mqdik &f mwif;usyrf rI sm;udk ajzavQmah y;
&yfuu G rf S pufcsKyo f ifNy;D aetdro f jYkdyefvmpOf ausmufeaD rmf &rf;NANJ rKd Ue,ftyk cf sKyaf &;rSL;½H;k rS jyefvnfxu G cf mG cJMh uNy;D ar31 rIrsm;aqmif&GufoGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
azmfrnf aus;&Gm ausmufx&H&yfuGufESifh acsmif;0&GmodkYoGm;aom
wmabmifvrf;ab;&Sd ukuKdú yifteD; jymawmf'aD &awmwGif
&uf eHeuf9em&DwiG f &rf;NANJ rKd UrS a&,mOfEpS pf ;D jzifh ausmufeaD rmf
aus;&GmodjYkyefvnfxu G cf mG oGm;cJah Mumif;? ausmufeaD rmf &Gmol
ppfawGNrdKU t"du½kPf;jzpfyGm;
vludk;OD;tm; ppfaq;vsuf&Sd
vTwx f m;Ny;D jzpfaMumif;? xdu
h nf[k od&
udak xmufyahH eonf[k pGypf aJG zmfjycJo
od&Y k mwGif Zefe0g&Dvu px&dww
owif;pmESijhf yKvyk af om awGUqkaH r;jref;
h nf/
f ik d ;f rf
qdck surf sm;onf tajctjrpfr&S[
cJhaMumif; od&onf/
Ny;D cJo
d k ajymqdk
e,l;a,muf? ZGef 5 ¤if;tm; trnfrodvrl sm;u "m;jzifx h ;kd owfonfjh zpfpOfjzpf &Gmom;rsm;xHoYdk &cdik jf ynfe,f vrf;yef;qufo, G af &;0efBu;D &cdik jf ynfe,f ppfawGNrKd U puf½pkH &k yfuu G v f rf;xdy&f dS vuf
ukvor*¾zUHG NzKd ;a&;tpD yGm;cJhaMumif; od&onf/ OD;ausmcf ifu axmufyahH iG usy1f 0ode;f ? roDwmaxG; ema&; zuf&nfqik d w f iG f ZGe3f &uf nae5em&D10rdepfu atmifausmpf ;kd
tpOf UNDPonf jrefrmEdik if H
tay: yHkrSefjyefvnfítul
tqdyk gvlowfru I kd ausmufeaD rmf&pJ cef;rS y-23^2012
jypf rIqikd &f mOya'yk'rf 302? 382 vlowfr?I vk,ufrjI zifh
twGuf tvSLaiG usyaf jcmufoed ;f ? jynfe,fvw
pm;vS,Of ;D oef;vIid u f ouFe;f ig;pHEk iS hf aiGusyw
T af wmfu,
f pfoed ;f wdu
kd f
Yk kd
pdppfqyJ goH;k OD;ESihf OD;atmifoef;a0 (45)ESpf tz OD;pdev
tuGu(f 6) puf½pkH &k yfuu G ?f ppfawGNrKd UwdYk aps;aumufaumuf
f ?S
a':atmifqef;pkMunf &efukefjyefa&muf&Sd or®wBuD;OD;odef;pdefudk
trIzGifhaqmif&GufcJhaMumif; od&onf/ ay;tyfcJhaMumif; od&onf/ cHonfu h pd Eö iS yhf wfoufí rauseyfojzifh pum;tajctwif
tnDay;Edik af &;twGuf tqif
oifjh zpfaeNy;D *syefEikd if rH pS wif ,if;trIEiS yhf wfoufí ausmufjzLc½dik &f w
tzGUJ onf ar29&uf eHeufyikd ;f wGif ausmufeaD rmfaus;&GmodYk
J yfzUJG rSL;ESihf ,if;jzpfpOfjzpfymG ;Ny;D ar31&uf nae3em&D 5rdepfwiG f
&cdik jf ynfe,f vHNk cKH a&;ESiehf ,fpyfa&;&m0efBu;D ? 'kw, d jynfe,f
jzpfMu&mrS atmifoef;a0u toifyh gvmaom"m;jzihf Ncrd ;f
ajcmufxu G af jy;oGm;ojzifh atmifausmpf ;kd ygoH;k OD;ESit hf zGUJ
D. rif; awGUqkcH o hJ nf/ ar 31&ufEiS hf ZGef
1&ufwiG f World Economic Forum
wyfrawmfu &mEIef;jy nfh axmufcH[k
ívkyaf qmifrnfjzpf&m xdt k pD &efuek ?f xdik ;f Edik if H AefaumufNrKd UwGif
tpOftwGuf ,ckvwGif t
aumiftxnfazmfomG ;rnf[k
a&muf&NdS y;D qufpyfowif;azmfxw
Muaom xufxuf(c)a&mh&;DS (b-OD;ausmaf omif;) b*FgvD^
k cf &hJ mrouFmolrsm;jzpf &JwyfzUJG rSL;? ausmufjzLc½dik t
wdyYk g0ifaomtzGUJ onf uG,v
f yk cf sKyaf &;rSL;ESihf c½dik &f w
f eG o f l roDwmaxG;\tokb
J yfzUJG rSL; ppfawGtrSw(f 1)&Jpcef;odYk vma&mufwidk Mf um;cJo
7em&Dcw JG iG f OD;atmifoef;a0\ZeD; a':atmifoef;jryg trsKd ;
h nf/ n usi;f yjyKvyk af om World Econo-
mic Forum odw Yk ufa&mufco hJ nhf
odwYk ufa&mufcNhJ y;D Asian Women
as the Way Forward u@wGif umuG,fa&;0efBuD; ajymMum;
tpövmrf? ausmufeDarmfawmifydkif;&yfuGuf? a&mfyD;(bqGD tm; vdu k yf gydaYk qmifcNhJ y;D ausmufeaD rmf&mG ol&mG om;rsm;ESihf orD;10OD;onf trSw(f 1)&Jpcef;odaY k &muf&v d S mNy;D ¤if;\cifyeG ;f yg0ifaqG;aEG;cJo h nf/ ZGef 2&ufwiG f pifumyl? ZGef - 4
oHwreftodik ;f t0ef;owif; trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzGUJ csKyOf uú|
a&mhygruf) b*FgvD^tpövmrf? ausmufeaD rmfwmvm&yfEiS hf aqG;aEG;cJah Mumif;? ZGe1f &uf eHeuf9em&DwiG f jynfe,f0efBu;D aysmufq;kH aeaMumif; taMumif;Mum;pOf &Jpcef;odYk vltiftm; xdik ;f Edik if H r,fv'kuo © nfpcef;odYk pifumylEikd if w H iG f ESppf OfjyKvyk af omtm&SvNHkcKaH &;qdik &f m &Se*f &DvmaqG;aEG;
&if;jrpfrsm;t& od&onf/ a':atmifqef;pkMunfonf &efuek f
[dak cs;(b-tuGuaf cs) b*FgvD^tpövmrf? ausmufeaD rmf? OD;aqmifaomtzGUJ onf ausmufjzLNrKd Uodx Yk u G cf mG cJNh y;D &dyo f mü 50OD;cefY pka0;a&muf&cdS NhJy;D wjznf;jznf; vl200ceft Y xd&v dS m oGm;a&mufum jrefrm'kuo © nfrsm; yGw J iG f jrefrmEdik if rH S umuG,af &;0efBu;D Xme? jynfaxmifp0k efBu;D 'kw, d Akvd f
tar&duefEiS hf Oa&myZkef NrKd UodY k ZGef 3&uf eHeufyik d ;f ujyefvnf
wmvm&yfwo Ykd ;kH OD;tm; ac:,lppfaq;cJah Mumif; od&onf/ roDwmaxG; towfc&H rIEiS yhf wfoufí ausmufjzLNrKd Ue,f onf/ xdo k v Ykd t l rsm;pka0;aepOf n7em&D45wGif ppfawGNrKd U ESiafh wGUqkcH o hJ nf/ csKyBf u;D vSrif;u jrefrmEdik if \ H jyKjyifajymif;vJa&;vkyaf qmifaeaom or®w
wdo Yk nf jrefrmEdik if t H ay: uefY a&muf&SdcJhaMumif; od&onf/
ppfaq;csut f & aoqH;k ol roDwmaxG;rSm oajyacsmif; vli,ftzGUJ ESihf aqG;aEG;yGjJ yKvyk cf ahJ Mumif;? xdo k aYkd qG;aEG;&mwGif e,f &cdik w f ikd ;f &if;om;rsm; wd;k wufa&;ygwDOuú| OD;atmifjr a':atmifqef;pkMunfEiS t f h wl OD;ode;f pde\ f tpDtpOfrsm;udk jrefrmhwyfrawmfrS &mEIe;f jynfah xmufcyH gaMumif;
owfcsurf sm;ajzavQmv h mcJNh y;D a':atmifqef;pkMunfonf
aus;&GmrS ausmufeaD rmfaus;&GmodYk pufcsKyo f if&ef aeYpOfomG ; w&m;cHrsm;tm; tcsed rf qGb J J xda&mufonfjh ypf'Pfrsm;csrw S f ausmu f OD;atmifoef;a0rSm rdrw d yYkd gwD0ifwpfO;D jzpfNy;D ,if; OD;cGeo f mjrih?f a'gufwma':i,fi,f? ZGef 2&ufwiG f ajymMum;cJo h nf[k od&onf/
aemuf tjcm;Edik if rH sm;rSvnf; arv 29&ufrS ZGev f 2&uftxd
jrefrmEdik if \ H zGUH NzKd ;a&;twGuf a&mufonfukd xufxuf(c)a&mh&;DS u awGUjrifNy;D rde;f r,l&ef oGm;rnfjzpfaMumif;? w&m;pD&if&mü w&m;½H;k wGif vltyk pf rk sm; tm; rdr&d mS azGomG ;rnfjzpfaMumif; ajymqdck o hJ nft h wGuf vlpk a':pE´mrif;ESihf OD;pd;k 0if;wdv Yk nf; jynfaxmifp0k efBu;D u vTwaf wmfxo J aYkd &muf&adS eaom wyfrawmfom;
xdik ;f Edik if oH Ykd 5&ufMumc&D;pOftjzpf
tultnDay;&efqE´&ad S eaMumif; vdt k yfonfah iG&&Sad &;twGuf roDwmaxG; 0wfqifxm;onfh rjzpfap&eftwGuf 0dik ;f 0ef;xde;f odr;f ay;Mu&ef aqG;aEG;ajym uGJNy;D atmifoef;a0\ZeD; a':atmifoef;jrwd&Yk pJ cef;rS jyef jyefvnfvu k d yf gvmaMumif;od&onf/ ud, k pf m;vS,f 25&mcdik Ef eI ;f \ta&twGuu f kd tem*wfumvwGif avQmch sEikd f
oGm;a&mufcjhJ cif;jzpfonf/ ar 30
od&onf/ jrefrmEdik if t H m; Edik if H vuf0wf&wemypön;f rsm;udk &,lvo kd jzifh a&mfy;D ESihf [dak cs;wdYk Mum;cJah Mumif;? jypfru I sL;vGecf MhJuaom w&m;cHo;kH OD;tm; pepf vnfxGufcGmoGm;MuaMumif; od&onf/ &ufwiG f r[mcsKd i&f adS &TUajymif;vkyf zG,f&Sdonf[kajymMum;cJhonf/
wum&ifciG w f iG ;f jyef0ifa&muf ESpOf ;D wdt Yk m; ac:aqmifum tcif;jzpfae&mteD;&Sd ukuKdú yifrS wusppfaq;azmfxw k v f suf w&m;Oya'ESit hf nD xda&muf n9em&DwiG f trSw(f 1)&Jpcef;a&SUwGif vltiftm;300 jrefrmEdkifiHodkY xkt d ajymif;tvJvyk af qmif&eftwGuf tcsed , f &l vdrfhrnfjzpfaMumif;?
om;rsm;ESiv f h nf;aumif;? ar31&uf
a&;twGuf *syefEikd if t H aejzifh apmifq h ikd ;f aecJah Mumif;? tcif;jzpfonfah eYwiG f roDwmaxG; aomjypf'Pfcsrw S Ef ikd af &; aqmif&u G v f su&f adS Mumif; od&onf/ cefY jyefvnfpak 0;a&muf&v dS mMujyef&m OD;atmifjrausmu f jyefvnfa&muf&Sdvmaom odaYk omf wif;usyaf omjy|mef;csuw f pf&yfr[kwfaMumif; qufvufajymMum;
wGif prGwpf cGeaf 'o&Sd ,m,Dywfpf
wpfO;D wnf;jyefvmpOf "m;jzifah xmufí awmpyfxo J Ykd ayGUzuf rGwfpvifukvm;vlrsdK; 10OD; OD;atmifoef;a0tm; ac:aqmifay;rnfjzpfaMumif;ESihf vlpck JG a':atmifqef;pkMunftm;
jrefrmEdik if zH UHG NzKd ;a&;tultnD ydkYxkwfay;a&;½kH;odkYvnf;aumif;? cJoh nf/
ac:,lNy;D om;r,m;tjzpf wpfa,mufwpfBurd pf jD yKusiu hf m towfcH&rI pkHkprf;ppfaq;vsuf&Sd Mu&efajymojzifh xGucf mG oGm;Muonf/ n10em&Dausmw f iG f &efukefavqdyfwGifawGU&pOf/
twGuf UNDPrS tpysK;d vkyf jynfaxmifp0k efBu;D u quf
aqmifomG ;rnf[k arQmv f ifxh m; vnfyif;tm; "m;jzifv h ;D S jzwfcMhu
J aMumif;? roDwmaxG; 0wfqif ZGe3f &uf eHeuf6em&DwiG f awmifuw k Nf rKd Uay:&Sd vlpnf &cdik wf ikd ;f &if;om;rsm;wd;k wufa&;ygwD Ouú| a'gufwmat;
xdik ;f 0efBu;D csKyw f EYkd iS v
fh nf;aumif; Photo:D.Min
]]tar&duefjynfaxmifpkESih f vufajymMum;oGm;&mü oifah vsmf
xm;onfh trfpaD &TqBJGuKd ;tygt0if a&Txnfypön;f ig;rsKd ;tm; um;aomae&mrsm;wGif arv28&ufu ausmufeaD rmfaus;&Gm armif? jynfe,fpu kd yf sKd ;a&;ESiahf rG;jrLa&;0efBu;D OD;ausmo f ed ;f wdYk
aMumif; od&onf/
jrefrmEdkifiHtMum; aomtcsed af &mufvQif rdrw d Ydk xdt
k
ukvor*¾&dS UNDPqdik f
&m *syefEdkifiHtNrJwrf;rpf&Sif
tzGUJ onf oufqikd &f mEkid if rH sm;
,laqmifcJhaMumif; od&onf/
,if;jzpfpOftay:tajccHí rvdv
y#dyu©rjzpfymG ;apa&;twGuv
k m;tyfaomvlrsKd ;a&;
f nf;aumif;? w&m;cHrsm;tay:
tkypf o k ajyacsmif;aus;&Gmae roDwmaxG;tm; &ufpufpmG
apmfum;cHc&hJ aomjzpfpOfEiS yhf wfoufí aoqH;k ol\"mwfykH
ESihf rGwpf vifuv k m;rsm;\ &cdik t f rsKd ;orD;rsm;tm; &nf&, G f
&Jpcef;odaYk &muf&v
jrausmu
dS mNy;D n10em&D40rdepfcefw
f atmifoef;a0tm; &Jpcef;odaYk c:,lvmNy;D vlpck JG
Mu&efajymqdak omfvnf; vltyk pf rk uGb
Y iG f OD;atmif
J J n10em&D55rdepfcefY
pifumylwGifusif;yrnfU jrefrmzdk&rf 2012 qufqaH &;udvk nf;
ajymif;tvJrsm;udk vkyaf qmifomG ;
rnf[q k o
Edik if \
kd nf/
H EsLuvD;,m;tpDtpOf
BuD;rm;aomppfa&;
ESihf tvGwo
UNDP\ tultnDay;a&;
uefo
f abmawGUqHNk y;D