Thanks to visit codestin.com
Credit goes to www.scribd.com

0% found this document useful (0 votes)
24 views83 pages

Straatintimidat Ie

Discrimination in the workplace

Uploaded by

natymijares
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
24 views83 pages

Straatintimidat Ie

Discrimination in the workplace

Uploaded by

natymijares
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as DOCX, PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 83

Straatintimidat

ie
Percepties van angst en ongemak met
betrekking tot straatintimidatie wat
betreft vrouwen, mannen en de
LGBTQIA+ gemeenschap.

Profielwerkstuk Natalia Mijares


Comenius college Julia Bruijning
14 Januari 2022 Inhoudsopgave Suzanne van Riel
5H3 Imme de Wijs

1
Inleiding

o Onderzoeksvragen 5
o Hypothese 5
o Voorwoord 6
o Methodologie 7

Hoofdstuk 1: De aard van straatintimidatie

1.1 Wat houdt straatintimidatie in? 9


1.2 Hoe en waarom is straatintimidatie een voortdurend probleem in onze 12
samenleving? 14
1.3 Wat zijn de gevolgen van straatintimidatie? 16
1.4 Hoe ervaren mensen die deel uitmaken van de LGTBQIA+
gemeenschap straatintimidatie? 19
1.5 Welke zelfverdedigingsmiddelen zijn er?

Hoofdstuk 2: Uitbreiden en vergelijken

2.1 Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en andere 23


Europese landen?
2.2 Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en 25
derdewereldlanden?
2.3 Hoe groot is het verschil tussen vrouwen en mannen met betrekking 27
tot straatintimidatie?

Hoofstuk 3: Instellingen, onderwijs en autoriteiten

3.1 Moeten er voorlichtingen zijn op scholen? 30


3.2 Zijn er “safety” instellingen tegen straatintimidatie en wat doen deze? 31
3.3 Wat doen autoriteiten eraan om mensen zich veilig te laten voelen op 34
straat? 38
3.4 Samenvatting interview met wijkagent van Hilversum. 39
3.5 Samenvatting interview met stichting ‘Stop Straatintimidatie’. 40
3.6 Samenvatting interview met docent frans.

Samenvatting
2
o Probleembeschrijving 42
o Methoden 42
o Resultaten 43
o Conclusie 49
o Discussie 50

Bijlage

o E- mails 52
62
o Interviews
75
o Enquête
77
o Enquête resultaten
86
o Plan van aanpak 90
o Logboek 93
o Reflectie 97
o Bronnenlijst

Inleiding
Introductie naar wat straatintimidatie is,
onze visie en onderzoek.

3
Onderzoeksvragen

Hoofdvraag:
o Hoe vaak komt straatintimidatie voor in Nederland?

Deelvragen:
o Wat houdt straatintimidatie in?
o Hoe en waarom is straatintimidatie een voortdurend probleem in onze
samenleving?
o Komt straatintimidatie veel voor in Nederland?
o Wat zijn de gevolgen van straatintimidatie?
o Hoe groot is het verschil tussen mannen en vrouwen met betrekking tot
straatintimidatie?
o Hoe ervaren mensen die deel uitmaken van de LGTBQIA+ gemeenschap
straatintimidatie?
o Welke zelfverdedigingsmiddelen zijn er?
o Wat doen autoriteiten eraan om mensen zich veilig te laten voelen op
straat?
o Zijn er safety-instellingen tegen straatintimidatie en wat doen deze dan?
o Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en andere
Europese landen?
4
o Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en
derdewereldlanden?
o Moeten er voorlichtingen zijn op scholen?

Hypothese:
o Straatintimidatie komt vaker voor bij vrouwen en de LGBTQIA+
gemeenschap dan bij mannen.

Voorwoord

Wij begonnen met brainstormen over het onderwerp. Wij hebben ervoor
gekozen om ons profielwerkstuk uit te werken over het onderwerp
‘straatintimidatie’. Sommige meiden uit onze groep hebben hier ervaring
mee en wij vinden dat hier niet genoeg aandacht aan wordt gegeven.

Straatintimidatie heeft betrekking op veel mensen. Het gaat namelijk over


mannen, vrouwen en de LGTBQIA+ gemeenschap, ongeacht leeftijd.
Straatintimidatie begint namelijk al vanaf een ontzettend jonge leeftijd. De
meeste vrouwen komen er voor het eerst mee in aanraking als ze ongeveer
13 jaar oud zijn.

Wij begonnen met het opzoeken van informatie over het onderwerp en
daarbij het bedenken van deelvragen. Toen zijn wij begonnen met de
taakverdeling. Elke week hebben we deadlines voor onszelf gesteld en
hebben elkaars werk doorgelezen om er feedback op te geven. Ook heeft
mevrouw Schaafsma, onze profielwerkstukbegeleider, ons hier goed bij
geholpen. Wij volgden bijna altijd goed ons schema en hielpen elkaar waar
dit nodig was.

Ook hebben wij drie interviews afgenomen met Sander Pardieck, Mevrouw
van Waarden-Schoonenberg en de stichting ‘Stop Straatintimidatie’. Sander
Pardieck is een wijkagent in de gemeente Hilversum. Hij heeft ons veel
geholpen en dit hebben we goed kunnen gebruiken in ons profielwerkstuk.
Mevrouw van Waarden-Schoonenberg maakt deel uit van de LGTBQIA+
gemeenschap en zij heeft ook ervaring met straatintimidatie. De stichting
‘Stop Straatintimidatie’ hebben wij ook kunnen interviewen over dit
onderwerp en hun mogelijke oplossingen hiervoor. Wij willen al deze mensen
enorm bedanken voor hun deelname aan ons profielwerkstuk.
5
Julia Bruijning, Suzanne van Riel, Natalia Mijares en Imme de Wijs
Hilversum, 13 december 2021

Methodologie

Wij hebben onderzoek gedaan door middel van enquêtes, interviews,


onlinebronnen, ervaringen en beroep op autoriteiten. Aan het begin van ons
onderzoek hebben wij een enquête samengesteld en deze verspreid onder
alle leerlingen van stichting CVO, ouders en andere kennissen. Hier hebben
we in totaal 143 antwoorden op ontvangen.

Ook hebben wij drie interviews afgenomen. Het eerste interview hebben wij
afgenomen bij Mevrouw van Waarden-Schoonenberg. Zij is onderdeel van de
LGTBQIA+ gemeenschap. Wij waren erg benieuwd naar haar ervaringen met
straatintimidatie. We wilden weten of het de aandacht trekt van de daders
als ze mevrouw van Waarden-Schoonenberg hand in hand zien lopen met
haar vrouw. Het tweede interview dat wij hebben afgenomen, was met de
stichting ‘Stop Straatintimidatie’. Wij hebben verschillende vragen kunnen
stellen over de stichting zelf en hun meningen gevraagd over hoe
straatintimidatie aangepakt zou moeten worden. Deze stichting onderneemt
ontzettend veel tegen straatintimidatie en hun kennis was dus ook
ontzettend groot. Het derde interview dat wij hebben mogen afnemen was
met een wijkagent van Hilversum, Sander Pardieck. Hij kon ons veel vertellen
over welke gevallen van straatintimidatie veel of juist weinig voorkomen in
de gemeente Hilversum. Aan alle interviews hebben wij veel gehad en deze
kennis hebben wij in het beantwoorden van de deelvragen goed kunnen
toepassen.

In online bronnen is ook veel informatie te vinden over straatintimidatie.


Deze gaan dan vooral over vrouwen en over de LGTBQIA+ gemeenschap. Er
staat minder informatie online over straatintimidatie bij mannen. De
statistieken laten dit dan ook duidelijk zien. Door al deze
onderzoeksmethodes toe te passen, kunnen we genoeg onderzoek doen om
al onze deelvragen en onze hoofdvraag goed te kunnen beantwoorden.

6
Hoofdstuk 1
De aard van
straatintimidatie

1.1 Wat houdt


straatintimidatie in?

Straatintimidatie is iets wat ontzettend veel gebeurt, maar weinig wordt


opgemerkt. Straatintimidatie is het fysiek of verbaal lastigvallen van een
persoon in een openbare ruimte. Nafluiten valt hier ook onder. Nafluiten
gebeurt bij veel jongens en meiden vanaf 15 jaar 1. De politie had in 2018 een
boete op straatintimidatie staan van 190 euro als ze dit tegenkwamen 2. De
boete bestaat nu niet meer. Nafluiten kan zeer vervelend zijn als je als
jongere alleen over straat fietst. Veel jongeren voelen zich dan onveilig en
geïntimideerd. Nafluiten wordt ook wel catcalling genoemd. Catcalling staat
dan ook bekend als het maken van ongepaste seksuele opmerkingen die
1
https://www.seksueelgeweld.be/straatintimidatie
2
https://www.gva.be/cnt/dmf20170920_03083617
7
vaak naar jonge meiden worden geroepen. Nafluiten of catcalling wordt door
vrouwen meestal ook niet gezien als een compliment 3.

Staren is een andere vorm van straatintimidatie. Dit is het lang kijken naar
iemand zonder je zicht van de persoon af te halen. Veel mannen en vrouwen,
waaronder mensen van de LGTBQIA+ gemeenschap, voelen zich hierbij
ontzettend ongemakkelijk4. Of deze straatintimidatie ook nog eventuele
gevolgen heeft, is niet te voorspellen. Vaak blijft het bij staren, maar soms
gaat het verder in bijvoorbeeld betasting of verkrachting . Kleding speelt hier
ook een grote rol bij. Als meiden of vrouwen kleding aan hebben waar hun
ronde vormen in worden benadrukt, zullen ze eerder last hebben van
starende mensen. Sommige mensen vinden dat meiden of vrouwen die deze
kleding dragen aandacht vragen en praten daarmee het staren goed. Staren
maakt veel mensen nerveus en ze worden bang voor de eventuele
vervolgen.

Op straat zijn er ook mensen die agressief om seks vragen door te roepen of
seksuele gebaren te maken. Dit laatste kunnen ze doen door seksuele
bewegingen te maken of hun geslachtsdeel te laten zien. Veel mensen weten
na straatintimidatie niet wat ze moeten doen en zijn erg geschrokken. Het
laten zien van een geslachtsdeel noemen ze dan ook schennispleging 5. Hier
kan iemand aangifte tegen doen, zodat de politie hiertegen actie kan
ondernemen. De mensen die dit doen, worden ook wel potloodventers
genoemd6.

Het volgen van mensen komt vaak voort uit in eerste instantie fluiten,
catcalling, naroepen, staren en seksuele gebaren maken. Iemand volgen
maakt veel mensen bang. Dit is dan ook een vorm van stalken. Stalken is
strafbaar in Nederland. De consequentie van stalken hangt af van de
situatie7. Als de daders van het stalken verder gaan, kan dit leiden tot
betasting. Dit is het aanraken van een persoon zonder zijn of haar
toestemming. Als er sprake is van iemand gedwongen naakt krijgen zonder
betasting, dan kan de dader een gevangenisstraf van 2 weken tot 6
maanden krijgen. Bij betasting zonder het aanraken van de geslachtsdelen
3
https://www.gva.be/cnt/dmf20170920_03083617
4
https://www.tilburg.nl/stad-bestuur/stad/straatintimidatie/
5
https://www.politie.nl/nieuws/2018/september/7/07-man-laat-geslachtsdeel-zien-aan-vrouwen.-slachtoffer-bel-0900-8844.html
6
https://www.encyclo.nl/begrip/potloodventer
7
https://www.slachtofferhulp.nl/gebeurtenissen/stalking/straf-bij-stalking/#:~:text=De%20straf%20voor%20stalking%20loopt,contactverbod%20gebiedsverbod
%20of%20locatieverbod%20krijgen
8
kan de dader een straf van 3 tot 12 maanden in de gevangenis krijgen. Bij
seksueel binnendringen zonder geslachtsdeel en tongzoenen kan de dader
een straf van 12 tot 36 maanden gevangenisstraf krijgen. Bij seksueel
binnendringen met geslachtsdeel kan deze straf 15 tot 48 maanden zijn. Dit
geldt allemaal voor betasting van minderjarigen 8.

Veel mensen praten straatintimidatie goed, omdat ze vinden dat sommige


mensen erom vragen. Vaak wordt er dan gezegd: ‘Met het korte jurkje dat
het meisje aanhad, vroeg ze er zelf om’ 9. Dit is verkeerd. Totdat iemand
toestemming geeft, is het lastigvallen van iemand door straatintimidatie
enorm fout en ongepast. Helaas gebeurt het wel. Kleding is niet de enige
aanleiding voor straatintimidatie. Religie is hier ook een oorzaak van. Als een
meisje een jurk aanheeft dat het hele lichaam bedekt en ze een hoofddoek
om heeft, vinden mensen het een uitdaging om haar uit te lokken, zodat ze
haar lichaam laat zien.

Dan worden er soms ongepaste opmerkingen gemaakt in verband met


iemands religie10. Seksualiteit is ook een grote aanleiding. Mensen die deel
uitmaken van de LGTBQIA+ gemeenschap hebben ontzettend veel te maken
met straatintimidatie. Als de daders iemand op straat zien met een
beperking, zien ze dat als een makkelijker doelwit en komt straatintimidatie
ook voor.

In de enquête hebben ook veel mensen anoniem hun ervaring gedeeld over
straatintimidatie11. Veel mensen die de enquête hebben ingevuld, zeggen
dat groepen mannen ’s avonds naar ze fluiten, staren of ongepaste
opmerkingen maken. Helaas blijft het hier niet altijd bij en zijn er ook andere
vervelende ervaringen gedeeld met ons. Een paar voorbeelden uit de
enquête zijn: het uitlokken van vechten door het maken van opmerkingen
naar de vrouw die naast een man loopt, van de fiets aftrekken, achtervolging
op de fiets, vuistslag in iemand zijn gezicht, stalken en toeterende auto’s. Dit
zijn nog maar een paar voorbeelden van vele voorvallen.
8
https://www.zedenadvocaat.nl/straffen-seksueel-misbruik-van-minderjarigen/
9
https://www.trouw.nl/nieuws/schaars-gekleed-dan-vraag-je-erom~b8676ebf/
10
https://slachtofferwijzer.nl/nieuws/straatintimidatie-wat-is-het/#:~:text=Een%20algemene%20definitie%20van%20straatintimidatie,plaatsvindt%20in%20de
%20openbare%20ruimte.&text=Iedereen%20kan%20straatintimidatie%20overkomen%2C%20vaak,seksuele%20geaardheid%20of%20een%20beperking.
11
https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/builder
9
1.2 Hoe en waarom is straatintimidatie een voortdurend probleem
in onze samenleving?

Straatintimidatie is een ernstig en wijdverbreid probleem. Het is overal. Het


sluit geen enkel ras, geslacht of leeftijd uit. Zo gaat het nu al honderden
jaren. Maar waarom is dit het geval? Hoe komt het dat straatintimidatie zo
lang een probleem is gebleven in onze samenleving? Wie laat dit gebeuren?
Veel kinderen beseffen zich niet dat straatintimidatie aanwezig is. Wij
hadden in de enquête gevraagd welke opties er volgens hen moeten komen
om straatintimidatie tegen te gaan (figuur 36). 12 Hierop antwoordden 10
mensen ‘betere opvoeding’. 15 mensen antwoordden ‘aandacht op school’.
Veel mensen denken dus dat het ligt aan de opvoeding. Kinderen zijn er
namelijk op een jonge leeftijd niet van bewust dat wij met zijn allen te maken
hebben met straatintimidatie. Als ouders hun kinderen zo opvoeden dat er
duidelijk wordt aangegeven dat straatintimidatie niet goed is, dan zou
straatintimidatie waarschijnlijk ook minder worden. Ook denken veel mensen
dat het zou helpen als er meer aandacht aan gegeven zou worden op
scholen. Er wordt nu op scholen namelijk helemaal niet gepraat over
straatintimidatie, waardoor sommige kinderen ook geen idee hebben dat
straatintimidatie bestaat. Hierover wordt meer verteld in een andere
deelvraag.

Figuur 37, welke opties moeten Figuur 38


er volgens jou komen om
straatintimidatie tegen te
gaan?
12
https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/builder

10
Wij hadden in de enquête (figuur 37) ook gevraagd wat men denkt dat de
grootste reden is van straatintimidatie. 13 Hierop antwoordden de meeste
mensen dat de grootste reden ‘stoer doen’ is. Dit heeft ook weer te maken
met opvoeding. Sommige kinderen leren bijvoorbeeld van jongs af aan dat
jongens niet horen te huilen. Als je dit meekrijgt in je opvoeding, dan moet je
voor je gevoel altijd flink blijven. ‘Stoer doen’ is daar een gevolg van. Mensen
willen indruk maken.14 Bijvoorbeeld als jongens in een groep op straat lopen.
Een jongen begint te fluiten en dingen te roepen naar een meisje. Dit zou hij
veel sneller doen in een groep, dan wanneer hij alleen over straat zou
lopen.15

Straatintimidatie heeft grote gevolgen. Het voorbeeld wat hierboven staat


uitgelegd kan er voor zorgen dat een meisje nooit meer alleen over straat
mag lopen. Dat meisje heeft dan dus ook minder vrijheid. De stichting ‘Stop
Straatintimidatie’ zegt ook in een document dat vrouwen op lange termijn
negatieve psychosociale gevolgen kunnen hebben als gevolg van
straatintimidatie.16 De angst die mensen opbouwen doordat ze
straatintimidatie meegemaakt hebben, is echt niet normaal.

1.3 Wat zijn de gevolgen van straatintimidatie?

Straatintimidatie is iets waar veel mensen ongemakkelijk en bang van


worden. Helaas blijft het niet altijd alleen bij intimidatie. Soms gaat het net
een stap verder. Er zijn hierbij dan ook meerdere mogelijke vervolgen zoals
verkrachting, aanranding, trauma of simpele gedragsaanpassingen. Dit zijn
aanpassingen aan het gedrag van iemand door bijvoorbeeld trauma. Dit zijn
ontzettend heftige en vervelende gevolgen voor iedereen die in aanraking is
gekomen met straatintimidatie.
13
https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/builder
14
https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/142283-waarom-willen-we-stoer-zijn.html
15
https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/142283-waarom-willen-we-stoer-zijn.html
16
https://straatintimidatie.nl/wp-content/uploads/2020/06/informatiedocument-stichting-stop-straatintimidatie.pdf

11
Tijdens straatintimidatie kan de dader gewelddadig worden of iemand ergens
heen lokken. Dan kan verkrachting plaatsvinden. Verkrachting is één van de
gevolgen die nog wel voorkomt. Naar schatting zijn er jaarlijks wel 100.000
mensen in Nederland die worden verkracht.17 Verkrachting is het seksueel
binnendringen zonder toestemming. De slachtoffers van verkrachting
hebben vaak veel moeite om iemand, na deze ervaring, nog te vertrouwen
met hun lichaam. 10 tot 18% van de slachtoffers krijgen PTSS 18. Dit is het
Post Traumatisch Stress Syndroom. Het herstel hiervan duurt heel lang en
voor veel mensen is dit ontzettend vervelend om mee te maken. Gelukkig
zijn er wel veel instellingen die helpen met het herstel van PTSS.

Aanranding en verkrachting zijn beide gevolgen van straatintimidatie.


Verkrachting is het binnendringen van iemand zijn lichaam zonder
toestemming. Aanranding is ook het aanraken van iemands lichaam, maar
dan zonder het binnendringen van het lichaam. Aanranding is net als
verkrachting strafbaar19. Aanranding en verkrachting zijn beide erg
vervelend en dit kan leiden tot trauma’s. Dit kan zich uiten in de vorm van
bijvoorbeeld nachtmerries, flashbacks of nerveus worden als je op een
bepaalde plek bent of in een bepaald moment. Hiervoor zijn instellingen die
je kunnen helpen van deze trauma’s af te komen. Voorbeelden van deze
instellingen zijn: Psychotrauma Diagnose Centrum, Stichting Centrum 45,
Stichting Voor Ons, Slachtofferhulp Nederland en Centrum Seksueel
Geweld . Je kan bij veel van deze instellingen anoniem praten met een
20

expert. Dit helpt ontzettend veel mensen.

Simpele gedragsaanpassingen zijn de meest voorkomende gevolgen van


straatintimidatie21. Gedragsaanpassingen zijn veranderingen aan gedrag
door een vervelend voorval. Dan kan iemand ervoor kiezen om zich anders
te kleden of om zich anders te gedragen. Mensen kunnen zich ook onveilig
voelen en zich daarop voorbereiden om te voorkomen dat het nog een keer
gebeurt. Veel mensen doen alsof ze bellen, lopen niet langs een bepaalde
plek, fietsen ’s avonds niet alleen of nemen een zelfverdedigingsmiddel mee
als ze de straat op gaan. Dit zijn allemaal gevolgen van straatintimidatie 22.
Mensen gaan zich er onveilig door voelen. Veel mensen voelen zich
genoodzaakt om zich hierop voor te bereiden, zodat ze veilig thuis komen.

Er zijn zo ontzettend veel gevolgen van straatintimidatie. Veel gevolgen zijn


klein, maar ze hebben toch veel effect. Ook zijn er grotere, nare ervaringen

17
https://www.amnesty.nl/seksueel-geweld-in-nederland
18
http://www.mandala.be/traumaverwerking/verkracht.html
19
https://www.blauwemaan.nl/2019/05/verkrachting-of-aanranding-wat-is-het-verschil/#:~:text=Het%20verschil%20tussen%20de%20beide,zijn%20in
%20Nederland%20altijd%20strafbaar.
20
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-na-een-verkrachting-of-aanranding/#tab-id-5
21
http://www.mandala.be/traumaverwerking/traumaverwerking.html
22
http://www.mandala.be/traumaverwerking/safe_place.html
12
opgelopen door mensen als gevolg van straatintimidatie. Hier kan je slecht
aan ontkomen. Wel wordt er veel hulp aangeboden waarbij mensen leren om
te gaan met deze vervelende trauma’s.

1.4 Hoe ervaren mensen die deel uitmaken van de LGTBQIA+


gemeenschap straatintimidatie?

Straatintimidatie heeft een effect op veel verschillende mensen. De


LGTBQIA+ gemeenschap valt hier ook onder. De afkorting LGTBQIA+ staat
voor: Lesbisch, Gay, Transgender, Bi-seksueel, Queer, Intersekse en
Aseksueel. Er wordt van lesbisch gesproken als er twee vrouwen bij elkaar
zijn en Gay houdt in dat twee mannen samen zijn. Transgenders zijn mensen
met een geslacht waar ze niet mee geboren zijn. Bi-seksueel houdt in dat je
zowel van mannen als van vrouwen houdt. Mensen die zichzelf Queer
noemen willen geen hokje in worden geduwd als het gaat om seksualiteit.
Intersekse personen zijn mensen met zowel mannelijke als vrouwelijke
geslachtsdelen. Als je aseksueel bent heb je geen interesse in seks 23.

Vrouwen die trans zijn zoeken volgens het ILGA onderzoek minder snel hulp
bij anderen als ze merken dat ze in aanraking komen met straatintimidatie. 24
In Rotterdam is er een onderzoek gedaan door de gemeente waaruit blijkt
dat veel homo’s, lesbiennes, bi-seksuelen en transgenders zich onveilig
voelen in Rotterdam. In deze gemeente is de StopApp voor deze

23
https://www.vpro.nl/lees/specials/2021/lhbtqiaplus/lhbtqiaplus-meer-dan-een-afkorting.html
24
https://www.ilga-europe.org/sites/default/files/transphobic_hate_crime_in_the_european_union_0.pdf
13
gemeenschap dan ook heel actief. Met deze app kunnen mensen aangeven
waar en wanneer er straatintimidatie bij hen plaatsvindt. 5500 vrouwen
hadden deze app in 2020 al op hun telefoon geïnstalleerd om zich zo veilig
te voelen. De makers van de app hopen dat 90% van de LGTBQIA+
gemeenschap deze app ook zal downloaden om ze te kunnen helpen in geval
van straatintimidatie25.

Bij ons op het Comenius College zijn er ook mensen die deel uitmaken van
deze LGTBQIA+ gemeenschap. Mevrouw van Waarden-Schoonenberg maakt
hier onder andere ook deel van uit. Wij hebben een interview bij haar
afgenomen, waarin wij praten over straatintimidatie en hoe zij dit ervaart als
deel van de LGTBQIA+ gemeenschap. Hier heeft ze namelijk helaas ook
ervaring mee. Ze vertelde ons dat er wel eens vervelende opmerkingen
werden gemaakt naar haar en haar vrouw. In het interview zegt ze dat ze
denkt dat, als ze geen deel was geweest van de LGTBQIA+ gemeenschap,
dat ze als vrouw nog steeds last zou hebben van straatintimidatie. Wel denkt
ze dat de LGTBQIA+ gemeenschap een groot slachtoffer is. Vooral bij
homomannen is veel sprake van straatintimidatie. Zij zegt dat dit
waarschijnlijk ligt aan de mannelijkheid die de daders willen bewijzen naar
de mannen die deel uitmaken van de LGTBQIA+ gemeenschap. De
ervaringen die mevrouw van Waarden-Schoonenberg heeft gehad, heeft
geen grote impact op haar. Wel past zij soms haar gedrag met haar vrouw
hierop aan. Zij lopen minder snel hand in hand als zij langs een groep
jongens lopen, vertelde zij tijdens het interview. Het heeft dus zeker effect
op haar.

Ook hebben wij een interview afgenomen met de wijkagent van Hilversum.
De wijkagent met wie wij hebben gepraat heet Sander Pardieck. Hij heeft ons
ook wat kunnen vertellen over in welke mate straatintimidatie gemeld wordt
als het gaat om de LGTBQIA+ gemeenschap. Volgens deze wijkagent vallen
het aantal meldingen van straatintimidatie die onderdeel uitmaken van de
LGTBQIA+ gemeenschap mee. Zijn collega’s hebben hier wel eens een
melding over gekregen, maar het gebeurt niet ontzettend veel in Hilversum.
Het percentage ten opzichte van het totaal aantal gevallen van
straatintimidatie in Hilversum is dus klein.

25
https://www.ilga-europe.org/sites/default/files/transphobic_hate_crime_in_the_european_union_0.pdf
14
In de enquête die wij afgenomen hebben zijn ook een paar vragen
beantwoord die verwijzen naar de LGTBQIA+ gemeenschap. Bij vraag 8
gaven 71 van de 143 mensen aan dat zij denken dat seksualiteit wel een rol
speelt bij straatintimidatie en 9 mensen zeiden dat zij denken dat dit alleen
het geval is als je op hetzelfde geslacht valt. Dit zijn dus ook leden van de
LGTBQIA+ gemeenschap. Bij vraag 14 vroegen wij: ‘Wie denk je dat de
grootste slachtoffers zijn van straatintimidatie?’ 78 mensen antwoordden
hierop vrouwen en 24 mensen antwoordden de LGTBQIA+ gemeenschap. De
twee grootste slachtoffers zijn dus de vrouwen en de leden van de LGTBQIA+
gemeenschap volgens 102 mensen in totaal26.

Figuur 27 en 33: grafiek van enquête vraag of seksualiteit een rol speelt bij
straatintimidatie en wie de grootste slachtoffers zijn van straatintimidatie.

26
https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/results
15
1.5 Welke zelfverdedigingsmiddelen
zijn er?

Zelfverdedigingsmiddelen is niet iets waar


je vaak over hoort, maar is zeker niet iets
onbekends. Deze middelen kunnen
gebruikt worden voor een noodsituatie, dus
bijvoorbeeld als mensen last hebben van
straatintimidatie. De bekendste ‘techniek’
die het meest bekend is bij mensen is een
sleutelring met sleutel om de vinger
doen27. Maar tegenwoordig zijn er nog vele
andere soorten zelfverdedigingsproducten
bijgekomen zoals:

o Een alarm (zie figuur 1). Hier


verwijder je een pin uit en dan gaat
er een alarm af die te horen is van
185 meter afstand.

Figuur 1

o Een ander middel dat ook toegestaan


is, is de x-marker ook wel
‘smurfenspray’ genoemd (zie figuur 2).
Het bevat een blauwe kleurstof en als je
spuit komt er een schuimige blauwe
laag op het gezicht van de belager. Dit
zorgt ervoor dat het zicht tijdelijk wordt
ontnomen. De kleurstof van de spray
trekt vervolgens in de huid en is er niet
af te wassen. De kleurstof blijft twee tot
drie dagen zichtbaar.
Figuur 2

o Een sleutelhanger met


verschillende
zelfverdedigingsmiddelen. De
27
sleutelhanger uit figuur 3 bestaat
https://www.bnnvara.nl/artikelen/zijn-er-dingen-die-je-doet-om-je-veiliger-te-voelen-op-straat

uit een alarm, raambreker en


16 fluitje. Met de raambreker zou je
jezelf kunnen bevrijden uit
bijvoorbeeld een auto waarvan
de deuren dicht zijn.
Figuur 3

o Een bijzonder
zelfverdedigingsmiddel is een
armband waar geur een grote rol in
speelt (zie figuur 4). In geval van
een noodsituatie trek je met kracht
aan de armband, hierdoor zou er
een geur vrij moeten komen. De
geur veroorzaakt een
walgingsreactie die niet gevaarlijk
28
is voor de gezondheid. De stank
Figuur 4 werkt demotiverend, afstotend en
zou tot vluchten van de dader
kunnen leiden. Uit onderzoek van
Rijksuniversiteit Groningen blijkt
dat de vieze geur seksuele
opwinding vermindert.
Als je op internet zelfverdedigingsproducten
opzoekt, komt als tweede zoeksuggestie:
zelfverdedigingsproducten vrouwen. Ook zie
je dat de zelfverdedigingsproducten een
vrouwelijk kleurtje hebben. Hieruit
concludeer ik, als klant, dat dit dus meer
wordt verkocht aan vrouwelijke consumenten. De zelfverdedigingsproducten
die hierboven staan, zijn legaal en zijn het meest bekend. Producten die je 29

niet mag gebruiken als zelfverdediging zijn onder andere:

 Stiletto’s
 Werpmessen
 Vuurwapens

28
https://www.rug.nl/gmw/psychology/news/vieze-geur-vermindert-seksuele-opwinding
29
https://indebuurt.nl/denhaag/gezondheid/bang-op-straat-dit-mag-je-doen-om-jezelf-te-verdedigen~90120/

17
Hoofdstuk 2
Uitbreiding en
vergelijkingen

18
2.1 Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en
andere Europese landen?

Wat doen andere landen als het gaat om straatintimidatie? Dit is een van de
vragen die wij onszelf moeten stellen als we proberen te begrijpen hoe we
straatintimidatie het beste kunnen aanpakken. Zo zien wij wat we wel en niet
moeten doen door te leren van de fouten of juist de goede dingen die andere
Europese landen hebben gedaan.

Als eerste moeten wij Nederland vergelijken met andere landen in Europa,
zoals België en Frankrijk om een beter beeld te krijgen van wat ze wel en
niet doen. Volgens een publiek document van de overheid is er in Nederland
geen straf voor straatintimidatie en voor seksuele intimidatie op straat 30.
Echter was er in Amsterdam en Rotterdam een sisverbod opgelegd, waarin
bepaalde vormen van straatintimidatie strafbaar waren. Toch oordeelde de
rechtbank in Den Haag dat dit verbod tegen de wet ‘vrijheid van
meningsuiting’ in ging.

In België wordt er sinds 2014 een wet tegen seksisme toegepast. 31 Elke vorm
van seksistische gebaren kunnen een boete tot maximaal duizend euro of 12
maanden in de gevangenis tot gevolg hebben. Bovendien heeft Brussel sinds
2012 boetes van 250 euro voor straatintimidatie ingesteld. Wanneer een
daad van seksuele intimidatie, zoals fluiten of schelden, wordt uitgevoerd,
zal de dader voor de rechtbank moeten verschijnen. Deze acties van de
Belgische regering is één van de redenen waarom het gebrek aan wetgeving
in Nederland over straatintimidatie alarmerend is. De Nederlandse regering
onderneemt geen actie, terwijl België beter op weg is met het oplossen van
dit probleem dan in Nederland.

In Frankrijk wordt sinds 2012 straatintimidatie bij vrouwen bestraft 32. Op


deze manier hoopt het Franse parlement een einde te maken aan het
probleem dat al tientallen jaren in Frankrijk speelde. Deze wet is alleen
gericht op vrouwen, maar niet op mannen waardoor ook het mannelijke deel

30
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-34904-3.html
31
https://igvm-iefh.belgium.be/nl/activiteiten/discriminatie/seksisme/seksismewet
32
https://www.nu.nl/buitenland/5975294/frankrijk-deelt-ruim-zevenhonderd-boetes-uit-voor-straatintimidatie.html
19
van de LGBTQIA+ gemeenschap33 niet door deze wet beschermd wordt.. In
de wet wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende vormen van
seksuele intimidatie., Hierdoor kan de strafmaat stijgen met het niveau van
het misdrijf. Een straf kan bijvoorbeeld maximaal twee jaar gevangenisstraf
zijn, inclusief een boete van dertig euro. In gevallen van een veel heftigere
daad, bijvoorbeeld wanneer het slachtoffer jonger is dan 15 jaar, wordt de
dader veroordeeld tot een gevangenisstraf van maximaal drie jaar plus een
boete van 45 euro34. Deze wet staat onder voortdurend toezicht. Daarom
worden elk jaar grote veranderingen doorgevoerd om de wet aan te passen
aan de actuele problematiek in het land. In de nieuwe wet, die is
aangenomen door de ”Assemblée Nationale”, zijn nieuwe beschermingen
tegen seksuele intimidatie op het werk of op school. Dit om slachtoffers te
helpen en de daders te straffen.

Ook in Portugal wordt straatintimidatie in allerlei vormen bestraft. Mensen


die worden betrapt, riskeren een gevangenisstraf en moeten ook een boete
van meer dan 120 euro betalen35.

Als we kijken naar alle straffen die andere landen in Europa, zoals België,
Frankrijk en Portugal, toepassen op straatintimidatie dan is het duidelijk dat
we in Nederland ver achterblijven. Straatintimidatie is een realiteit voor
duizenden mensen. Onze samenleving, overheid en scholen doen er te
weinig aan om staatintimidatie strafbaar te maken. Het is belangrijk om te
begrijpen dat deze verschillen ons land in een negatief licht plaatsen. Het is
zorgwekkend om te zien dat andere landen stappen ondernemen die wij niet
eens kunnen bedenken, omdat er onvoldoende aandacht is voor
straatintimidatie in onze pers, media en regering. Daarom moet deze
alarmerende kwestie aan het licht worden gebracht, zodat de samenleving
kan opkomen tegen straatintimidatie.

2.2 Wat is het verschil tussen straatintimidatie in Nederland en


derdewereldlanden?

Nederland lijkt in vergelijking met andere landen binnen Europa weinig actie
te ondernemen tegen straatintimidatie. Wij zijn ons ervan bewust dat in
Nederland heel weinig gedaan wordt als het gaat om slachtofferhulp en het

33
https://nieuws.marokko.nl/22581/vrouwen-naroepen-strafbaar-in-frankrijk
34
https://www.nu.nl/buitenland/5975294/frankrijk-deelt-ruim-zevenhonderd-boetes-uit-voor-straatintimidatie.html
35
https://www.economischzelfstandig.nl/actueel-ez/straatintimidatie/f4-belgi%C3%AB,-frankrijk.html

20
uiten van ervaringen hierover. Wij moeten Nederland ook vergelijken met de
acties die landen buiten Europa ondernemen om dit probleem goed te
kunnen aanpakken. Door deze landen met Nederland te vergelijken, kunnen
wij zien wat Nederland fout doet om straatintimidatie uiteindelijk te kunnen
verbeteren.

In Nederland zijn geen wetten die straatintimidatie bestraffen. Een tijd


geleden is het sisverbod ingesteld om straatintimidatie te verminderen. Deze
wet ging tegen de wet ‘vrijheid van meningsuiting’ in dus deze is snel
geschrapt. Een ander land dat niet heeft opgetreden tegen straatintimidatie
is Australië36. Straatintimidatie is veel voorkomend in Australië. Vooral tegen
vrouwen. In 2015 is in Australië een onderzoek gedaan dat weergeeft dat
87% van de vrouwen op straat lastig wordt gevallen . Australië voerde in
1984 de “Sex Discrimination Act (SDA)” in, maar dertig jaar later lijkt dit
weinig te helpen voor de slachtoffers van straatintimidatie 37. Het aantal
gevallen is sindsdien namelijk alleen maar toegenomen.

In India is er in 2016 een onderzoek gedaan dat weergaf dat 79% van de
vrouwen te maken had gehad met straatintimidatie 38. Vooral vrouwen en de
LGBTQIA+ gemeenschap lijden in India onder straatintimidatie. Zij worden op
straat uitgescholden, gevolgd door mannen, ongepast aangeraakt en
mannen die dit zien gebeuren ondernemen geen actie om dit te voorkomen
of te stoppen. Dit is een realiteit voor heel veel vrouwen en homoseksuelen
in India. Een levende nachtmerrie, want er is ook geen wet tegen
straatintimidatie in India. Slachtoffers lijden in stilte aan straatintimidatie.
Straatintimidatie is echter genormaliseerd door de Indiase overheid en de
samenleving, waardoor gewelddadige acties en ongewenste aandacht wordt
gezien als een vorm van complimenteren en verleiden.

In een land als India, dat het uiterste heeft bereikt (in negatieve zin) en waar
straatintimidatie als normaal wordt beschouwd, kan geen enkel slachtoffer
opkomen voor wat er gebeurt. Er zitten namelijk geen consequenties aan.
Australië vecht al sinds 1984 tegen straatintimidatie en dit is nog steeds
zonder resultaat. Door deze twee landensituaties te vergelijken met
straatintimidatie in Nederland, zouden wij ons moeten afvragen waar
Nederland zich in verhouding tot andere landen bevindt? Zijn wij dichter bij
India of dichter bij Australië? Of zitten wij in het midden? De uitkomst van
deze vraag zal bepalen hoeveel of hoe weinig wij moeten doen in
vergelijking met andere landen om straatintimidatie te bestrijden en een
definitieve oplossing te vinden en een einde te maken aan straatintimidatie.

36
https://stopstreetharassment.org/resources/statistics/statistics-academic-studies/
37
https://humanrights.gov.au/our-work/employers/sex-discrimination
38
https://stopstreetharassment.org/resources/statistics/statistics-academic-studies/

21
In Nederland heeft de gemeente Rotterdam een onderzoek met behulp van
een steekproef afgenomen, waarin wordt weergegeven dat 68% van de
vrouwen wel eens last heeft gehad van straatintimidatie 39. In India was dit
percentage 87% en in Australië zijn dit 90% van de vrouwen 4041. Nederland
doet het dus zeker beter dan deze landen. Deze landen zouden dus nog wat
kunnen leren van Nederland. Toch moet het percentage van Nederland nog
flink zakken.

2.3 Hoe groot is het verschil tussen vrouwen en mannen met


betrekking tot straatintimidatie?

Het is algemeen bekend dat straatintimidatie het meest voorkomt bij


vrouwen. 80 procent van de vrouwen voelt zich dan ook zeer onveilig op
straat42. Vaak wordt straatintimidatie gedaan door mannen. Toch is ook
sprake van straatintimidatie met als slachtoffer de man. Dit gebeurt wel
minder. Er zijn jaarlijks 100.000 mensen die slachtoffer zijn van aanranding,
verkrachting of misbruik. 90% hiervan zijn vrouwen en 10% zijn mannen 43.
Bij straatintimidatie, zoals staren, naroepen, fluiten, catcalling en het maken
van ongepaste gebaren, zijn er jaarlijks 470.000 slachtoffers door fysieke
intimidatie, 1.600.000 slachtoffers door non-fysieke intimidatie en bij
185.000 van deze mensen kwam non-fysieke intimidatie vaker voor. Als het
gaat om slachtoffers van seksueel misbruik, is 15% vrouwelijk en 7%
mannelijk44. Deze cijfers zijn enorm schokkend. Het valt hierbij wel op dat er
meer vrouwelijke slachtoffers dan mannelijke slachtoffers zijn. Non-fysieke
intimidatie is zo vaak voorgekomen, bij de meeste vrouwen, dat vrouwen het

39
https://nos.nl/artikel/2159349-rotterdams-onderzoek-veel-vrouwen-hebben-last-van-straatintimidatie
40
https://stopstreetharassment.org/resources/statistics/statistics-academic-studies/
41
https://stringfixer.com/nl/Cat_call
42
https://reportersonline.nl/straatintimidatie-is-een-probleem-voor-vrouwen-maar-feitelijk-een-probleem-met-mannen/
43
https://fondsslachtofferhulp.nl/statistieken-cijfers-seksueel-misbruik-nederland/
44
https://fondsslachtofferhulp.nl/statistieken-cijfers-seksueel-misbruik-nederland/
22
gaan zien als een normale zaak. Veel mensen zijn eraan gewend geraakt,
maar elke keer kunnen ze zich weer geïntimideerd voelen en onveilig.

De quote ‘do not protect your daughter, educate your son’ is ook bij veel
mensen bekend. Het gaat er bij deze quote om dat ouders hun kinderen
moeten leren om respectvol met vrouwen om te gaan. Als iedereen dit doet,
dan hoeven ouders hun dochter niet te beschermen tegen straatintimidatie.

Het verschil tussen straatintimidatie bij mannen en vrouwen is ook duidelijk


te zien bij verkrachting. 1 op de 8 vrouwen wordt namelijk verkracht, maar
bij mannen is dit 1 op de 25 45. Dit is natuurlijk nog steeds ontzettend veel.
De gemeenschap denkt dat mannen doen aan straatintimidatie bij vrouwen
om hun mannelijkheid te bewijzen tegenover hun vrienden en andere
mannen.46 Veel mannen snappen niet dat ze bezig zijn met straatintimidatie,
omdat ze catcalling bijvoorbeeld zien als complimenterend in plaats van
intimiderend. Dit doen ze dan om te laten zien dat ze een vrouw leuk of
aantrekkelijk vinden. Sommige mannen beschouwen het zelfs als flirten. Er
zijn weinig mannen die het verkeerd bedoelen, maar bij veel vrouwen komt
het wel op deze manier over.

In onze enquête hebben wij de vraag gesteld: ‘Denkt u dat geslacht een rol
speelt bij straatintimidatie?’ 85 mensen antwoordden hierop ‘ja’ en 29
mensen antwoordden hierop ‘nee’. Het merendeel denkt dus van wel 47. Het
valt ons ontzettend op dat je online veel kunt vinden over straatintimidatie
bij vrouwen en de LGTBQIA+ gemeenschap, maar dat je weinig informatie
kan vinden over straatintimidatie bij mannen. Er wordt hier dan ook minder
over gepraat. Er zijn dus veel verschillen tussen mannen en vrouwen bij
straatintimidatie. Wat het meeste opvalt, is dat straatintimidatie vaker
voorkomt bij de vrouw als het slachtoffer.

45
https://fondsslachtofferhulp.nl/programma/seksueel-geweld/
46
https://www.vice.com/nl/article/qvpw3p/waarom-zou-je-psst-meisje-naar-iemand-roepen-als-dit-vrijwel-nooit-tot-seks-leidt
47
https://my.survio.com/
23

Figuur 27 en 5: grafiek van enquête vraag of geslacht een rol speelt bij
straatintimidatie
Hoofdstuk 3
Instellingen, onderwijs en
autoriteiten

3.1 Moeten er voorlichtingen zijn op scholen?

Voorlichting op scholen over straatintimidatie is belangrijk. Veel kinderen


maken van jongs af aan straatintimidatie mee. Op zo’n moment is het handig
als kinderen weten wat ze het beste kunnen doen. Dit kunnen ze het beste
leren als ze nog jong zijn, dus op de basisschool en middelbare school. Nu
wordt er nog weinig over straatintimidatie gesproken of geleerd. Hierdoor
beseffen veel kinderen niet dat straatintimidatie bestaat. Esther Jalink zegt
dat je kinderen kunt leren wanneer iemand te dichtbij komt door oefeningen
met ze te doen48. De kinderen leren op die manier wanneer het niet meer
normaal is en je jezelf moet gaan beschermen. Dit soort oefeningen zijn
48
https://www.parool.nl/amsterdam/zo-kan-seksuele-voorlichting-ook-kinderen-kunnen-vrijuit-praten~b17f86b0/
24
ontzettend leerzaam. Voorlichting op scholen zou dus goed gecombineerd
kunnen worden met dit soort oefeningen. Daarnaast zou het handig zijn om
de kinderen aan te leren hoe je zelf omgaat met straatintimidatie en, als ze
het meemaken, hoe ze dat dan kunnen verwerken. Voorlichting op scholen
kan dus helpen om straatintimidatie tegen te gaan. Voorlichting op scholen
zorgt er ook voor dat kinderen stil staan bij de gevaren op straat. Zij moeten
goed oppassen als zij op straat lopen en het liefst niet alleen lopen. De
stichting ‘Stop Straatintimidatie’ vindt het ook een goed plan en is het ermee
eens dat dit zeker kan helpen tegen straatintimidatie. Zij zeggen dat het
vaker voorkomt dat mannen vrouwen intimideren dan andersom en dat
begint dan op de middelbare school. Als we van jongs af aan laten weten dat
dit echt niet normaal is en dat mensen zich daardoor echt zich steeds minder
veilig gaan voelen op straat, zullen mensen zich steeds bewuster zijn van
wat ze doen en zal het aantal slachtoffers afnemen. Ook volgens de politie
zou voorlichting op scholen waarschijnlijk helpen om straatintimidatie te
verminderen. Door iedereen van jongs af aan de informatie te geven over
straatintimidatie, zullen dus waarschijnlijk steeds minder mensen het doen.

3.2 Zijn er safety-instellingen tegen straatintimidatie en wat doen


deze?

Als iemand straatintimidatie heeft meegemaakt, dan is het belangrijk om dit


ook te melden. Je kan dit melden bij de politie. 49 Door zo’n melding te maken,
kan de politie zien waar op dat moment straatintimidatie aan de orde is. De
politie kan dan, als het nodig is, gerichter extra maatregelen nemen in de
buurt. Je kan zien vanuit het interview (zie bijlage) dat de politie zelf geen
slachtoffers doorstuurt naar andere safety-instellingen, maar zij geeft wel
advies waar slachtoffers naartoe kunnen gaan als zij daar behoefte aan
hebben. Als je je verhaal kwijt wilt, kan je bijvoorbeeld naar stichting ‘Stop
Straatintimidatie’ gaan.50 Deze stichting probeert straatintimidatie uit te
bannen. Dit doen ze door middel van maatschappelijke discussies, politiek
draagvlak en luisterend oor. Ze geven dus de mogelijkheid aan mensen om
naar hen toe te komen en hun verhaal te delen. Deze stichting werkt niet
samen met andere safety-instellingen. Zij werken wel samen met lokale en
nationale politici, zodat er gerichter beleid komt (zie interview). Zij zijn dus
betrokken bij de beleidsmatige kant in plaats van bij de handhavende kant.
Zo kunnen mensen beter hun ervaring met straatintimidatie verwerken. Zo
zal straatintimidatie een minder grote impact hebben op de samenleving.

49
https://slachtofferwijzer.nl/nieuws/straatintimidatie-wat-is-het/
50
https://straatintimidatie.nl/
25
Ook bij de gemeente kan je een melding maken. Het verschilt per gemeente
of je een melding kan maken tegen straatintimidatie. De ene gemeente
houdt zich daar namelijk niet veel mee bezig en de andere gemeente wel.
Om de gemeente (in dit geval Amsterdam) nog een beter beeld te geven van
waar op dat moment straatintimidatie plaats vindt, kan je een melding
maken door te bellen naar 14 020. 51 Je hebt ook de Landelijke Luisterlijn. 52
De Landelijke Luisterlijn kan je dag en nacht bereiken voor als je een
luisterend oor nodig hebt. Je kan de lijn bereiken via de telefoonlijn, chat of
e-mail. Bij de Landelijke Luisterlijn kun je (anoniem) met iemand praten die
met je meedenkt en meeleeft. Een andere optie is dat je je verhaal deelt met
mensen die dicht bij je staan. Sommigen willen dit liever niet.

Je kunt ook terecht bij de hulplijn Amsterdam, de kindertelefoon, de


telefonische hulpdienst Utrecht, de stichting emotionele support en
Slachtofferhulp Nederland. Bij MIND korrelatie kun je terecht voor
(anonieme) professionele, psychische hulp. 53 Nadat je straatintimidatie mee
hebt gemaakt en handhaving een keer tegenkomt, is het ook handig om je
verhaal te delen met hen. Zo kunnen zij ook gerichter handhaven.

Sommige mensen hebben door straatintimidatie een trauma opgelopen. Op


dit moment kan je ook op veel plekken terecht zoals Interapy, Psychotrauma
Diagnose Centrum en Psychotraumacentrum GGZ Rivierduinen. 54 Als je
ouder dan 18 jaar bent, kan je naar het Psychotrauma Diagnose Centrum
gaan en als je jonger dan 18 jaar bent kan je naar Psychotraumacentrum
GGZ Rivierduinen gaan. Je kan dus tegenwoordig op veel plekken terecht om
een melding te maken als je een slachtoffer bent van straatintimidatie.
Daarbij kan je ook gelijk een omschrijving geven van de plek en de dader.

51
https://www.amsterdam.nl/straatintimidatie/
52
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-vanwege-bedreiging/
53
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-vanwege-bedreiging/
54
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-vanwege-bedreiging/

26
3.3 Wat doen autoriteiten eraan om mensen zich veilig te laten
voelen op straat?

Dat straatintimidatie in Nederland voorkomt is een feit. Landelijk cijfers over


hoe vaak straatintimidatie voorkomt, zijn echter niet bekend. Een aantal
steden hebben dit zelf wel bijgehouden. Veel mensen voelen zich nog altijd
27
niet veilig op straat. Wij wisten al dat dit een probleem is en vroegen ons af
wat de overheid hieraan doet om deze situatie te verbeteren.

Vele gemeentes hebben zelf wel onderzoeken gedaan hoeveel


straatintimidatie in hun gemeente voor komt. Zo zou Rotterdam ‘Erasmus
Universiteit’ het grootste onderzoek sinds de jaren 80 gedaan hebben 55.
Hieruit konden ze afleiden dat 40 tot 55 procent van de vrouwen in het
voorgaande jaar drie of meer keer gedragingen hebben meegemaakt, zoals:
sissen en het naroepen van seksueel getinte opmerkingen. Beledigingen
(12%) en het daadwerkelijk om seks vragen (3%) komen minder voor. De
non-verbale vormen die genoemd worden, zijn nastaren (64%), seksuele
gebaren en op een intimiderende wijze kijken 56.

Figuur 6: Gevoelens vrouwen bij gedragingen % totaal (N-


57
Uit onderzoek
1186) in Amsterdam blijkt dat 41% van de 3518 ondervraagde
mensen de afgelopen 12 maanden eens of vaker te zijn geconfronteerd met
één of meer vormen van straatintimidatie. Ook bleek uit onderzoek dat
vrouwen (51%) hier veel vaker mee te maken krijgen dan mannen (30%).
Eén van onze enquêtevragen ging over wat er gedaan zou moeten worden
om straatintimidatie tegen te gaan. Hieruit blijkt dat 31% van de mensen die
gereageerd hebben hogere straffen wil en dat 13% wil dat politie meer
ingrijpt. De meeste mensen willen wel dat er iets gedaan wordt om
straatintimidatie tegen te gaan. Zij willen dat dit niet alleen via de
autoriteiten gedaan wordt, maar ook door onder de burgers bewustwording
te creëren. De mensen die het niet wisten hadden er vaak bij geschreven dat
zij dachten dat handhaving niet mogelijk was omdat het lastig is.

55
https://nos.nl/artikel/2159349-rotterdams-onderzoek-veel-vrouwen-hebben-last-van-straatintimidatie
56
https://www.google.com/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiPpdTGlPr0AhVPhuAKHaZxBx4QFnoECAMQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.rotterdam.nl
%2Fwonen-leven%2Fstraatintimidatie%2FOnderzoek-EUR-straatintimidatie.pdf&usg=AOvVaw2Htfle1ZYMjFtL-QNagcrS

57
https://www.google.com/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjN0aSykvr0AhWBct8KHZMaARcQFnoECAMQAQ&url=https%3A%2F
%2Fassets.amsterdam.nl%2Fpublish%2Fpages%2F882220%2Ffactsheet_straatintimidatie_2018-web.pdf&usg=AOvVaw0zi4COX7QdugAlNkfAXhz0

28
45 35%
40 30%
35
25%
30
25 20%
20 15%
15
10%
10
5 5%
0 0%
Bespreekbaar Meer politie Hogere straffen Meer beveiliging Geen idee
maken, bewustword- met camera's
ing creëren

Respondenten Percentage

Antwoord Respondenten Percentage


Bespreekbaar maken, bewustwording 29 23%
creëren
Meer politie 16 13%
Hogere straffen 39 31%
Meer beveiliging met camera's 6 5%
Geen idee 35 28%

Figuur 8: tabel van enquête vraag wat er gedaan zou moeten worden om
Instraatintimidatie
2019 hebben detegen
gemeenten Rotterdam en Amsterdam een poging gedaan
te gaan.
om straatintimidatie te verminderen58. Eén van die pogingen was het
‘Sisverbod’ Hieronder viel onder meer Sissen, uitschelden en naroepen. Hier
stond een boete op van maximaal 4100 euro of drie maanden cel. Dit verbod
is gedegradeerd, omdat het niet aan de gemeenten was om de vrijheid van
meningsuiting te beperken, stelt de rechtbank.

In 2020 hebben de gemeenten Enschede en Alkmaar gezegd


straatintimidatie strafbaar te willen stellen 59. Zij waren van plan te
handhaven door middel van camera’s en het inzetten van lokagenten. Wat
op zichzelf een goed plan is, maar in de uitwerking een stuk ingewikkelder
ligt. Vooral juridisch zijn er veel haken en ogen aan het uitwerken van een
verbod, aangezien dit makkelijk teruggekoppeld kan worden aan vrijheid van
meningsuiting. Kortom, dit is hetzelfde probleem als Rotterdam en
Amsterdam hadden.

58
https://nos.nl/artikel/2315425-sisverbod-rotterdam-in-strijd-met-vrijheid-van-meningsuiting
59
https://www.nporadio1.nl/nieuws/politiek/6af25d2a-cc72-4f59-b2f0-66fc1828ad66/nieuw-verbod-op-straatintimidatie-vrouwen-kunnen-niet-veilig-over-straat

29
Door het interview dat wij hebben gehad met ‘Stichting Stop
Straatintimidatie’, hebben wij meer van het juridisch aspect mogen horen.
De stichting werkt samen met lokale en nationale politici om te zorgen dat er
een beleid komt tegen straatintimidatie. Zo hebben zij nu een nieuw
wetvoorstel aan de Tweede Kamer voorgelegd. Het wetvoorstel heet
‘seksuele misdrijven’ en in dat wetvoorstel wordt seksuele intimidatie, ook
wel straatintimidatie, strafbaar gesteld. Het nieuwe wetvoorstel zit juridisch
technisch strakker in elkaar dan het ‘sisverbod’ en het zal op nationaal
niveau gezien worden in plaats van plaatselijk niveau. Dit laatste speelt een
belangrijke rol in het mogelijk maken van een wet tegen straatintimidatie.
Het element dat straatintimidatie strafbaar gaat maken is het intimiderende
element. Een voorbeeld wat werd genoemd in het interview was: “Stel, ik
loop op straat en een man roept/sist naar mij en ik reageer daar niet op en
hij begint mij vervolgens te achtervolgen, dan is het echt intimiderend en dat
gedrag wordt dan strafbaar’.

Agent Pardieck, die wij namens de politie hebben gesproken, heeft in het
interview aangegeven dat een wet tegen straatintimidatie goed zou kunnen
werken. De stichting ‘Stop Straatintimidatie’ en de politie geven allebei aan
dat een nieuwe wet lastig wordt om te handhaven, maar dat het de situatie
zeker zou kunnen verbeteren als mensen hiervan aangifte zouden kunnen
doen. Het handhaven op straatintimidatie is ingewikkeld omdat het moet
gebeuren op een moment dat de politie het niet kan constateren. De politie
werkt op bewijs, dus ze zijn afhankelijk van getuigen en video-opnames. In
het interview is er verwezen naar de manier waarop Enschede en Alkmaar
wilden handhaven en of die manier haalbaar is voor de politie. Hier werd
aangegeven dat dat lastig is, zeker als je kijkt naar waar de politie zich nog
meer mee bezig houdt. Op basis van een soort project zou het wel mogelijk
kunnen zijn, maar dat is dan niet altijd. Het probleem ‘straatintimidatie’ is nu
nog lastig te bestraffen. Pas als het fysiek wordt, kan ertegen opgetreden
worden. Hopelijk wordt het nieuwe wetsvoorstel goedgekeurd, want dit zal
een groot verschil kunnen maken volgens zowel de stichting ‘Stop
Straatintimidatie’ als de politie.

30
3.4 Samenvatting interview met wijkagent van Hilversum

Wij hebben op 7 december 2021 een interview gehouden met professional


Sander Pardieck. Hij is een wijkagent van de gemeente Hilversum. Door
contact via de mail hebben wij dit interview kunnen regelen. In dit interview
hebben wij informatie gekregen over alle soorten straatintimidatie in
Hilversum. Er wordt verteld hoeveel slachtoffers van straatintimidatie er
maandelijks zijn en in welke mate dit zich afspeelt. Ook vertelt Sander
Pardieck hoe het proces na de straatintimidatie zich heeft afgespeeld.

Uit dit interview hebben wij onze vragen kunnen analyseren over hoe en
welke acties ons land onderneemt om straatintimidatie onder de aandacht te
brengen en te ondersteunen. Voornamelijk door de politie. Ons doel van dit
interview was om een breder beeld te krijgen van straatintimidatie in de
gemeente Hilversum.

De politieagent, Sander Pardieck, heeft ons geholpen om een duidelijker


beeld te krijgen van straatintimidatie in Hilversum. Hij hielp ons inzien dat
politieagenten bewust zijn van het probleem en het proberen op te lossen
waar kan. Hierdoor realiseerden wij ons dat de politie te weinig werknemers
heeft om dit maatschappelijke probleem goed aan te kunnen pakken.

Men kan uit dit interview afleiden dat, hoewel de politiefunctionarissen die
zich bezig houden met straatintimidatie zo goed mogelijk proberen aan te
pakken, ze soms beperkt zijn in wat ze wel en niet kunnen doen. Dit is niet
alleen vanwege de beperkte middelen die ze hebben, maar ook doordat de
politiek de wet van vrijheid van meningsuiting heeft ingesteld. Wel probeert
de politie slachtoffers te helpen met alle middelen die beschikbaar zijn.

31
3.5 Samenvatting interview met stichting ‘Stop Straatintimidatie’

Uit het interview met professional Anneke de Rond van stichting ʻStop
Straatintimidatie’ hebben wij beter kunnen analyseren hoe het juridische
aspect in elkaar zit. Dit speelt een belangrijke rol in het tegengaan van
straatintimidatie. Aangezien er eerst een wet tegen straatintimidatie nodig is
om erop te kunnen handhaven of überhaupt aangifte tegen te doen. Dit kan
dus gezien worden als één van de belangrijkste punten om straatintimidatie
tegen te gaan. Zo weten wij nu dat er een nieuwe wet bij de Tweede Kamer
is voorgelegd. Voorlichtingen op scholen wordt ook sterk aangeraden.

Dit interview was erg leerzaam en belangrijk voor ons profielwerkstuk. De


vragen die wij hebben gesteld, hielpen om onze deelvragen beter te kunnen
beantwoorden en vanuit verschillende perspectieven te bekijken. De
stichting houdt zich niet alleen bezig met het juridische gedeelte, maar ook
met het bespreekbaar maken van het onderwerp. Daarom willen wij
mevrouw de Rond, die namens de stichting ʻStop Straatintimidatie sprak,
heel erg bedanken voor haar tijd die ze aan ons heeft besteed en haar
informatie. .

32
3.6 Samenvatting interview met docent frans

Uit dit interview met mevrouw van Waarden-Schoonberg,


ervaringsdeskundige, kunnen wij verschillende dingen concluderen over
straatintimidatie. Vooral straatintimidatie bij mensen uit de LGTBQIA+
gemeenschap. Door mevrouw van Waarden-Schoonberg, zelf een lid van de
LGTBQIA+ gemeenschap, te kunnen interviewen, kunnen we nu veel beter
analyseren wat deze groep van de samenleving voelt ten aanzien van
straatintimidatie. Zij heeft straatintimidatie zelf ook meegemaakt. In het
interview geeft zij bijvoorbeeld aan dat groepen, meestal jongens, wel eens
wat naar haar en haar verloofde roepen.

Uit dit interview hebben wij geleerd hoe open de meeste mensen kunnen zijn
als het gaat om hun mening over straatintimidatie, maar dat er niet genoeg
platforms of plekken zijn om mensen te helpen hun stem te laten horen door
te praten over straatintimidatie en hun ervaringen ermee. Toch staan deze
mensen op en zoeken naar een manier om gehoord te worden, of dat nu op
school is of door onze overheid. In feite is dit bijna wel de enige manier
waarop dit probleem ooit zal worden aangepakt.

Tot slot kunnen wij concluderen dat dit interview voor ons zeer informatief
en behulpzaam was om de problemen rond straatintimidatie beter te
begrijpen. Dit interview gaf ons de kans om te spreken met iemand die het
doelwit is van straatintimidatie uit de LGTBQIA+ gemeenschap, waardoor we
een beter begrip en overzicht van het onderwerp hebben. Wij, en veel
andere mensen, steunen mevrouw van Waarden-Schoonenberg met het
opstaan tegen straatintimidatie. Wij willen haar hierbij dan ook heel erg
bedanken voor haar deelname aan ons profielwerkstuk.

33

Samenvatting
Probleembeschrijving

o Probleemstelling: straatintimidatie in Nederland.


o Doelstelling: het doel van dit onderzoek is meer aandacht geven aan
het maatschappelijke probleem ‘straatintimidatie’.
o Hoofdvraag: hoe vaak komt straatintimidatie voor in Nederland?
o Hypothese: straatintimidatie komt vaker voor bij vrouwen en de
LGBTQIA+ gemeenschap dan bij mannen.

Methoden

Als onderzoeksmethoden hebben wij interviews afgenomen en een enquête


gemaakt, zodat wij beter onze onderzoeksvragen kunnen beantwoorden. Als
eerst hebben wij de enquête rond gestuurd naar alle leerlingen van de
stichting CVO. Hierop hebben wij 143 reacties gekregen. Daarna hebben wij
drie interviews afgenomen. Het eerste interview was met mevrouw van

34
Waarden-Schoonenberg. Daarna met Anneke de Rond van stichting ‘Stop
Straatintimidatie’. Tot slot met de wijkagent van Hilversum Sander Pardieck.

Resultaten

o Hoofdvraag: Hoe vaak komt straatintimidatie voor in Nederland?

Figuur 22. In dit figuur is te zien Figuur 25. Hoe oud was u toen u
dat de hoogste staaf in de voor het eerst met straatintimidatie
diagram, 76 mensen van het te maken had? In dit figuur is te
totaal, weleens te maken zien dat de meeste mensen voor
hebben gehad met het eerst straatintimidatie
straatintimidatie. meemaken tussen de 12 en 15
jaar.

35
Figuur 28. Kent u mensen in uw Figuur 33. Wie denk je dat de
omgeving die te maken hebben grootste slachtoffers zijn van
gehad met straatintimidatie? In straatintimidatie? In dit figuur is
dit figuur is te zien dat de te zien dat volgens de enquête
meeste mensen inderdaad vrouwen en de LGTBQIA+
iemand kennen die te maken gemeenschap de grootste
hebben gehad met slachtoffers zijn van
straatintimidatie. straatintimidatie.

Figuur 36. In dit figuur is te zien


dat de meeste mensen
straatintimidatie ervaren in de
stad.

Zou u een schatting kunnen, maken hoeveel meldingen over


straatintimidatie jullie gemiddeld per maand krijgen?
- Ik denk dat als je kijkt naar de gevallen die ik net omschreven heb, het
lastigvallen van langslopende mensen door groepen jongeren, dat je dan
minimaal 1 persoon per dag gemiddeld wel hebt.

Vraag 2, interview met


wijkagent van Hilversum Sander
Kan de politie handhaven op straatintimidatie als het nog niet fysiek
Pardieck.
is?
- Dat is lastig, omdat het nog niet officieel strafbaar is gesteld. Dus wat
wij dan eerder doen, is zoeken naar iets anders. Als er een groep jongens is
die iets intimiderends doet, dan kijken we eerder naar een ander strafbaar
feit waar we wel wat mee kunnen. Dus het intimideren moet dan wel richting
een ander strafbaar feit gaan, dan kunnen we daarop handhaven. Dus

36
belediging of als het fysiek wordt, word het makkelijker voor ons om daarop
te handhaven.
Vraag 6, interview met
wijkagent van Hilversum Sander
Pardieck
Denkt u dat er een manier is om een verbod te maken dat juridisch
mogelijk is?
- Dat denk ik wel. Want uiteindelijk gaat het erom dat je gewoon
duidelijk bepaalde dingen die niet mogen omschrijft. En dat is in principe
hetzelfde als bijvoorbeeld mishandeling of met een belediging wordt het dus
heel duidelijk omschreven wat de voorwaarden zijn en wat de consequenties
zijn. Ik denk in dat opzicht dat het zeker mogelijk is om zo’n verbod zeg maar
reëel te maken.

Vraag 9, interview met


wijkagent van Hilversum Sander
Pardieck

Welke gevallen van straatintimidatie komen het meest voor? Wij


hebben het dan over catcalling, nafluiten, staren, ongepaste
seksuele opmerkingen, stalken en verkrachting.
- Ja, gelukkig verkrachting vrij weinig in ieder geval hier in Hilversum. En
nou je hebt inderdaad nafluiten. Ik denk vooral in de horeca dat het wel
vaker gebeurt. Vaak dan ook, omdat mensen bij elkaar zijn en ze in een
groep zich sterk voelen dat dit vaker voorkomt. En stalking gebeurt ook nog
wel regelmatig helaas. En ook wat ik zeg als er een groep jongens op straat
staat. Ik noem nu een groep jongens, maar het kan ook een groep mensen
zijn, mensen lastigvallen, aanspreken. Ik denk dat dat nog het meeste
voorkomt: het mensen lastigvallen op straat.

Vraag 15, interview met


Denkt u dat
wijkagent meer platforms
van Hilversum Sander en verenigingen zich zouden moeten
openstellen
Pardieck over straatintimidatie? Denk u dat dit een probleem is
dat te maken heeft met onze samenleving, overheid, waarden en
normen?
- Ja, ik denk wel dat het zeker als het om homotolerantie gaat, beter
gaat dan vroeger. Je hebt veel meer representatie. Dit wordt dus veel
normaler op dit moment om homo te zijn. Het is veel meer op tv en
programma’s en dit vind ik super interessant en goed. Dit is een goede
oplossing van het probleem. Dit moet dus zeker opengesteld worden. Hoe je
dat soort mannen moet bereiken, geen idee, maar de boodschap ‘iedereen is
wie die mag zijn’ moet zo wel worden overgebracht.

Vraag 12, interview met


37
mevrouw Waarden-
Schoonenberg van het
Comenius College
Hoe en waarom is straatintimidatie een voortdurend probleem in
onze samenleving?
Door onderzoek te doen, doormiddel van enquêtes en interviews, zijn wij
erachter gekomen dat opvoeding een grote rol speelt bij straatintimidatie. 60
Sommige kinderen, vooral jongens, krijgen vanaf jongs af aan mee dat zij
altijd flink moeten blijven.61 Dat gevoel laten zien geen optie is, zoals huilen.
Dit zorgt ervoor dat deze kinderen aan iedereen willen laten zien dat ze flink
zijn. Bijvoorbeeld doormiddel van ‘stoer doen’. 62

Hoe groot is het verschil tussen mannen en vrouwen rond


straatintimidatie? & Hoe ervaren mensen die deel zijn van de
LGTBQIA+ gemeenschap straatintimidatie?

Vanuit bronnen hebben wij kunnen afleiden dat straatintimidatie vaker


voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Er zijn namelijk jaarlijks 100.000
mensen die slachtoffer zijn van aanranding, verkrachting of misbruik. 90%
van het totaal zijn vrouwen en 10% mannen.63 En dit gaat alleen nog maar
over heftige gevolgen van straatintimidatie. Dus het verschil tussen mannen
en vrouwen met betrekking tot straatintimidatie is heel groot. Doormiddel
van het interview met mevrouw van Waarden-Schoonenberg zijn wij erachter
gekomen dat straatintimidatie een grote rol speelt bij hoe mensen, die deel
uitmaken van de LGTBQIA+ gemeenschap, zich gedragen op straat. Zij gaat
bijvoorbeeld minder snel hand in hand lopen met haar vrouw als zij langs een
groep jongens loopt.

60
https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/builder
61
https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/142283-waarom-willen-we-stoer-zijn.html
62
https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/142283-waarom-willen-we-stoer-zijn.html
63
https://fondsslachtofferhulp.nl/statistieken-cijfers-seksueel-misbruik-nederland/
38
Welke zelfverdedigingsmiddelen zijn er? & Wat doen autoriteiten
eraan om mensen veilig te laten voelen op straat? & Zijn er safety-
instellingen tegen straatintimidatie en wat doen deze dan?

Er zijn een heleboel zelfverdedigingsmiddelen. Zoals:


o Alarm
o Murfenspray
o Sleutelhanger met verschillende zelfverdedigingsmiddelen
o Armband

Gelukkig kunnen mensen zich dus tegenwoordig beter zelf verdedigen.


Autoriteiten probeerden in 2019 straatintimidatie te verminderen doormiddel
van een ‘Sisverbod’ om mensen veiliger te laten voelen op straat. 64 Dit
verbod was in de gemeenten Rotterdam en Amsterdam. Jammer genoeg is
dit verbod afgeschaft omdat het, volgens de rechtbank, vrijheid van
meningsuiting beperkt.
Door het interview met de stichting ‘Stop Straatintimidatie’ zijn wij erachter
komen dat politici nu een nieuw wetsvoorstel aan de Tweede Kamer hebben
voorgelegd. Dit wetsvoorstel heet ‘seksuele misdrijven’.

Er zijn gelukkig heel veel safety-instellingen. Zoals: 65


o Stichting ‘Stop Straatintimidatie’
o Verschillende gemeentes
o Politie
o Handhaving
o Landelijke Luisterlijn
o MIND korrelatie
o Interapy
Dit zijn nog geen eens alle safety- instellingen. Kortom, tegenwoordig kan je
op veel plekken terecht om je verhaal bijvoorbeeld te vertellen en om een
melding te maken.
Wat is het verschil van straatintimidatie in Nederland in vergelijking
met andere landen in Europa? & Wat is het verschil van
straatintimidatie in Nederland in vergelijking met derde
wereldlanden?

Het verschil tussen Nederland en België is, dat België wel een wet heeft
tegen seksisme en Nederland niet.66 Nederland had dus wel een ‘sisverbod’
in Rotterdam en Amsterdam, maar dat is afgeschaft. In Frankrijk wordt

64
https://nos.nl/artikel/2315425-sisverbod-rotterdam-in-strijd-met-vrijheid-van-meningsuiting
65
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-vanwege-bedreiging/
66
https://igvm-iefh.belgium.be/nl/activiteiten/discriminatie/seksisme/seksismewet
39
straatintimidatie bij vrouwen bestraft.67 Die doen dus ook al meer dan wij in
Nederland doen. Kortom, Nederland doet weinig aan straatintimidatie in
vergelijking tot andere Europese landen. Het verschil tussen Nederland en
Australië is eigenlijk best klein. Australië had in 1984 de ‘Sex Discrimination
Act’ ingevoerd, maar dit bleek dertig jaar later weinig te helpen. 68 Dit is dus
ook afgeschaft, net als het ‘sisverbod’ in Nederland. Ook in India hebben zij
geen wet tegen straatintimidatie.69 Het verschil tussen Nederland en India is
dus ook erg klein. Toch is bewezen dat Nederland voorloopt op India en
Australia.
Conclusie

In ons profielwerkstuk hebben wij veel onderzocht. Er zijn vergelijkingen


geweest om duidelijk het onderzoek te kunnen uitwerken. Wij hebben vanuit
verschillende perspectieven gekeken en meningen gevraagd om onze
hoofdvraag te kunnen beantwoorden: Hoe vaak komt straatintimidatie voor
in Nederland?
Uit de statistieken van onze enquête blijkt dat 67,8% van de respondenten
wel eens te maken heeft gehad met straatintimidatie. Daarnaast heeft de
wijkagent van Hilversum, Sander Pardieck, gezegd dat er minimaal 1
melding komt bij de politie per week. Dit is alleen als mensen een melding
maken, wat niet elke keer gebeurt. In de deelvraag, hoe groot is het verschil
tussen mannen en vrouwen rond straatintimidatie, hebben we ook benoemd
dat er jaarlijks 470.000 slachtoffers zijn van fysieke straatintimidatie en
jaarlijks 1.600.000 slachtoffers van non-fysieke straatintimidatie.

Kortom, straatintimidatie komt dus relatief veel voor in Nederland.


Discussie

o Hypothese: Straatintimidatie komt vaker voor bij vrouwen en de


LGBTQIA+ gemeenschap dan bij mannen.

Wij hebben bewezen dat de hypothese klopt. In de deelvraag ‘Hoe groot is


het verschil tussen mannen en vrouwen rond straatintimidatie’, hebben we
benoemd dat het percentage van straatintimidatie en seksueel misbruik veel
hoger is bij vrouwen en de LGBTQIA+ gemeenschap dan bij mannen. Ook in
de enquête zijn ze het eens met de beantwoording van de hypothese.

67
https://www.nu.nl/buitenland/5975294/frankrijk-deelt-ruim-zevenhonderd-boetes-uit-voor-straatintimidatie.html
68
https://humanrights.gov.au/our-work/employers/sex-discrimination
69
https://stopstreetharassment.org/resources/statistics/statistics-academic-studies/
40
Vraag 32, wie denk je dat de
grootste slachtoffers zijn van
straatintimidatie?
De betrouwbaarheid van de conclusie zou te discussiëren zijn. De
percentages die wij hebben gebruikt gaan niet over de hele bevolking van
Nederland. Wij hebben dus een steekproef genomen. Dit zou als
onbetrouwbaar gezien kunnen worden, omdat het echte percentage veel kan
afwijken.

Bijlage

41
E-mails
1

Figuur 9: Hier zie je de mail die wij als groep naar het mailadres van de
politie hebben gestuurd. Hiermee konden we worden doorgestuurd naar de
wijkagent Sander Pardieck.

2
42
Goedemorgen Imme,

Zojuist zag ik jouw verzoek tot contact mbt een interview.


Uiteraard zijn wij als politie bereid om mee te werken!
Wat houdt het interview precies in? En waar wordt het voor gebruikt?
Laat maar weten wat voor jullie uitkomt, dan prikken we een datum!
Kan wat mij betreft zowel fysiek als online, dus dat maakt het makkelijker.

Met vriendelijke groet,

Sander Pardieck

Hoofdagent
Lid mediateam
Figuur 10: Hierin zie je het antwoord van de Wijkagent uit Hilversum: Sander
Pardieck.

43
Beste meneer Pardieck,

Heel erg bedankt voor uw snelle reactie! Zoals in onze vorige mail stond
gaat ons profielwerkstuk over ‘straatintimidatie’. Wij proberen een zo’n
breed mogelijk beeld te krijgen over dit onderwerp. De politie speelt hier
een belangrijke rol in. Wij zijn erg benieuwd hoe jullie dit probleem zien en
hoe dit aangepakt wordt/kan worden. Het interview zal in het werkstuk
komen te staan en wij zullen de informatie die wij uit het interview halen
toepassen in ons werkstuk. Uiteraard zullen wij het interview en de
gebruikte informatie met jullie delen. De vragen die wij aan u zouden
willen stellen zijn al voorbereid en staan in het document bij deze mail.

Zou het mogelijk zijn om op dinsdag 7 december tussen 10:00 en 11:40


met u een online meeting te houden via teams of zoom? U kunt aangeven
wat voor u het makkelijkste is.

Al vast heel erg bedankt dat u mee wilt werken! Dit wordt erg
gewaardeerd.

Met vriendelijke groet,

Natalia Meijeres, Julia Bruijning, Suzanne van Riel en Imme de Wijs

Figuur 11: Hierbij zie je onze reactie op Sander Pardieck. Wij stellen een data
voor en hiervoor hebben dit afgestemd met de docenten en de
afdelingsleider. We hebben in deze mail ook een kopie van de vragen die we
heb gingen stellen toegevoegd.

44
Goedemiddag,

Dat klinkt als een prima plan :)


De vragen zal ik alvast even doornemen.
Ik zet dinsdag in mijn agenda! Teams is het makkelijkste dan.

Met vriendelijke groet,


Figuur 12: Hier zie je weer een reactie van Sander Pardieck. Het interview
wordt afgelegd op 7 december tussen 10:00 en 11:40.

45
Beste stichting stop straatintimidatie,

Wij zijn leerlingen van het Comenius College en zitten in 5 Havo. In het
eindexamenjaar maken wij ons profielwerkstuk en wij hebben gekozen
voor het onderwerp ‘straatintimidatie’. Dit is een zeer serieus onderwerp
en wij vinden het belangrijk dat er meer aandacht aan wordt geschonken.
Om zoveel mogelijk informatie over dit onderwerp te krijgen zodat wij
goed geïnformeerd zijn, nemen we interviews en enquêtes af. Aangezien
deze stichting heel veel weet over dit onderwerp vroegen we ons af of
jullie open zouden staan voor een interview. Dit zou ons ontzettend helpen
en het zal niet veel van jullie tijd innemen. Is het wellicht mogelijk om zo
spoedig mogelijk een afspraak te maken? Hebben jullie een voorkeur voor
een bepaalde datum? Door de coronamaatregelen hebben wij voorkeur
voor een online meeting. Wij zijn flexibel in onze tijden. We zouden graag
bericht hierover willen ontvangen.

Met vriendelijke groet,

Natalia Meijeres, Julia Bruijning, Suzanne van Riel en Imme de Wijs


Figuur 13: Hier zie je de eerste mail die wij hebben gestuurd naar de
stichting ‘Stop Straatintimidatie’.

46
Dag Suzanne,

Dank voor je bericht en wat goed dat jullie in je profielwerkstuk


onderzoek gaan doen naar straatintimidatie! Wij helpen natuurlijk
graag. Ter voorbereiding is het volgende document voor jullie denk ik
ook handig om goed door te
nemen: https://straatintimidatie.nl/wp-content/uploads/2020/0
6/informatiedocument-stichting-stop-straatintimidatie.pdf

Verder is een interview altijd mogelijk. Schikt morgenmiddag jullie


toevallig, rond 13:15 uur tot 13:45 uur (uiterlijk)?

Ik hoor graag. Als jullie op voorhand al de vragen gereed hebben,


dan is het altijd handig om die vooraf naar mij toe te sturen.

--
Met vriendelijke groet,
Anneke

Figuur 14: Hier zie je een mail van stichting ‘Stop Straatintimidatie’.

47
Beste mevrouw de Rond,

Wij zitten klaar voor het interview en wachtten uw belletje af.

Met vriendelijke groet,


Figuur 15: Hier zie je een mail van ons aan de stichting ‘Stop
Straatintimidatie’.

Hi Suzanne,

Mijn excuses dat ik jullie niet heb gebeld - er kwam vanmorgen een spoed
tussendoor op mijn werk. Kunnen jullie vanmiddag om 15:15 uur nog?

Vriendelijke groet,

Anneke

Figuur 16: Hier zie je een mail van stichting ‘Stop Straatintimidatie’.

48
Beste mevrouw de Rond,

Geen enkel probleem. Wij snappen het helemaal! Dat zou heel fijn
zijn als dat nog kan. U kunt mij bereiken via dit telefoonnummer:
0643884866

Met vriendelijke groet,

Suzanne van Riel en Julia Bruijning

Figuur 17: Hier zie je het vervolg van de mailwisseling tussen de stichting
‘Stop Straatintimidatie’ en ons.

10

49
Figuur 18: Hier zie je de mail waarbij we mevrouw ‘van Waarden-
Schoonenberg’ om een interview vragen.

11

50
Figuur 19: Hier zie je de reactie van mevrouw ‘van Waarden-Schoonenberg’
waarin ze een voorstel doet van 5 tijden. De afspraak zelf hebben we hierna
mondeling gemaakt.

Interview mevrouw van Waarden-Schoonenberg


Wij hebben ervaringsdeskundige mevrouw Schoonberg, frans docent op het
Comenius College, geïnterviewd. Zij maakt deel uit van de LGBTQIA+
gemeenschap. Wij hebben haar een aantal vragen gesteld om een
perspectief te krijgen van iemand uit deze specifieke gemeenschap.

1. Heeft u last gehad van straatintimidatie?


- Ja, wel eens meegemaakt maar niet heel heftig.

2. Kent u meerdere mensen met een vervelende ervaring met


straatintimidatie?
- Ja, ik hoor het wel eens vaker verhalen.

3. Zijn het voornamelijk mannen of vrouwen die veel intimideren op


straat denkt u?

51
- Ik denk dat mannen vooral andere homomannen lastig vallen en dat
het voor LGTBQIA+ vrouwen weinig uitmaakt. Voor vrouwen die alleen
zijn, gaat het veel om mannen die intimideren.

4. Welke vormen van straatintimidatie heeft u meegemaakt?


- Ik heb wel eens straatintimidatie meegemaakt als het gaat om
nakijken en opmerkingen maken. Ook toen ik met mijn vriendin over
straat liep, werden er wel eens vervelende opmerkingen gemaakt door
een groepje meiden die ‘gadver’ riepen. Dit vond ik zeer vervelend en
onnodig.

5. Heeft u emotioneel last van deze intimidatie of daar in het verleden


last van gehad?
- Nee, eigenlijk niet, maar ik ben wel bewust van dat je aandacht trekt
als 2 vrouwen en meer risico loopt. In Overvecht, waar ik woon, als we
‘s avonds een rondje liepen, gingen we minder snel hand in hand lopen
als we langs een groepje mannen/jongens liepen.

6. Denkt u dat u ook last zou hebben gehad van intimidatie als u niet
lesbisch zou zijn?
- Ja, als vrouw alleen wel. Hangt van locatie en tijd af. Ik ben wel op mijn
hoede, ook als ik alleen ben. Ik loop niet bij die groepjes in de buurt.

7. Hoe zou straatintimidatie volgens u aangepakt kunnen worden? Welke


veranderingen zou u zelf doorvoeren om dit probleem onder de
aandacht te brengen en bewustzijn en een oplossing te helpen
brengen?
- Een oplossing niet echt, maar het werkt allebei de kanten wel op.
Positief de wereld bekijken. Niet vooroordelen over woonplek en
achtergrond.

8. Wat zijn uw gevoelens en gedachten over straatintimidatie?


- Ik vind het wel heel erg als mensen bepaalde dingen niet durven (over
straat) door looks of handicap etc. Bang voor negatieve aandacht.

9. Hoe voelde u zich bij straatintimidatie en deze ervaringen?


- Toen meiden ‘gadver’ naar mij en mijn vriendin riepen, raakte het me
wel, maar het gebeurt en ik probeer mij er weinig van aan te trekken.
Blikken en naroepen is gewoon vervelend. Mijn vriendin vond deze
opmerking zeer vervelend en had er spijt van dat zij niks had gezegd.

10. Denkt u dat de LGBTQIA+ gemeenschap een van de grootste


slachtoffers is van straatintimidatie. Zo ja, waarom?
52
- Ja zeker, vooral homomannen, omdat ze bij veel andere mannen veel
uitlokken. Twee vrouwen lokt veel minder uit. In elkaar geslagen
worden gebeurt eigenlijk alleen bij homomannen of transmensen.

11. Uit statistieken blijkt dat de meeste vrouwen en LGBTQIA+


mensen te maken hebben met straatintimidatie door mannen.
Verschillende nieuwsartikelen zoals Fox News in 2014 stellen dat dit
gewoon een kwestie is van ‘laat mannen, mannen zijn'. Bent u het
eens met deze stelling? Zo ja of nee, waarom?
- Nee, natuurlijk niet. Dit impliceert dat mannen foute dingen mogen
blijven doen en meiden en andere mogen intimideren. Dit is alles
behalve waar.

12. Denkt u dat meer platforms en verenigingen zich zouden moeten


openstellen voor straatintimidatie? Denk u dat dit een probleem is dat
te maken heeft met onze samenleving, overheid, waarden en normen?
- Ja, ik denk wel dat het, zeker als het om homotolerantie gaat, beter
gaat dan vroeger. Je hebt veel meer representatie. Dit wordt dus veel
normaler op dit moment om homo te zijn. Het is veel meer op tv en
programma’s en dit vind ik super interessant en goed. Dit is een goede
oplossing van het probleem.

13. Vindt u het een goed idee om voorlichting te geven in de klassen


over straatintimidatie of denkt u dat het weinig zin heeft?
- Ja, ik denk dat dit wel handig is. Hoe meer je persoonlijke verhalen
vertelt, hoe meer het binnenkomt. Ik raad de serie ‘Dream School’
hierdoor ook aan. Alles is anders dan je denkt.

53
Vragen politie wijkagent van Hilversum – Sander Pardieck
Wij hebben op 7 December 2021 een interview gehouden met professional
Sander Pardieck. Hij is een wijkagent van de gemeente Hilversum. Door
contact via de mail hebben wij dit interview kunnen regelen. In dit interview
hebben wij informatie gekregen over alle soorten straatintimidatie in
Hilversum. Er wordt verteld hoeveel slachtoffers van straatintimidatie er
maandelijks zijn en in welke mate dit zich afspeelt. Ook vertelt Sander
Pardieck hoe het proces zich afspeelt na de straatintimidatie.

1. Heeft u veel gevallen van straatintimidatie gezien of gehoord zelf of


van andere collega’s?
- Wij hebben niet de klassieke straatintimidatie met het nafluiten veel,
maar wel intimidatie van jongeren naar langslopende mensen. Dat
gebeurt wel veel in Hilversum.

2. Zou u een schatting kunnen maken hoeveel meldingen over


straatintimidatie jullie gemiddeld per maand krijgen?
- Ik denk dat als je kijkt naar de gevallen die ik net omschreven heb, het
lastigvallen van langslopende mensen door groepen jongeren, dat je
dan minimaal 1 persoon per dag gemiddeld wel hebt.

3. De gevallen die u heeft gezien of gehoord, zijn de slachtoffers dan


vooral vrouwen of mannen?
- Het is niet echt in één hokje te plaatsen. Het verschilt heel erg. Ik denk
dat over het algemeen meer vrouwen worden lastiggevallen, want voor
jongens in een groep is een vrouw wel opvallend. Die zijn een
makkelijker doelwit, dus dan denk ik inderdaad meer vrouwen dan
mannen.

4. Wat voor soort mensen zijn meestal de daders of misbruikers?


- Wat wij vaak zien zijn vooral veel jonge mannen. Dus jongens vanaf de
leeftijd zestien tot halverwege twintig sowieso. En dan vaker in een
groep dan alleen.
5. Zijn er veel mensen die slachtoffer zijn van straatintimidatie die horen
bij de LGTBQIA+ gemeenschap omdat ze dit uiten?
- Dat valt wel mee. Ik heb er zelf nog nooit een melding over gehad, dat
iemand vanwege zijn geaardheid of identiteit er per se geïntimideerd
door werd, maar het gebeurt wel eens. In Hilversum heb ik het idee,
dat wat dat betreft, dat het niet een heel groot percentage is van het
totaal.

6. Kan de politie handhaven op straatintimidatie als het nog niet fysiek


is?

54
- Dat is lastig, omdat het nog niet officieel is strafbaar gesteld. Dus wat
wij dan eerder doen, is zoeken naar iets anders. Als er een groep
jongens is die iets intimiderends doet, dan kijken we eerder naar een
ander strafbaar feit waar wij wel wat mee kunnen. Dus het intimideren
moet dan wel richting een ander strafbaar feit gaan, kunnen wij daarop
handhaven. Dus belediging of als het fysiek wordt, word het
makkelijker voor ons om daarop te handhaven.

7. Als iemand een melding maakt en een omschrijving geeft, kunnen


jullie hier dan veel mee?
- Ja. Wat wij sowieso kunnen doen als wij zo’n melding krijgen gaan
wij als eerste naar degene die het heeft gemeld. Dan komen wij op
de lijn om te vragen wie het heeft gedaan en als wij dan naar de
aanleiding van de informatie die wij hebben gehad, daar
daadwerkelijk iemand bij kunnen krijgen, dan gaan wij in gesprek.
Op zijn minst om te kijken naar hoe het gestopt kan worden.

8. Zou straatintimidatie denkt u voorkomen kunnen worden door een


verbod? (Zoals het ‘sisverbod’ dat er was in Rotterdam en
Amsterdam.)
- Ik denk dat het goed is, dat het verbod er is. Ik denk alleen dat het
lastig te handhaven is, omdat het gebeurt op een moment en dan
moet je er al zijn op dat moment om het te constateren. Want wij
moeten uiteindelijk werken met bewijs en als het een 1 op 1 verhaal
is, is het soms gewoon helaas lastig om te bewijzen dat het is
gebeurd. Dus dan ben je weer afhankelijk van getuigen of
filmopnames. Dus het is heel mooi dat het verbod er is. Alleen is het
in de praktijk soms moeilijk om daarop te handhaven.

9. Denkt u dat er een manier is om een verbod te maken dat juridisch


mogelijk is?
- Dat denk ik wel, want uiteindelijk gaat het erom dat je gewoon
duidelijk bepaalde dingen die niet mogen omschrijft. En dat is in
principe hetzelfde als bijvoorbeeld mishandeling of met een
belediging wordt het dus heel duidelijk omschreven wat de
voorwaarden zijn en wat de consequenties zijn. Ik denk in dat

55
opzicht dat het zeker mogelijk is om zo’n verbod zeg maar reëel te
maken.

10. In Alkmaar en Enschede wilden ze straatintimidatie strafbaar


gaan stellen. Dit wilden ze gaan handhaven doormiddel van camera’s
en inzetten van lokagenten. Is dit denken jullie mogelijk?
- In de ideale wereld zeker. Alleen zijn er zoveel verschillende dingen
waar de politie en handhaving op moeten letten, dat het lastig is om
altijd overal maar te kunnen handhaven. Op basis van een soort
project denk ik dat het zeker kan, dat je je er echt gericht op inzet,
maar dat is dan natuurlijk niet 24/7. Dus het kan wel, maar niet
altijd denk ik.

11. Welke rollen vervullen jullie als er een melding is van iemand die
het slachtoffer is van straatintimidatie?
- Nou, in eerste instantie is onze rol gegevens verzamelen, gegevens
van het slachtoffer. Wat er is gebeurd. Kijken naar wat voor
strafbaar feit er is gepleegd en vervolgens ook nog de gegevens
van de mogelijke verdachte dan achterhalen. En als er niks
strafbaars is, dan zouden we de rol van bemiddelaar aan kunnen
nemen. Dus kijken of er een gesprek kan plaatsvinden tussen
degene die het heeft gedaan en degene die daar het slachtoffer van
is. En zo niet, dan is het aan ons om misschien hulpinstanties in te
schakelen, zoals bijvoorbeeld slachtofferhulp. En als er uiteindelijk
wel een strafbaar feit is, dan gaan we handhaven en dan kunnen we
inderdaad degene die het heeft gedaan, die kunnen we ook gaan
aanhouden of als verdachte aanmerken in ieder geval. En aangifte
opnemen van degene die het heeft moeten ondergaan.

12. Vinden jullie dat er op scholen meer aandacht gegeven moet


worden aan straatintimidatie?
- Ik denk dat dat geen kwaad kan. Ik denk dat dat goed is om zowel
degene die het mogelijk doen of gaan doen meer inzicht te bieden
in wat het doet met iemand die het moet ondergaan. En dus de
preventieve werking is daarin heel belangrijk. En ik denk dat het
ook goed is om in dit geval vooral vrouwen of inderdaad wat je zegt
mensen met een andere geaardheid of seksualiteit om die ook te
wijzen op de mogelijkheden die er zijn als het gebeurd is,
bijvoorbeeld slachtofferhulp. Dat je die kan benaderen of dat er
56
hulpinstanties zijn of mensen om mee te praten. Dat mensen het
gewoon meer bespreekbaar maken. Dat helpt ook denk ik dan wel.

13. Als straatintimidatie naar een volgende stap gaat, bijvoorbeeld


aanranding of verkrachting, wat zijn dan de stappen die jullie
ondernemen?
- In principe is dat hetzelfde als wat ik net omschreef, dus dan gaan
we in eerste instantie naar het slachtoffer. Dan kijken we of er een
duidelijke verdachte zeg maar kan omschreven worden en als we
die hebben, dan gaan we uiteraard ook die gegevens vastleggen.
En als het mogelijk is, en het slachtoffer doet aangifte, of wij
hebben voldoende aanleiding om zelf zeg maar daarop door te
pakken, dan kunnen we de verdachte aanhouden. Dan beginnen we
zeg maar een strafproces om ervoor te zorgen dat degene die het
gedaan heeft, gestraft wordt.

14. Als mensen slachtoffer zijn geweest en ze graag hulp willen,


bieden jullie ze dan hulp aan? Bijvoorbeeld naar safety-instellingen. Zo
niet? Wat doen jullie dan?
- Ja dat gaat niet via ons zelf, maar wat wij kunnen doen is het
mensen wel helpen naar doorverwijzingen, naar bijvoorbeeld
slachtofferhulp Nederland of andere instanties die daar verder in
kunnen handelen want uiteindelijk zijn wij.., moeten wij handhaven
en kunnen we zeg maar wel adviseren, maar kunnen we zelf niet
ook nog eens hulp bij bieden.

15. Welke gevallen van straatintimidatie komen het meest voor? We


hebben het dan over “catcalling”, nafluiten, staren, ongepaste
seksuele opmerkingen, stalken en verkrachting.
- Ja, gelukkig verkrachting vrij weinig, in ieder geval hier in
Hilversum. En nou, je hebt inderdaad nafluiten. Ik denk vooral in de
horeca dat het wel vaker gebeurt. Vaak dan ook omdat mensen bij
elkaar zijn en ze in een groep zich sterk voelen dat dit vaker
voorkomt. En “stalking” gebeurt ook nog wel regelmatig helaas. En
ook wat ik zeg als er een groep jongens op straat staat. Ik noem nu
een groep jongens, maar het kan ook een groep mensen zijn,

57
mensen lastigvallen, aanspreken. Ik denk dat dat nog het meeste
voorkomt: het mensen lastigvallen op straat.
16. Welke veranderingen moeten er binnen de politie worden
doorgevoerd om straatintimidatie op een veel efficiëntere manier aan
te pakken?
- Nou het makkelijkste zou het zijn als we heel veel meer collega’s
zouden krijgen, omdat we dan meer mensen hebben om op dit
soort projecten in te kunnen zetten. Want er zijn zoveel dingen die
nu de aandacht verdienen, dat we op een gegeven moment soms
keuzes moeten maken. Dus dan moet het echt met een gerichte
actie en ja met meer mensen zou dat gewoon veel makkelijker zijn.
En ik weet ook daarin nog dat het belangrijk is dat het altijd gemeld
wordt als er sprake is van straatintimidatie. Want voor ons is het
belangrijk dat er gemeld wordt, zodat we kunnen zien dat het
gebeurt. En als we een melding krijgen dat het op een bepaalde
plek in Hilversum vaak gebeurt, dan kunnen we daar eerder op
inzetten. Maar dan hebben we die informatie zeg maar wel nodig.

Stichting Stop Straatintimidatie interview

1. Hoe zijn jullie op het idee gekomen om met deze stichting te


beginnen?
- Ja, ik ben niet vanaf het begin betrokken bij deze stichting als in ik heb
hem niet opgericht. In dat document dat ik jullie heb gestuurd, staat
ook dat het in 2014 is opgericht door Gaya. Als ik het goed begrijp, is
dat zo begonnen dat zij er op een gegeven moment aandacht voor het
onderwerp straatintimidatie op de radar had en daar dus met veel
58
onbekende en bekende Nederlanders samenwerkte. En dat zij toen een
burgerinitiatief zijn gestart. Daar is uiteindelijk de stichting uit
ontstaan om wat meer permanent hiermee bezig te zijn. Dus eigenlijk
klein begonnen en nu zijn we al een paar jaar mee bezig.

2. Zou straatintimidatie, denkt u, voorkomen kunnen worden door een


verbod? (Zoals het ‘sisverbod’ dat er was in Rotterdam en
Amsterdam.)
- Ja, er ligt op dit moment een wetvoorstel te wachten op een bank
ergens in het Tweede Kamer gebouw om behandeld te worden. Dat zal
nog wel even duren met de huidige stand van de politiek. In dat
wetvoorstel, dat wetvoorstel heet seksuele misdrijven en in dat
wetvoorstel wordt dus seksuele intimidatie of ja straatintimidatie
strafbaar gesteld. Wij met de stichting hebben ook een petitie
ingediend om dit wetvoorstel te ondersteunen. Wij geloven er dus
zeker in dat strafbaar stellen van straatintimidatie kan helpen. Wij
denken wel dat dit beter op nationaal niveau geregeld kan worden in
plaats van plaatselijk, zoals bijvoorbeeld het ‘sisverbod’ in Rotterdam,
want Rotterdam had inderdaad een paar jaar geleden een ‘sisverbod’
ingesteld, maar uiteindelijk is dat gestrand bij de rechter. Dat was
eigenlijk om juridisch technische regel is dat uiteindelijk gestrand. Het
lijkt alsof het zich heeft afgelegd tegen ‘vrijheid van meningsuiting’.
Maar wat de rechter in Rotterdam toen eigenlijk heeft gezegd, is je
kunt straatintimidatie wel verbieden, maar dat moet je met een wet in
formele zin doen en dat komt er eigenlijk op neer dat het een nationale
wet moet zijn. Daarom ligt die wet er nu. Wij geloven zeker wel dat het
strafbaar stellen van straatintimidatie ons kan helpen om het probleem
op te lossen. Niet dat als iemand er een boete voor kan krijgen dat
niemand het meer doet, maar in elk geval met de strafbaarstelling
geef je in ieder geval een belangrijk signaal af dat dit onwenselijk
gedrag is. Op dit moment is het bijvoorbeeld wel strafbaar om je hond
op straat te laten poepen, maar kunnen we gewoon vrouwen
lastigvallen op straat. En dat mag volgens de wet nu gewoon en dat is
natuurlijk belachelijk. Dus stap 1 is dat het strafbaar wordt. Wij denken
zeker dat dit een belangrijk middel kan zijn in het bereiken van een
oplossing.

3. Is die wet een soort van hetzelfde als het sisverbod of moet je andere
dingen hebben gedaan?
- Het zit wel anders in elkaar. In die zin dat het ‘sisverbod’ daar was best
wel wat aandacht voor het boekwerk ook over. Van ‘Oh mogen we dan
helemaal niks meer zeggen op straat’. Straatintimidatie is natuurlijk
niet hetzelfde als flirten. Je kan straatintimidatie ook niet werkelijk
waar proberen te verbakken als een toenaderingspoging. Als je met
iemand wil flirten, met een vrouw, dan loop je gewoon naar haar toe
59
en dan zeg je: ‘Hé ik vind je een mooie dame, mag ik je
telefoonnummer hebben?’. Dan ga je niet vanuit bijvoorbeeld een
rijdende auto nasissen of fluiten of iets roepen. Het element dat het
ook daadwerkelijk strafbaar maakt, is eigenlijk het intimiderende
element daarvan. Dat betekent dan dus eigenlijk, een concreet
voorbeeld is wat dan strafbaar wordt: Stel ik loop op straat en een man
roept/sist naar mij en ik reageer daar niet op en hij begint mij
vervolgens te achtervolgen, kijk, dat is dan echt intimiderend en dat
gedrag wordt dan strafbaar. Het is niet hetzelfde als het ‘sisverbod’.
Alleen al omdat het nu nationaal gezien verboden wordt. Het zit, ik ben
ook van beroep advocaat, het zit juridisch iets strakker nu in elkaar
dan dat plaatselijke ‘sisverbod’.

4. Denken jullie dat zo’n verbod haalbaar is voor politie om op te


handhaven?
- Ja, handhaven daar versta je natuurlijk onder dat de politie op straat
gaat kijken of mensen elkaar niet intimideren. Ik denk in die zin dat dat
niet veel zal gebeuren en ook niet dat daar de voornaamste reden in
ligt om het strafbaar te stellen. Ik denk dat het meer nut heeft omdat
dan vrouwen of mensen die dus, niet alleen vrouwen, maar ook leden
van de LGTBQIA+ community worden natuurlijk geïntimideerd op
straat. Doordat het strafbaar is, kun je er aangifte van doen en dat kan
nu dus niet. Dus ik denk dat een verbod op straatintimidatie dat dat
niet zo zeer gebruikt zal worden voor de politie om op te handhaven,
maar dat je er gewoon aangifte van kan doen. Dat de politie dat dan
ook serieus neemt. Stel je voor: Ik loop nu, nu het nog niet strafbaar is,
naar de politie en ik wil aangifte doen. Dan is eigenlijk de eerste vraag
welk wetsartikel is hier overtreden? Dat is er dan nu nog niet. Plus, de
politie weet dan helemaal niet wat zij hiermee moeten doen. Moeten
ze dan iemand op gaan sporen en dat soort dingen? Ik denk dat daar
meer bewustwording voor moet komen bij de politie, hoe ze daarmee
om moeten gaan. Ik denk dus niet zo zeer dat het in het
handhavingsdomein zit, maar meer in het domein van de slachtoffers
om aangifte te kunnen doen.

5. Als ik het nu goed begrijp, als je nu zeg maar iets tegen je gezegd
wordt of je niet veilig voelt, dan doen ze er niks mee. Tot het laat pas
fysiek is, toch?

60
- Precies. Ja, dat klopt.

6. Vinden jullie dat er op scholen meer aandacht gegeven moet worden


aan straatintimidatie?
- Absoluut! Daarom vind ik het ook zo goed dat jullie er aandacht aan
besteden en was ik ook echt positief verrast dat jullie er nu al zo mee
bezig zijn. Wij denken zeker dat meer voorlichtingen op scholen ook
kunnen helpen in het oplossen van het probleem want het zijn nu
eenmaal vaak mannen die het doen.
Tuurlijk zijn er ook mannen of jongens die vaak lastig worden gevallen.
Het is nou eenmaal zo dat het vaker mannen zijn die vrouwen
intimideren en vaak begint dat gedrag op de middelbare school. Dat
wordt dan bijvoorbeeld stoer gevonden, als dan één iemand uit die
groep wat lelijks zegt tegen een vrouw of haar nasist, dat dan zijn
vriendjes staan te lachen. Als je dan op de middelbare school uitlegt
aan jonge mannen dat het niet oké is om te doen en dat het eigenlijk
heel vervelend is, dat vrouwen zich daardoor niet veilig voelen, denk ik
dat het zeker ervoor kan zorgen dat hopelijk uiteindelijk steeds minder
mannen en uiteindelijk dus niemand meer het gaat doen.

7. Waarom hebben jullie de locatie Rotterdam gekozen voor de stopapp.


Is het omdat daar veel straatintimidatie is?
- Dit is niet onze app. Het is een app van de gemeente Rotterdam. Dus
dat is echt een initiatief van de gemeente in die zin. Dus in dat
document noemen we het inderdaad. De gemeente Rotterdam was wel
een van de eerst gemeentes die er actief voorlichting over gaf en er
daadwerkelijk wat mee deed bijvoorbeeld in de vorm van een
meldpunt. Maar ja, nee, het is dus niet op ons initiatief.

8. Werken jullie samen met de politie of andere safety-instellingen?


- Nee, wij werken niet samen met de politie en andere safety-
instellingen. Wij werken vooral veel samen met lokale en nationale
politici. Om daarvoor te zorgen dat daar beleid voor komt en ja goed
dat wetvoorstel ligt er nu dus daar hebben wij nu al echt een hoop mee
bereikt, maar nu is het nog de bedoeling dat het wetvoorstel het er
doorheen komt en dat dat ook daadwerkelijk zal gaan gelden en dan
moeten we er ook voor gaan zorgen dat het gaat werken in de praktijk.
Dus wij zijn meer aan beleidsmatige kant betrokken dan aan de
handhavende kant. Dus nee, wij werken niet samen met de politie.

61
Enquête

Geachte Heer / Mevrouw,

Wij zijn Suzanne, Julia, Natalia en Imme uit 5 Havo op het Comenius College.
Dit is ons examenjaar en we hebben dit jaar dus ook het profielwerkstuk. Wij
hebben gekozen om het over straatintimidatie te houden. Wij vinden dit zelf
een ontzettend groot probleem die te weinig aandacht krijgt. Deze enquête
is een onderdeel om hier meer aandacht naar te krijgen. We hebben hierover
verschillende vragen bedacht zodat we een beter beeld kunnen krijgen van
andere ervaringen en meningen over dit onderwerp. We zouden het erg
waarderen als u deze vragen zou willen beantwoorden. Alvast bedankt.

Liefs, de leerlingen uit 5 Havo.

1. Wat is uw geslacht?
- Vrouw, man, wil ik niet beantwoorden, anders…
2. Wat is uw leeftijd?
- <12 jaar, 12-15 jaar, 16-18 jaar, 18+ jaar

Uitleg straatintimidatie – straatintimidatie is ongewenste fysieke, verbale en


non-verbale toenadering die plaatsvindt in een openbare ruimte. Hieronder
valt onder andere staren, ongepaste opmerkingen, fluiten, catcalling,
aanranding, stalken etc.

3. Heeft u wel eens te maken gehad met straatintimidatie?


- Nee nog nooit, af en toe, heel vaak
4. Zo ja, in welke vorm heeft u hiermee te maken gehad?
- Staren, ongepaste opmerkingen, betasting & aanranding, stalken,
catcalling, fluiten
5. Zou u uw ervaring willen beschrijven? (niet verplicht als u zich er niet
goed bij voelt)
- Eigen antwoord.
6. Hoe oud was u toen u voor het eerst met straatintimidatie te maken
had?
- Nog nooit, <12 jaar, 12-15 jaar, 16-18 jaar, 18+ jaar
7. Denkt u dat geslacht een rol speelt met straatintimidatie?
- Ja, nee, een beetje
8. Denkt u dat seksualiteit een rol speelt met straatintimidatie?
- Ja, nee, alleen als je op hetzelfde geslacht valt, een beetje, alleen
als je hetero bent.
62
9. Kent u mensen in uw omgeving die te maken hebben gehad met
straatintimidatie?
- Ja, nee, meerdere, geen idee

10. Voelt u zich veilig op straat?


- Ja, nee, ’s avonds niet, een beetje, alleen als ik met iemand anders
ben.
11. Wat doet u als u ’s avonds alleen fietst/loopt over straat?
- Niks, ik heb zelfverdedigingsmiddelen bij me, ik bel op de fiets met
mijn oortjes, anders.
12. Houdt u rekening met hoe u zich kleed i.v.m. straatintimidatie?
- Nee, ja, soms, anders...
13. Als er iemand naar uw fluit, voelt dit dan intimiderend of
complimenterend?
- Intimiderend, complimenterend, anders...
14. Wie denkt u dat de grootste slachtoffers zijn van
straatintimidatie?
- Kinderen, vrouwen, mannen, LGTBQ+ gemeenschap, anders..
15. Als u last heeft van straatintimidatie, is dit dan meestal 1
persoon of een groep?
- 1 persoon, een groep, verschilt, anders..
16. Heeft u overdag, ’s avonds of ’s nachts het meest last van
straatintimidatie?
- Overdag, ’s avonds, ‘s nachts
17. Waar ervaart u straatintimidatie? (bijvoorbeeld stad, dorp,
treinstation, steegjes)
- Eigen antwoord.
18. Welke opties moeten er volgens jou komen om straatintimidatie
tegen te gaan? (boetes)
- Eigen antwoord.
19. Wat denkt u dat de grote reden is voor straatintimidatie?
(bijvoorbeeld bepaalde mensen, kleding, plaatsen etc.)
- Eigen antwoord.

Bedankt voor het Invullen van deze enquête. Wij waarderen dit heel erg en
we gaan dit zeker verwerken in ons profielwerkstuk.

Enquête resultaten

63
Wij hebben een enquête gehouden om gegevens en informatie te
verzamelen, om resultaten te krijgen met betrekking tot mensen, hun
mening, hun ervaring en hun kijk op het onderwerp straatintimidatie. Wij
ontvingen in totaal antwoorden van 143 mensen. De respondenten waren 12
jaar en ouder en van alle geslachten. In totaal hadden wij 19 vragen,
waarvan 3 open vragen. De overige 16 vragen waren multiple choice vragen.
Ons doel met dit onderzoek was om zoveel mogelijk resultaten te krijgen om
conclusies en vergelijkingen met betrekking tot straatintimidatie te trekken.
Met deze informatie konden we analyseren hoe impactvol en schadelijk
straatintimidatie is of is geweest voor individuen en hoe we dit probleem in
onze samenleving kunnen aanpakken.

Figuur 20 Figuur 21

Figuur 22 Figuur 23

64
Figuur 24 Figuur 25, hoe oud was u toen u
voor het eerst met
straatintimidatie te maken had?

Figuur 26 Figuur 27

Figuur 28, kent u mensen in uw Figuur 29


omgeving die te maken hebben
gehad met straatintimidatie?

65
Figuur 30 Figuur 31, houdt u rekening met
hoe u zich kleed i.v.m.
straatintimidatie?

Figuur 32, als er iemand naar u Figuur 33, wie denk je dat de
fluit voelt dit intimiderend of als grootste slachtoffers zijn van
een compliment? straatintimidatie?

Figuur 34, als u last heeft van Figuur 35, heeft u overdag,
straatintimidatie is het dan ‘s avonds of ’s nachts meer last
meestal een groep of 1 persoon? van straatintimidatie?

66
Figuur 36 Figuur 37, welke opties moeten
er volgens jou komen
straatintimidatie tegen te gaan?

Figuur 38
Uitwerkingen vraag 5:
 Een klap op mijn oog gekregen
 Ik voel me er ongemakkelijk bij.
 Ik werd met een aantal vriendinnen achtervolgd door drie mannen. We
zijn een winkel ingelopen en zij gingen dezelfde winkel in. Uiteindelijk
hebben ze ons niet gevonden.
 Ik was ergens bij een pizzeria in een stad en er was een oude man die
naar me staarde. Het was erg duidelijk en ik rende weg naar mijn
vader, omdat mijn moeder het niet zag.
 Ik was aan het fietsen naar huis en het had een man die fluit tegen mij
wanneer ik aan het fietsen was.
 Ik voelde me erg onveilig en het was vervelend.
 Ik stond bij een rotonde te wachten en toen stonden er auto’s langs.
Toen ging een man me aanstaren en naar me toeteren. Ik vond het
niet fijn. Ik fietste door en toen kwam die achter me aan. Hij floot en
riep iets naar me. Toen ben ik een ander weggetje in gefietst.
 Ik liep met een vrouw. Zij werd uitgescholden, om uit te lokken dat ik
met ze zou gaan vechten, maar dat heb ik niet gedaan.
 Ik kan geen specifiek voorbeeld geven, maar mensen dagen je soms
een beetje uit, uit stoerheid denk ik.
 Ik ben wel eens voor ‘vuile snee’ uitgemaakt. Die had ik nog nooit
gehoord.
67
 Ik ben een keer ’s avonds van werk gefietst en toen waren er een paar
allochtonen jongens die me van mijn fiets af probeerden te trekken en
nare opmerkingen maakten toen ik alleen fietste. Toen ik thuis kwam
gelijk de politie gebeld en een melding gemaakt.
 Mannen die je aanstaren en fluiten of langslopen en iets zeggen als
‘lekker hoor’, ik voel me daar heel onprettig bij.
 Ik ben aangerand op m’n werk in het trappenhuis. Er kwam een
buitenlandse postbode ( onder invloed ) binnen en ik vond het al een
raar omdat bij mijn klant altijd dezelfde postbode is, maar deze keer
niet en hij begon met me te praten en hij kwam steeds dichter en
dichter tot dat ik in een hoek stond en nergens meer heen kon. Toen
heeft hij me vastgepakt bij mijn billen en kneep en tegelijkertijd ging
hij met zijn hand ook voor het vast pakken niks kon ik meer uiteindelijk
kon ik weg geraken
 Mannen die je aanstaren en fluiten of langslopen en iets zeggen als
"lekker hoor", ik voel me daar heel onprettig bij
 Het is vaak gewoon dat rondom groepen jongens dat iets schreeuwen
naar me of dat oudere mannen me raar aankijken en rare opmerkingen
maken. Super oncomfortabel ofc, ik haat het.
 Gewoon veel kijken van wat je aan heb en dan stalken ze je.
 Een persoon die provoceert.
 Een man die een opmerking maakt over m’n kont en een enge
koosnaampje enz.
 Een groep jongens schreeuwde verschillende dingen naar me en toen
bleef een jongen achter me aan rennen terwijl ik fietste
 Dat was vooral toen ik een heel stuk jonger was. Maar soms maken
mannen nog wel eens flauwe opmerkingen
 Ben een keer achtervolgd door een paar leerlingen.
 Als vrouw voel je je dan niet veilig als mannen intimiderend naar je
kijken
 Af en toe rare blikken / opmerkingen als ik met mijn vriendin
(verloofde!) op straat loop. Maar niet vaak gelukkig hoor.
 Aangesproken worden met 'wat kijk je, terwijl ik gewoon voor me uit
keek. Of een zin als 'wat moet je dan'
 I hate when boys say Bitch and whore. We girls/women’s can say it to
our self as a god thing but boys use it to make us look disgusting. Boys
can’t control them self and the need to learn how to act. We
girls/women’s should not get told to do this or that for what boys do
wrong. Dutch boys are very disgusting. they yell at you, spit at you and
call you things like cancerwhore. #Swedishfeminist
 Mannen die op straat je naroepen.
 Mensen die naar je kijken of fluiten en opmerkingen maken.
 Zeer onprettig
 'Wat zit je nou te kijken?!' op agressieve toon.

68
 Was niet echt erg, meer irritant omdat het oudere kinderen waren
waarschijnlijk
 Vuistslag in mijn gezicht
 Vrij onprettig en erg opgejaagd
 Voornamelijk als jongere, als volwassene heb ik er eigenlijk geen last
meer van. Ging om achtervolging op de fiets, of van de fiets geduwd
worden, etc.
 Vooral het staren voelt erg ongemakkelijk.
 Vind het irritant en laat je soms ook ongemakkelijk voelen.
 Vaak vind ik het intimiderend en ook kleinerend. Ook vind ik hoer een
soort discriminatie aanhangen, want waarom kiezen ze mij om dit bij te
doen?
 Toeteren en roepen
 Tijdens het fietsen betast en bijna van mijn fiets afgetrokken
 Staren maar ook commentaar, nooit fysiek contact, gelukkig
 Mensen die je na roepen laat op de avond.
 Staren als je een rokje of crop top aan hebt
 Regelmatig laat op straat nafluiten, aanspreken in de stad wanneer
niet wenselijk of opmerkingen maken.
 Opmerkingen over mij of medestraatgenoot. Tevens niet opzij gaan als
ik wil passeren. Door groepje lopen als we op straat staan.
 Nooit gebeurd maar als het zou gebeuren, zou het niet erger zijn dan
alleen staren
 Niet fijn, vooral als het mannen zijn van dubbel je leeftijd.
 Niet fijn en maakt je soms wantrouwend naar mensen die het wel goed
bedoelen
 Naroepen wanneer ik langsloop.
 Nafluiten, natekenen, bijvoorbeeld zei laatst iemand tegen mij "chupa
mami" en "ik wil je neuken"
 Soms maken mannen aparte gebaren, zoals kusjes etc.

Uitwerkingen vraag 17:


 In de stad (46)
 Op straat (14)
 Centrum (8)
 Steegjes (13)
 Winkelcentrum
 Stations (8)
 Busbankjes
 Op de fiets (3)
 School
 Op de hei
 Daders terrein
 Bibliotheek
 Bij een school

69
 Niet plaats afhankelijk
 Drukke en verlaten plekken
 Parkeerplaats

Uitwerkingen vraag 18:


 Boetes (25)
 Politie (8)
 Mensen waarschuwen (2)
 Handhaving (9)
 Gevangenisstraf (3)
 Gratis vrouwen alarmen
 Betere opvoeding (10)
 Veiligheidszones
 Goede wetten
 Straffen (5)
 Aandacht school (15)
 Straatverlichting
 Blauw op straat (2)

Uitwerkingen vraag 19:

 Aandacht zoeken (2)


 Bepaalde mensen (11)
 Mensen onder invloed (5)
 Discriminatie (2)
 Onzekerheid (7)
 Onopgevoede mannen (6)
 Negatieve mensen
 Manier van flirten
 Seksualiteit (12)
 Stoer doen (18)
 Mannen (3)
 Verveling (3)
 Kleding (5)
 Groepsdruk (5)

Plan van aanpak

Data Locatie Wie Uren Wat

6 tot 12 School Allemaa 10 Begin plan van aanpak,


septemb l (p.p.) hoofdvragen en deelvragen
er bedenken
70
13 tot 19 Thuis Julia 7 Deelvraag: Wat doen autoriteiten
septemb eraan om mensen veilig te laten
er voelen op straat?
‘’ Thuis Suzann 8 Deelvraag: Zijn er Safety
e instellingen tegen
straatintimidatie en wat doen
deze dan?
‘’ Thuis Natalia 7 Deelvraag: Hoe groot is het
verschil tussen straatintimidatie in
buitenland en Nederland en hoe
komt dat?
‘’ Thuis Imme 6 Deelvraag: Wat houdt
straatintimidatie in?
20 tot 26 Thuis Julia 8 Deelvraag: Wat voor
septemb beschermingsmiddelen zijn er?
er
‘’ Thuis Suzann 5 Deelvraag: Moeten er
e voorlichtingen zijn op school?
‘’ Thuis Natalia 7 Gehele opmaak al beginnen.
‘’ Thuis Imme 8 Deelvraag: Wat zijn de gevolgen
van straatintimidatie?
27 Thuis Allemaa 11 Enquête in elkaar zetten en
septemb l (p.p.) verspreiden en gesprek houden
er tot 3 met onze begeleider
oktober
4 tot 10 Thuis Julia 7 Interview met mevrouw van
oktober Waarden-Schoonenberg uitwerken
en vast bronnen in APA stijl zetten
‘’ Thuis Suzann 10 Interview met mevrouw van
e Waarden-Schoonenberg uitwerken
en afnemen
‘’ Thuis Natalia 7 Interview met mevrouw van
Waarden-Schoonenberg uitwerken
en vast bronnen in APA stijl zetten
‘’ Thuis Imme 12 Alle vragen van de enquête
uitwerken voor in de bijlage en
Interview met mevrouw van
Waarden-Schoonenberg uitwerken
en afnemen.
11 tot 17 - - - -
oktober
18 tot 24 - - - -
oktober
25 tot 31 - - - -
oktober
71
1 tot 7 - Allemaa - Toetsweek voorbereiden
novembe l
r
8 tot 14 - Allemaa - Toetsweek
novembe l
r
15 tot 21 School Allemaa 10 Interviews plannen politie en
novembe l (p.p.) stichting stop straatintimidatie
r door mailtjes sturen etc.
22 tot 28 School/ Allemaa 9 Interview vragen maken voor
novembe thuis l (p.p.) zowel de politie als stichting
r straatintimidatie
29 thuis Julia 9 Conclusies uit de enquête halen
novembe en verwerken in de deelvragen en
r tot 5 Interview houden met stichting
decembe stop straatintimidatie en dat ook
r in de deelvragen verwerken
‘’ Thuis Suzann 7 Interview houden met stichting
e stop straatintimidatie en dit in de
deelvragen verwerken
‘’ thuis Natalia 8 Opmaak verbeteren en alles er tot
nu toe goed in zetten, inleiding
voor het interview en interview
samenvatten
‘’ thuis Imme 8 Deelvraag: Hoe erg is het verschil
tussen Vrouwen en mannen rond
straatintimidatie?
6 tot 12 school Allemaa 2 Interview met wijkagent Sander
decembe l (p.p.) Pardieck
r
‘’ School Julia 8 Interview met stichting stop
straatintimidatie uittypen en dit
verwerken in de deelvragen
‘’ School Suzann 8 Interview met stichting stop
e straatintimidatie uittypen en dit
verwerken in de deelvragen
‘’ Thuis Natalia 5 Inleiding schrijven,
inhoudsopgave maken en de
bronnen verder in APA stijl zetten
‘’ Thuis/ Imme 9 Deelvraag: Hoe ervaren LGTBQ+
School straatintimidatie?, begin
documentaire en interview van de
politie uittypen
13 tot 19 School Allemaa 1 Moment met begeleider
decembe l (p.p.)
72
r
‘’ Thuis Julia 7 logboek bijwerken, voetnoten erin
zetten
‘’ Thuis Suzann 8 logboek bijwerken, voetnoten erin
e zetten
‘’ Thuis Natalia 3 Alle stukken goed in het
document zetten
‘’ Thuis Imme 9 Methodologie maken, voorwoord
maken, plan van aanpak
verbeteren, logboek bijwerken
20 tot 26 Thuis Julia 6 Deelvragen verbeteren, voetnoten
decembe erin
r
‘’ Thuis Suzann 19 Hele pws overzicht bijwerken
e
‘’ Thuis Natalia 6 Deelvragen verbeteren, voetnoten
erin
‘’ Thuis Imme 19 Hele pws overzicht bijwerken
27 Thuis Julia 6 Spelling controleren
decembe
r tot 2
januari
‘’ Thuis Suzann 7 Plan van aanpak, logboek
e bijwerken en resultaten
verbeteren
‘’ Thuis Natalia - Vakantie
‘’ Thuis Imme - Vakantie
3 tot 9 Thuis Julia 9 Spelling controleren en alles
januari verbeteren
‘’ Thuis Suzann 6 Spelling controleren en
e deelvragen verbeteren
‘’ Thuis Natalia - Vakantie
‘’ Thuis Imme 2 Deelvragen verbeteren
10 tot 14 Thuis Julia 2 Alles doorlezen
januari
‘’ Thuis Suzann 5 Alles doorlezen, spelling
e controleren en deelvragen
verbeteren
‘’ Thuis Natalia 2 Alles doorlezen
‘’ Thuis Imme 2 Alles doorlezen

Logboek

Datum Wat ging er werkzaamheden tijd Plaats wie

73
goed? Wat kan
er beter?
6-12/09/21 Samenwerking Begin plan van 10 School Julia
begon goed. We aanpak, uur Suzann
waren het alleen hoofdvragen en p.p. e
niet altijd eens deelvragen Natalia
over het bedenken Imme
onderwerp.
13- We verdeelde de Eerste 4 7 thuis Julia
19/09/21 deelvragen erg deelvragen uur Suzann
snel en we maken 8 e
konden snel aan uur Natalia
het werk. Er ging 7 Imme
eigenlijk niks uur
fout. 6
uur
20- Alles ging weer Weer 4 8 thuis Julia
26/09/21 goed. Er waren deelvragen uur Suzann
een paar uitwerken en 5 e
miscommunicati werken aan de uur Natalia
es, maar dat was opmaak 7 Imme
snel opgelost. uur
8
uur
27/09/21 – Verliep heel Enquête in elkaar 11 school Julia
3/10/21 soepel. Wij zetten en uur Suzann
kregen wel wat verspreiden en p.p. e
negatieve gesprek houden Natalia
reacties op onze met onze Imme
enquête van begeleider
andere scholen,
maar dit is
gemeld bij de
afdelingsleider.
04/10/21 – Alles verliep Enquête 7 School Julia
10/10/21 goed. Wel uitwerken en uur Suzann
konden wij het interview met 10 e
interview niet mevrouw van uur Natalia
met zijn alle Waarden- 7 Imme
doen dus Schoonenberg uur
Suzanne en houden 12
Imme namen uur
deze samen af.
11- - - - - -
17/10/21
74
18- - - - - -
24/10/21
25- - - - - -
31/10/21
01- - Toetsweek - - -
07/11/21 voorbereiden
08- - Toetsweek - - -
14/11/21
15- Het was moeilijk Interviews 10 Thuis/ Julia
21/11/21 om een interview plannen politie en uur school Suzann
te plannen via de stichting stop p.p. e
mail, maar straatintimidatie Natalia
uiteindelijk is het door mailtjes Imme
gelukt. sturen
22- Dit was heel Interview vragen 9 Thuis/ Julia
28/11/21 makkelijk. Wij maken voor zowel uur school Suzann
waren allemaal de politie als p.p. e
goed aan het stichting Natalia
brainstormen. straatintimidatie Imme
29/11/21 – Het was deze Overige 9 School Julia
05/12/21 week lastig, want deelvragen uur / Suzann
om de tijd voor uitwerken, 7 thuis e
het interview interview uur Natalia
kwam ze niet uitwerken met de 8 Imme
opdagen dus we stichting stop uur
moesten dit snel straatintimidatie 8
verplaatsen. uur
06/12/21 Dit verliep Interview met 2 School Allema
soepel. Wij wijkagent houden uur / thuis al
hebben het goed en uittypen en 8 Julia
kunnen regelen andere details uur Suzann
en wij hebben uitwerken 8 e
het interview uur Natalia
samen 5 Imme
gehouden. uur
9
uur
13/19/21 Dit verliep oké. Methodologie en 1 thuis Allema
De voorwoord, plan uur al
communicatie van aanpak 8 Julia
verliep deze maken, logboek uur Suzann
week alleen niet bijwerken, 8 e
goed. We begeleider uur Natalia
hebben moment en 3 Imme
afgesproken veel theoretisch kader uur
75
meer te maken 9
communiceren in uur
de app.
20- Alle deadlines Conclusie, 6 Thuis/ Julia
26/12/21 die wij voor discussie, uur school Suzann
onszelf hadden resultaten, 19 e
gezet hebben wij methoden, uur Natalia
gehaald. probleembeschrijv 6 Imme
Communicatie ing, bronnenlijst uur
ging beter. en voetnoten 19
uur
27/12/21 – Alle deadlines Plan van aanpak 6 Thuis Julia
02/01/2022 gehaald. en logboek uur Suzann
Communicatie bijwerken, 7 e
ging goed. resultaten uur
verbeteren,
spelling
controleren
03- Deadlines Alles doorlezen en 9 Thuis Julia
09/01/22 gehaald. spelling controle uur Suzann
Communicatie 6 e
ging goed. uur Imme
2
uur
10- Deadlines Alles doorlezen en 5 Thuis Suzann
14/01/21 gehaald. spelling controle uur e
Communicatie
ging goed.

Namen Totaal
uren
Julia 112
Suzanne 126
Natalia 88
Imme 118

Reflectie

Imme:

Het proces van ons profielwerkstuk verliep zeer gemakkelijk. Het plan van
aanpak was heel makkelijk om te volgen. Wij hebben een goede planning
gemaakt en wij zijn op tijd begonnen. Genoeg uren krijgen was voor ons dan
ook geen probleem. Het logboek hebben we ook goed kunnen bijwerken
tijdens het proces. De verdeling was goed gedaan. Ik heb iets meer tijd aan
76
het profielwerkstuk besteedt dan gedacht door vooral de laatste details.
Alles goed bijwerken en checken was veel werk.

De samenwerking verliep aan het begin heel goed. Wij communiceerden


goed en wij hebben de deelvragen goed en grondig kunnen uitwerken.
Iedereen deed waar die goed in was en zo kon ons profielwerkstuk optimaal
worden. Tuurlijk waren er discussies. Die begonnen al bij het uitzoeken van
het onderwerp. Wij kwamen hier de hele periode goed uit door veel te
kunnen bespreken. Op een gegeven moment werd de communicatie
moeilijker en door de vele verschillende versies werd het lastiger. Er kwamen
meer miscommunicaties. Gelukkig hebben wij dit wel kunnen oplossen.
Tussendoor hebben wij elkaars werk gelezen en goede tips kunnen geven.

Alle onderzoeken die wij hebben gedaan zijn enorm zinvol geweest. Ze
hadden een goede toegevoegde waarde aan ons profielwerkstuk. Zo konden
wij veel informatie toevoegen aan onze deelvragen en het maatschappelijk
probleem grondig uitzoeken.

Suzanne:

Als ik terug kijk op het hele proces van het maken van het profielwerkstuk,
dan denk ik dat wij wel een goed plan hadden bedacht om een goed
werkstuk neer te kunnen zetten. Zoals je ook kan zien in het plan van
aanpak, waren wij al vanaf het begin goed begonnen met het maken van
deelvragen. Wij hadden elke week deadlines gezet van wat die week dan af
moest zijn. Zo konden wij niet gaan achterlopen en hadden wij ook een goed
overzicht van wat er nog moest gebeuren. Op het laatste moment heb ik nog
veel aan het profielwerkstuk gezeten. Meer dan ik dacht dat ik nog zou doen.
Dit komt doordat er heel veel gecheckt moest worden. Gelukkig hebben we
alles op tijd afgekregen.

Ik heb mij goed aan de deadlines gehouden. Ik gaf ook eerlijk aan wanneer
het een keer niet zou lukken, omdat er iets belangrijks tussen kwam. Dan
was mijn groepje ook heel flexibel, want die dachten dan ook echt mee naar
welke datum de deadline het beste verzet kon worden.

De samenwerking ging over het algemeen goed. Wij hebben goede


afspraken gemaakt over wie wat ging doen. De communicatie kon op
sommige momenten beter. Er waren namelijk misverstanden waardoor ons
dat extra tijd kostte. Gelukkig werden de fouten ook altijd weer recht gezet.
Wij hebben de taken zo verdeeld dat iedereen iets kon doen waar die het
beste in is. Dit werkte heel goed, want dan kon je er zeker van zijn dat het
goed werd.

Het onderwerp ‘straatintimidatie’ dat wij hebben onderzocht, heeft ons heel
erg geholpen om in te zien dat dat onderwerp heel breed is. Wij zijn erachter
77
gekomen dat er veel meer aandacht aan dit onderwerp gegeven moet
worden. Ook dat er al best veel mensen aandacht aan geven, maar dat
bijvoorbeeld scholen zich er veel meer op zouden moeten gaan richten.
Julia:

Uit dit onderzoek hebben wij als groep en individueel denk ik erg veel
geleerd over het samenwerken. In het begin wisten wij allemaal dat de
communicatie en planning een belangrijke rol zouden gaan spelen in het
maken van dit onderzoek. Doordat wij hier veel aandacht aan hebben
besteed, liep het onderzoek doen redelijk vlot.

Tijden het onderzoek heb ik mij goed aan onze planning gehouden. Het
logboek en plan van aanpak bijhouden was geen probleem. Elke week
maakten wij deadlines waardoor je automatisch goed bij liep. Ook hadden wij
afspraken gemaakt wat wij moesten doen als iemand dat niet zou redden.

De communicatie ging soms niet helemaal goed en er ontstonden daardoor


miscommunicaties. Alsnog hebben wij het beste uit elkaar gehaald en zeker
gebruik gemaakt van elkaars talenten. Wij zijn eerlijk tegen elkaar geweest
en hebben daardoor ook elkaars tips/meningen meegekregen.

Qua uren volmaken was voor ons geen probleem. Wij komen denk ik
allemaal wel rond dezelfde getallen uit. Ik heb door deze ervaring veel
geleerd over het samenwerken en maken van een onderzoek en ben van
onze ‘fouten’ denk ik alleen maar wijzer geworden.

Ik, en ik denk de andere ook, hebben over dit onderwerp veel verschillende
kanten gezien en hopelijk ook goed laten zien. Wij hebben veel geleerd en ik
hoop dat we doormiddel van dit onderzoek andere mensen hebben kunnen
laten zien wat straatintimidatie met mensen doet.

Natalia:

Als ik nadenk over het hele proces dat aan dit onderzoek werd gedaan, kan
ik nu zeker bevestigen dat ik geloof dat de resultaten die we hadden zowel
positief als nuttig waren dankzij het feit dat we heel goed als team konden
werken vanaf het begin. Vanaf het begin wisten we hoeveel werk en tijd
ieder van ons hierin moest steken en daarom maakten we elke week

78
deadlines en stelden we onze doelen recht, zodat we efficiënt konden
werken. Wij hebben op deze manier gewerkt, omdat elk lid van deze groep
zo op de best mogelijke manier heeft bijgedragen.

Een ander ding dat heeft bijgedragen aan ons goede teamwerk, is dat we
allemaal zoveel mogelijk tijd hebben gestoken in het werken aan wat we die
week ook moesten doen. Daarom hebben we allemaal gemiddeld evenveel
werk in ons logboek, omdat we elkaar konden helpen als iemand geen tijd
had.

Daarnaast hebben we als team onze verschillen heel goed kunnen


uitwerken. Wanneer er iets verbeterd moest worden, was er altijd een goede
communicatie binnen onze groep waardoor we zonder problemen feedback
aan elkaar konden geven. Maar ook in moeilijke tijden hielpen we elkaar
allemaal uit de brand, want iemands kracht kan ook iemands zwakte zijn.
Dus probeerden we dit in ons voordeel te gebruiken, zodat het werk dat we
deden perfect was.

Tot slot kan ik zeggen dat het werken aan dit profielwerkstuk allemaal
mogelijk was, omdat we een sterke groep hadden. We waren allemaal
geïnteresseerd en nieuwsgierig naar het onderwerp, waardoor we extra hard
gingen werken. Dit harde werk heeft ons geholpen te bereiken wat we nu
hebben en dat is een goed gepresenteerd profielwerkstuk dat waardevolle
informatie geeft over wat straatintimidatie is en wat we als samenleving
kunnen doen om ertegen te strijden. Door dit te doen, bereiken we mensen
om over dit probleem te praten, om degenen die het slachtoffer zijn te
helpen en om mensen bewust te maken. Daarmee bereiken we ons doel, wat
een positief effect heeft op onze gemeenschap, vrienden en school.

Bronnenlijst

Onbekend. (2021, 23 december). Nee tegen straatintimidatie. Amsterdam.nl. Geraadpleegd op


23 december 2021, van https://www.amsterdam.nl/straatintimidatie/

B. (2019, 23 juli). Verkrachting of aanranding: wat is het verschil? Blauwe maan. Geraadpleegd
op 23 december 2021, van https://www.blauwemaan.nl/2019/05/verkrachting-of-aanranding-
wat-is-het-verschil/#:%7E:text=Het%20verschil%20tussen%20de%20beide,zijn%20in
%20Nederland%20altijd%20strafbaar

Barkany, L. E. (2013, 15 januari). Schaars gekleed? Dan vraag je erom. Trouw. Geraadpleegd op
23 december 2021, van https://www.trouw.nl/nieuws/schaars-gekleed-dan-vraag-je-
erom~b8676ebf/

79
Bijl, H. (2020, 7 oktober). Zo kan seksuele voorlichting ook: ‘Kinderen kunnen vrijuit praten’. Het
Parool. Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://www.parool.nl/amsterdam/zo-kan-
seksuele-voorlichting-ook-kinderen-kunnen-vrijuit-praten~b17f86b0/

De Wijs, I., Van Riel, S., Bruijning, J., & Maijeres, N. (z.d.). Survio. Survio.Nl. Geraadpleegd op 23
december 2021, van https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/results

Onbekend. discriminatie en seksisme. (z.d.). belgium.be. Geraadpleegd op 23 december 2021,


van https://igvm-iefh.belgium.be/nl/activiteiten/discriminatie/seksisme/seksismewet

Duprez, L. (z.d.). Het verwoestende effect van verkrachting en de gevolgen ervan voor je relatie.
mandala.be. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
http://www.mandala.be/traumaverwerking/verkracht.html

E. (2017a, maart 3). Straffen seksueel misbruik van minderjarigen. Zedenadvocaat.


Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://www.zedenadvocaat.nl/straffen-seksueel-
misbruik-van-minderjarigen/

E. (2017b, september 20). Nederlandse studente (20) zet mannen die haar nafluiten keihard te
kijk. Gazet van Antwerpen. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://www.gva.be/cnt/dmf20170920_03083617

Onbekend. Economisch Zelfstandig - F4 België, Frankrijk. (z.d.). economischzelfstandig.nl.


Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://www.economischzelfstandig.nl/actueel-ez/straatintimidatie/f4-belgi%C3%AB,-
frankrijk.html

Onbekend. Emotionele hulp na een verkrachting of aanranding. (2020, 3 maart).


slachtofferwijzer.nl. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-hulp-na-een-verkrachting-of-aanranding/
#tab-id-5

Onbekend. Emotionele hulp vanwege bedreiging. (2019, 13 december). slachtofferwijzer.nl.


Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://slachtofferwijzer.nl/hulppagina/emotionele-
hulp-vanwege-bedreiging/
Onbekend. Kamerstuk 34904, nr. 3 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen. (2018, 13 maart).
officielebekendmakingen.nl. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-34904-3.html

Kuchler, A. (2021, 16 december). Straatintimidatie is een probleem voor vrouwen, maar feitelijk
een probleem met mannen. Reporters Online. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
80
https://reportersonline.nl/straatintimidatie-is-een-probleem-voor-vrouwen-maar-feitelijk-een-
probleem-met-mannen/

Langbeen, A. (2020, 8 januari). Waarom zou je een vrouw naroepen? Charlie magazine.
Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://charliemag.be/wereld/psssst/

Onbekend. LHBTQIA+, meer dan een afkorting. (2021, 4 juni). VPRO. Geraadpleegd op 23
december 2021, van https://www.vpro.nl/lees/specials/2021/lhbtqiaplus/lhbtqiaplus-meer-
dan-een-afkorting.html

Lotens, L. (2017, 17 juli). Waarom zou je “psst meisje” naar iemand roepen als dit vrijwel nooit
tot seks leidt? vice.com. Geraadpleegd op 9 januari 2022, van
https://www.vice.com/nl/article/qvpw3p/waarom-zou-je-psst-meisje-naar-iemand-roepen-als-dit-
vrijwel-nooit-tot-seks-leidt

Onbekend. Man laat geslachtsdeel zien aan vrouwen. Slachtoffer? Bel 0900–8844. (2018, 7
september). politie.nl. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://www.politie.nl/nieuws/2018/september/7/07-man-laat-geslachtsdeel-zien-aan-
vrouwen.-slachtoffer-bel-0900-8844.html

Onbekend. Marokko.nl Cookiewall | Over MAROKKO.nl. (z.d.). marokko.nl. Geraadpleegd op 23


december 2021, van https://nieuws.marokko.nl/22581/vrouwen-naroepen-strafbaar-in-
frankrijk

Onbekend. Nafluiten en kushandjes geven op straat mag, is vrijheid van meningsuiting. (2019,
19 december). RTL Nieuws. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4961061/straatintimidatie-apv-rotterdam-
vrijheid-meningsuiting-nasissen

Onbekend. Nieuw verbod op straatintimidatie: “Vrouwen kunnen niet veilig over straat”. (2021,
2 juni). NPO Radio 1. Geraadpleegd op 26 december 2021, van
https://www.nporadio1.nl/nieuws/politiek/6af25d2a-cc72-4f59-b2f0-66fc1828ad66/nieuw-
verbod-op-straatintimidatie-vrouwen-kunnen-niet-veilig-over-straat

Onbekend. NOS. (2017, 21 februari). Rotterdams onderzoek: veel vrouwen hebben last van
straatintimidatie. Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://nos.nl/artikel/2159349-
rotterdams-onderzoek-veel-vrouwen-hebben-last-van-straatintimidatie

Onbekend. NOS. (2019, 19 december). “Sisverbod” Rotterdam in strijd met vrijheid van
meningsuiting. Geraadpleegd op 26 december 2021, van https://nos.nl/artikel/2315425-
sisverbod-rotterdam-in-strijd-met-vrijheid-van-meningsuiting

Onbekend. NU.nl. (2019a, augustus 6). Frankrijk deelt ruim zevenhonderd boetes uit voor
straatintimidatie. NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl. Geraadpleegd op 23 december

81
2021, van https://www.nu.nl/buitenland/5975294/frankrijk-deelt-ruim-zevenhonderd-boetes-
uit-voor-straatintimidatie.html
Onbekend. NU.nl. (2019b, augustus 6). Frankrijk deelt ruim zevenhonderd boetes uit voor
straatintimidatie. NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl. Geraadpleegd op 23 december
2021, van https://www.nu.nl/buitenland/5975294/frankrijk-deelt-ruim-zevenhonderd-boetes-
uit-voor-straatintimidatie.html

Onbekend. Potloodventer - 5 definities - Encyclo. (z.d.). encyclo.nl. Geraadpleegd op 23


december 2021, van https://www.encyclo.nl/begrip/potloodventer

Onbekend. Productpine. (z.d.). Invi Bracelet voor Zelfverdediging. Geraadpleegd op 26


december 2021, van https://productpine.com/nl/products/invi-bracelet?
variant=36197746737312&utm_source=google&utm_medium=free_listing&utm_campaign=fre
e_listing&utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_campaign=12548301563&utm_conten
t=123082403207&utm_term=&gclid=EAIaIQobChMIgfGZqoGB8wIVWOJ3Ch1v7QM8EAQYByAB
EgIVXvD_BwE

Onbekend. PTSS. (2019, 28 november). Wij Zijn MIND. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/ptss

REDACTIE. (2021, 9 april). Straatintimidatie ook in Nederland een probleem. Nieuwsredactie.


Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://nieuwsredactie.fhj.nl/index.php/2021/04/09/straatintimidatie-ook-in-nederland-een-
probleem/

Onbekend. Seksueel geweld in Nederland. (2021, 10 juni). Amnesty International. Geraadpleegd


op 23 december 2021, van https://www.amnesty.nl/seksueel-geweld-in-nederland

Onbekend. Sex discrimination | Australian Human Rights Commission. (z.d.). Humanrights.Nl.


Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://humanrights.gov.au/our-work/employers/sex-discrimination

Onbekend. SlachtofferWijzer. (2021, 4 augustus). Straatintimidatie; wat is het en wat kan ik


doen? slachtofferwijzer.nl. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://slachtofferwijzer.nl/nieuws/straatintimidatie-wat-is-het/

Slender, M. (2021, 15 oktober). Catcalling: de redenen waarom mannen overgaan op


straatintimidatie. Gratis dating tips. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://www.gratisdatingtips.nl/catcalling-redenen

Onbekend. Statistics - The Prevalence of Street Harassment. (2016a, december 19). Stop Street
Harassment. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://stopstreetharassment.org/resources/statistics/statistics-academic-studies/

82
Onbekend. Stop seksuele straatintimidatie - Seksueel geweld. (z.d.). seksueelgeweld.nl.
Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://www.seksueelgeweld.be/straatintimidatie

Onbekend. Stop Straatintimidatie. (2021a, november 10). Samen tegen straatintimidatie.


Stichting Stop Straatintimidatie. Geraadpleegd op 23 december 2021, van
https://straatintimidatie.nl/

Onbekend. Straatintimidatie. (z.d.-a). Stringfixer.Com. Geraadpleegd op 23 december 2021, van


https://stringfixer.com/nl/Cat_call

Onbekend. Straatintimidatie. (z.d.-b). Gemeente Tilburg. Geraadpleegd op 23 december 2021,


van https://www.tilburg.nl/stad-bestuur/stad/straatintimidatie/

Onbekend. Straatintimidatie. (z.d.-c). Stringfixer.Com. Geraadpleegd op 23 december 2021, van


https://stringfixer.com/nl/Cat_call

Onbekend. Straf. (2018, 15 juni). slachtofferhulp.nl. Geraadpleegd op 23 december 2021, van


https://www.slachtofferhulp.nl/gebeurtenissen/stalking/straf-bij-stalking/#:%7E:text=De
%20straf%20voor%20stalking%20loopt,contactverbod%20gebiedsverbod%20of
%20locatieverbod%20krijgen

Onbekend. Survio. (z.d.). Survio.Com. Geraadpleegd op 23 december 2021, van


https://my.survio.com/W7N3Y1N6E7U9A9A4H5S7/builder

Van der Laan, A. (2019, 10 mei). Bang op straat: dit mag je doen om jezelf te verdedigen.
indebuurt Den Haag. Geraadpleegd op 26 december 2021, van
https://indebuurt.nl/denhaag/gezondheid/bang-op-straat-dit-mag-je-doen-om-jezelf-te-
verdedigen%7E90120/

Onbekend. Vieze geur vermindert seksuele opwinding. (2019, 13 maart). Rijksuniversiteit


Groningen. Geraadpleegd op 26 december 2021, van
https://www.rug.nl/gmw/psychology/news/vieze-geur-vermindert-seksuele-opwinding

Onbekend. Waarom willen we stoer zijn? (z.d.). InfoNu. Geraadpleegd op 23 december 2021,
van https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal/142283-waarom-willen-we-stoer-zijn.html

Onbekend. Wanneer gaan we nou echt wat doen aan straatintimidatie? (z.d.). BNNVARA.
Geraadpleegd op 23 december 2021, van https://www.bnnvara.nl/artikelen/wanneer-gaan-we-
nou-echt-wat-doen-aan-straatintimidatie

83

You might also like